آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,417 |
| تعداد مقالات | 17,410 |
| تعداد مشاهده مقاله | 56,150,857 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,448,110 |
اثر الگوهای مختلف کاشت بر خصوصیات زراعی دو رقم نخود در کشت مخلوط با بالنگوی شهری (iberica Lallemantia) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دانش کشاورزی وتولید پایدار | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 2، دوره 31، شماره 3، آبان 1400، صفحه 19-30 اصل مقاله (641.82 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/saps.2021.13686 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ولی خوشقدم* 1؛ سعید زهتاب سلماسی2؛ جلیل شفق کلوانق2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده اهداف: مطالعه برای بررسی خصوصیات زراعی دو رقم نخود در کشت مخلوط با بالنگوی شهری (قره زرک) و مشخص کردن الگوی مناسب کشت مخلوط انجام گرفت. مواد و روشها: آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل کشت مخلوط با نسبت 40 درصد، 60 درصد و80 درصد تراکم مطلوب بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان و آزاد، کشت خالص نخود آزاد، کشت خالص نخود آرمان و کشت خالص بالنگوی شهری بودند. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که در تیمار کشت خالص نخود آرمان، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، عملکرد دانه و وزن صد دانه بیشترین میزان و در تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد کمترین می باشد. نسبت برابری زمین بجز در تیمارهای کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان و آزاد، بزرگتر از یک بود و بیشترین مقدار نسبت برابری زمین در تیمار کشت مخلوط 40 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد و کمترین مقدار آن در تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد و آرمان مشاهده شد. بیشترین مجموع ارزش نسبی در تیمار کشت مخلوط 60 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد و کمترین آن در تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد مشاهده شد. نتیجه گیری: به طور کلی با توجه به یافته های این پژوهش ، کشت مخلوط 40 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود در هر دو رقم، مناسب کشت مخلوط میباشد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| واژه های کلیدی: بالنگوی شهری؛ کشت مخلوط؛ عملکرد دانه؛ نسبت برابری زمین؛ نخود | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه کشــت مخلــوط بقــولات با سایر گیاهان، متداولترین نوع کشت مخلوط به شـمار مـی رود. نتیجه یک آزمایش نشان داد کـه عملکـرد دانـه و اجـزای عمکـرد در کشـت مخلـوط سـیاهدانه و نخـود، بـه دلیـل بهبـود کـارایی مصـرف منـابع، افـزایش یافـت (قلینژاد و رضایی چیانه 2014). در ارزیـابی زراعـی، اکولـوژیکی و اقتصـادی کشت مخلوط گندم بـا نخـود گـزارش شد که، بیشترین عملکرد دانه در هـر دو گیـاه از کشـت خالص آنهـا بـه دسـت آمـد (جوانمرد و همکاران 2015). در یک آزمایش دیگر در کشت مخلوط باقلا و بادرشبی گزارش شـد کـه بیشـترین عملکـرد دانـه در واحـد سـطح، از کشــت خالص باقلا به دست آمده اما در کلیه نسـبتهـای مخلـوط، نسـبت برابـری زمین بیشتر از یک بود که نشـان دهنـده کـارایی کشـت مخلوط ایـن دو گیـاه نسـبت بـه تـک کشـتی مـیباشـد (وفادار ینگجه و همکاران 2017). رضائی چیانه و همکاران (2014) نیز در بررسی الگوهای مختلف کشت مخلوط زیره سبز و عدس در کشت دوم، دریافتند که بیشترین عملکرد اقتصادی زیره سبز و عدس از کشت خالص و کمترین مقدار آنها از الگوی کشت مخلوط نواری شش ردیف عدس با دو ردیف زیره سبز به دست آمد. با این حال بالاترین نسبت برابری (LER) در الگوی کشت مخلوط ردیفی مشاهده گردید. در بررسی اکولوژیکی الگوهای مختلف کشـت مخلـوط ردیفی گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L) و لوبیـا مشـخص شد که بیشترین عملکرد اقتصادی لوبیا و گاوزبـان اروپـایی از کشـت خالص و کمترین مقدار آنها از الگوی چهار ریف لوبیا و گاوزبـان به دست آمد. اما، بالاترین نسـبت برابـری زمـین (LER) در الگـوی کشت نواری مشاهده گردید (کوچکی و همکاران 2012). مواد و روشها آزمایش مزرعهای در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در اراضی باسمنج اجرا شد. بر اساس نقشههای هواشناسی، آب و هوای این منطقه در زمرهی اقالیم استپی و نیمه خشک جهان قرار دارد. با اینکه بارندگی گاهی در فصل تابستان اتفاق میافتد، ولی در مجموع دارای فصل خشک در تابستان است. میانگین حداقل، متوسط و حداکثر دمای سالیانه در طی یک دورهی ده ساله به ترتیب 2/2، 10 و 16 درجهی سانتیگراد و متوسط بارندگی سالیانه برابر با 3/271 میلیمتر گزارش شده است. ارتفاع این منطقه از سطح دریا 1676 متر و طول و عرض جغرافیایی به ترتیب 45 درجه و 25 دقیقه شرقی، 31 درجه و 1 دقیقه شمالی است. نتایج تجزیهی خاک قطعه زمین مورد آزمایش نشان داد که اسیدیته برابر2/7، ضریب هدایت الکتریکی (EC) برابر 1 دسیمتر بر متر، پتاسیم برابر 250 میلیگرم بر کیلوگرم، فسفر برابر 5/9 میلیگرم بر کیلوگرم، نیتروژن برابر 3/0 درصد و بافت خاک از نوع رسیشنی بود. آزمایش بصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل کشت مخلوط افزایشی با نسبت 40 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان، 60 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان، 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان، 40 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد، 60 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد، 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد، کشت خالص نخود آزاد، کشت خالص نخود آرمان و کشت خالص بالنگوی شهری بودند. بذور نخود شامل ارقام آزاد و آرمان بود که از مرکز تحقیقات کرمانشاه تهیه شدند. بذور بالنگوی شهری از رقم محلی شهر کلوانق در استان آذربایجان شرقی بود. فاصله ردیفهای کاشت نخود و بالنگوی شهری هر دو 20 سانتیمتر در نظر گرفته شدند. بنابرین در کشت خالص نخود و بالنگوی شهری، در هرکرت 10 ردیف کاشت وجود داشت. تراکمهای مطلوب نخود و بالنگوی شهری به ترتیب 50 و 400 بوته در مترمربع در نظر گرفته شدند. کنترل علفهایهرز در تیمارها ، دو مرتبه و با دست در طول فصل رشد انجام گرفت. زمین آزمایش ابتدا در اوایل بهار با گاوآهن برگردان دار شخم زده شد. سپس جهت خرد کردن کلوخهها دیسک زده شد. به دنبال آن زمین تسطیح گردید. در ادامه کرتبندی و تفکیک بلوکهای آزمایش صورت گرفت. عملیات کاشت نخود و بالنگویشهری به طور هم زمان در تاریخهای 15 تا 17 اردیبهشت و با دست انجام شد. روش مورد استفاده در کشت مخلوط، به صورت باهم روی یک ردیف بود به طوری که نخود و بالنگوی شهری با دست به صورت ردیفی داخل خاک قرار داده شدند. مساحت هر پلات در کشت خالص نخود، 6 مترمربع (3×2) بود. در هر پلات 10 ردیف نخود در فاصله ردیف 20 سانتیمتر و فاصله روی ردیف 5 سانتیمتر با تراکم 50 بوته در مترمربع در نظر گرفته شد. مساحت هر پلات در کشت خالص بالنگوی شهری 6 مترمربع (3×2)، بود. در هر پلات 10ردیف بالنگویشهری به فاصله ردیف 20 سانتیمتر و فاصله روی ردیف حدود 25/1 سانتیمتر با تراکم 400 بوته در مترمربع در نظر گرفته شد. مساحت هر پلات در کشت مخلوط نیز 6 مترمربع (3×2) در نظر گرفته شد و هرپلات دارای 10 ردیف بود که به صورت کشت مخلوط هر دو گیاه روی یک ردیف انجام شد. اولین آبیاری بلافاصله بعد از کاشت صورت گرفت و آبیاریهای بعدی بسته به نیاز گیاه و شرایط آب و هوایی به صورت کرتی انجام شدند. به منظور ارزیابی کشت مخلوط از شاخصهای نسبت برابری زمین (LER) و مجموع ارزش نسبی (RVT) با استفاده از روابط زیر استفاده گردید: LER = (Yij / Yii) + (Yji / Yjj) که در آن Yعملکرد در واحد سطح، Yiiو Yjjعملکرد کشت خالص دو گیاه i و j و Yij و Yji عملکرد مخلوط ها هستند. Li و Lj مقادیر نسبی LER هستند که معرف نسبت عملکرد گیاهان i و j در کشت مخلوط به کشت خالص آنهاست (هاشمی دزفولی و همکاران 1996). RVT = (aP1 + bP2) / aM1 در این رابطه a، قیمت محصول اصلی، b، قیمت محصول ثانوی،p1 و p2 به ترتیب عملکرد مخلوط محصول اصلی و فرعی، M1 حداکثر عملکرد خالص محصول اصلی است.اگر مقدار RVT، بزرگتر از یک باشد کشت مخلوط دارای مزیت بوده و اگر RVT کوچکتر از یک باشد، کشت خالص دارای مزیت اقتصادی خواهد بود، در صورتی که اگر RVT برابر با یک باشد، این دو روش از نظر اقتصادی مزیتی بر یکدیگر ندارند (جوانشیر و همکاران 2000). تجزیه واریانس داده ها به صورت طرح بلوک کامل تصادفی و مقایسه میانگینها با آزمون چند دامنهای دانکن انجام شدند. از نرمافزارهای MSTAT- Cو EXCEL برای انجام آزمونهای آماری و رسم نمودارها استفاده گردید.
نتایج و بحث وزن صد دانه وزن صد دانه نخود به طور معنیداری تحت تاثیر الگوهای مختلف کشت مخلوط قرار گرفت (جدول1). وزن صد دانه نخود در کشت مخلوط نسبت به کشت خالص کاهش یافت. به طوری که بیشتر وزن صد دانه (3/313 گرم) مربوط به تیمار کشت خالص نخود آرمان بود که با نخود آزاد در یک گروه آماری قرار میگیرد و کمترین وزن صد دانه نخود (0/200 گرم) در تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد مشاهده شد (شکل1). این موضوع احتمالا به دلیل استفاده بهتر از منابع محیطی، نور و فضای موجود میباشد. چاپاگین و رایزمن (2014) رقابت بین گونه ا ی را دلیلی بر افزایش رشد رویشی و کاهش اجزای زایشی دانسته اند. همچنین بیان کردند که این امر، انرژی کسب شده توسط گونه را به سمتی سوق میدهد که بتواند اثرات رقابتی را کاهش و یا حذف کند و در نتیجه میزان انرژی کمتری به تولید عملکرد اقتصادی اختصاص میدهد. در ارزیـابی کشـت مخلوط نخود و زیره سبز گزارش شد که، عملکـرد دانـه نخود در کشت مخلوط نسبت به کشت خـالص کـاهش داشـت (ظریف پور و همکاران 2014). در تحقیـق دیگـری نیز کـاهش عملکـرد دانـه عدس در کشـت مخلـوط زیـره سـبز و عـدس توسـط رضـائی چیانـه و همکـاران (2014)، گندم و نخود توسط جـوانمرد و همکاران (2015) و حمزه ئی و سیدی (2014) در کشت مخلوط نخود و جو گزارش شده‌اند. رضوانی مقدم و همکاران (2010) در بررسی ترکیبهای مختلف کاشت و اثر کنترل علفهایهرز در کشت مخلوط ماش و سیاه دانه به این نتیجه رسیدند که به دلیل کمتر بودن تعداد دانه در غلاف ماش در کشت خالص آن، مواد فتوسنتزی بیشتری در اختیار آنها قرار گرفته و باعث بیشتر شدن وزن هزار دانه آنها در کشت خالص نسبت به کشت مخلوط شد. در سیاهدانه هم شرایط مانند گیاه ماش بود. یعنی با افزایش تعداد دانه در کپسول از وزن هزار دانه کاسته شد.
عملکرد بیولوژیکی عملکرد بیولوژیکی نخود تحت تاثیر تیمارهای الگوهای مختلف کشت مخلوط قرار گرفت (جدول1). مقایسه میانگینها (شکل2)، از نظر صفت عملکرد بیولوژیکی نشان از برتری کشت خالص نخود آرمان داشت که این امر ناشی از افزایش رقابت در کشت مخلوط است. به همین دلیل نیز تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد عملکرد بیولوژیکی کمتری نسبت به بقیه تیمارها داشت که البته با تیمار مشابه نخود آرمان در یک گروه قرار گرفت. به طوری که بیشترین عملکرد بیولوژیکی در نخود (2/203 گرم در متر مربع)، مربوط به تیمار کشت خالص نخود آرمان بود.
و کمترین عملکرد بیولوژیکی نخود (2/56 گرم در متر مربع) در تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد مشاهده شد. در کشت مخلوط بزرک و نخود گزارش شد که عملکرد بیولوژیکی نخود، با افزایش تراکم گیاه بزرک کاهش می یابد به طوری که بیشترین عملکرد بیولوژیکی در کشت خالص نخود به دست آمده است (اسدی و همکاران 2019). در کشت مخلوط نخود و بالنگوی شهری توسط شکرانی و همکاران (2018) مشخص شد که کشت خالص نخود، بالاترین عملکرد بیولوژیکی را دارد و علت کاهش عملکرد بیولوژیکی در کشت مخلوط را به افزایش رقابت نوری بین اجزای عملکرد نسبت دادند، چرا که در کشت مخلوط به دلیل رقابتی که بین دو گیاه برای جذب منابع از قبیل نور، آب، مواد غذایی و فضا ایجاد می شود عملکرد گونه ضعیف کاهش مییابد.
عملکرد اقتصادی (عملکرد دانه) مهمترین هدف در آزمایش مزرعهای رسیدن به حداکثر عملکرد است. وزن دانه نخود در واحد سطح متر مربع به طور معنیداری تحت تاثیر الگوهای مختلف کشت مخلوط قرار گرفت (جدول1). به نظر میرسد بر اثر افزایش رقابت در کشت مخلوط و کاهش منابع محیطی عملکرد گونهها در کشت مخلوط کاهش مییابد. عملکرد دانه در کشت مخلوط نسبت به کشت خالص کاهش معنیداری نشان داد. به طوری که تیمار کشت خالص نخود آرمان دارای بیشترین وزن دانه در متر مربع (4/94 گرم در متر مربع) و تیمار کشت مخلوط80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد دارای کمترین وزن دانه (9/17 گرم در مترمربع) بود که با کشت خالص نخود آزاد نتایج مشابه بدست آمد (شکل3). رضایی چیانه و همکاران (2014) در کشت مخلوط زیره سبز و عدس بیشترین عملکرد دانه را از کشت خالص هر دو گیاه به دست آوردند. در بررسی عملکرد گیاه داروئی سیاهدانه در کشت مخلوط با نخود و لوبیا مشخص شد که عملکرد دانه هر سه گیاه تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت و میانگین این صفت در کشت خالص نسبت به کشت مخلوط بالاتر بود (ولیزادگان 2015). در کشت مخلوط گندم و نخود بالاترین عملکرد اقتصادی از کشت خالص نخود به دست آمده است که قرار گرفتن کانوپی نخود زیر کانوپی گندم و در این شرایط کاهش اجزای عملکرد می تواند دلیلی بر کاهش عملکرد نخود در کشت مخلوط باشد (جوانمرد و همکاران 2015). با این وجود بالا بودن عملکرد نخود در کشت خالص می تواند به دلیل نبود رقابت بین گونه ای باشد و هر بوته نخود برای آشیان های اکولوژیکی یکسان رقابت نکرده و از تمامی منابع استفاده کند که باعث افزایش عملکرد دانه می شود (شکرانی و همکاران 2018).
شاخص برداشت در گیاهان زراعی دانهای، شاخص برداشت (نسبت وزن خشک دانه به وزن خشک کل قسمتهای هوایی بصورت درصد)، معیاری از کارایی تسهیم ماده خشک به بخشهای اقتصادی و مورد نظر از لحاظ عملکرد است که میتواند تحت تاثیر شرایط محیطی قرار بگیرد (نیوگزچوانتنر و کاول، 2014). تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای الگوهای مختلف کشت روی شاخص برداشت نخود معنیدار بود (جدول1). با توجه به مقایسه میانگین تیمارها (شکل4)، بیشترین شاخص برداشت (1/52 درصد)، مربوط به تیمار کشت مخلوط 40 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان بود که با تیمار کشت مخلوط 40 درصد تراکم مطلوب بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد و همچنین کشت خالص نخود آرمان در یک گروه آماری قرار داشتند و کمترین آن (3/28درصد)، مربوط به تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد بود که با تیمار مشابه در نخود آرمان در یک گروه قرار گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش در خصوص شاخص برداشت با گزارشات بسمالهخان و عبدالخالق (2004) در بررسی الگوهای کشت خالص و مخلوط روی ماش که بیشترین شاخص برداشت را برای کشت خالص ماش و کمترین شاخص برداشت ماش را در الگوهای مختلف کشت مخلوط گزارش کردند، مطابقت دارد. پورامیر و همکاران (2011) در آزمایش خود روی کشت مخلوط کنجد و نخود بیان کردند که یک سیر نزولی در شاخص برداشت زمانی که تراکم نخود در مخلوط زیاد شد، مشاهده شد و دلیل آن احتمالا افزایش جزئی در تعداد غلاف در بوته و همچنین تعداد بذر در غلاف در تککشتی نسبت به دیگر نسبتهای کاشت است.
نسبت برابری زمین (LER) معیاری که اغلب جهت داوری در مزیت کشت مخلوط مورد استفاده قرار میگیرد، نسبت برابری زمین (LER) میباشد. این نسبت میزان سطح زمین لازم در تککشتی را برای تولید مساوی با کشت مخلوط توصیف میکند. جدول (2) نسبت برابری زمین (LER) را در تیمارهای مختلف کشت مخلوط نشان میدهد. نسبت برابری زمین جزئی نخود و بالنگوی شهری بین نسبت های مختلف کشت نشان داد که بیشترین (LER) جزئی نخود از کشت مخلوط 40 درصد بالنگوی شهری و نخود آزاد و بیشترین (LER) جزئی بالنگوی شهری از کشت مخلوط 40 درصد بالنگوی شهری و نخود آرمان به دست آمد. (LER) جزئی نخود در کلیه تیمارهای کشت مخلوط بالاتر از (LER) جزئی بالنگوی شهری بود که می توان چنین نتیجه گیری کرد که نخود تاثیر بیشتری از همراهی بالنگوی شهری گرفته که این امر باعث بهبود بیشتر نسبت برابری زمین جزئی آن در مقایسه با بالنگوی شهری شده است. در بررسی کشت مخلوط زیره سبز و عدس مشخص شد که (LER) جزئی زیره سبز بالاتر از عدس بود (رضایی چیانه و همکاران 2014) . کلیه تیمارهای کشت مخلوط بجز تیمارهای کشت مخلوط 80 درصد تراکم مطلوب بالنگوی شهری با نخود آزاد و آرمان ، (LER) بالاتری نسبت به کشت خالص هردو گیاه داشتند. بیشترین میزان (LER) به تیمار کشت مخلوط افزایشی با نسبت 40 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخودآزاد تعلق داشت. کمترین (LER)، در تیمار کشت مخلوط 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان بود که این امر از رقابت نخود و بالنگوی شهری در استفاده از نور و منابع موجود ناشی شد (جدول2). کشت مخلوط زمانی سودمند است که عملکرد دانه مخلوط، بیشتر از حداکثر محصول تککشتی باشد. قلی نژاد و رضایی چیانه (2014) در کشت مخلوط نخود و سیاهدانه گزارش کردند که در تمامی تیمارهای مخلوط نسب برابری زمین (45/1) بیشتر از یک بود که نشان دهنده 45 درصد افزایش سودمندی زراعی نسبت به کشت خالص دو گونه است و این تیمار می تواند برای ایجاد در زمین های کشاورزی به طور قابل ملاحظه ای موثر باشد. جهانی و همکاران (2009) نیـز اعـلام داشـتند کـه (LER) کل در کشت مخلوط زیـره سـبز و عـدس در تمـام تیمارهـای کشت مخلوط بالاتر از یک بود که نشان دهنده برتری کشت مخلـوط نسبت به کشت خالص است. به اعتقاد قوش و همکاران (2006) نسبت برابری زمـین، ارزیـابی صـحیحی از کـارایی اسـتفاده از منـابع بیولوژیکی نظیر تشعشع، عناصـرغذایی و بارنـدگی می باشد. زمانیکه (LER) بیشتر از یک می شود بدین معنـی اسـت کـه در کشت مخلوط سود مثبت وجود دارد و این موضوع نشان می دهـد کـه تسهیل بین گونه ای بیش از رقابت بین گونه ای بوده است.
مجموع ارزش نسبی (RVT) در دنیای امروز تعیین الگوی کشت گیاهان زراعی، بیشتر از عملکرد بر اساس عوامل اقتصادی انجام RVT ، کشت مخلوط را از نظر ارزش مالی مورد ارزیابی قرار میدهد. در محاسبات مربوط به ارزش نسبی (RVT) قیمت هرکیلوگرم دانه نخود در شهریور ماه 1393 معادل 3500 تومان و قیمت هر کیلوگرم بالنگوی شهری معادل 5000 تومان در نظر گرفته شد. میزان مجموع ارزش نسبی فقط در تیمارهای کشت مخلوط 40 درصد و60 درصد تراکم مطلوب بالنگوی شهری با هر دو رقم بیشتر از یک بود که نشاندهنده سودمندی اقتصادی این نسبتهای کاشت در مقایسه با کشت خالص و سایر نسبتهای کشت دارد. بیشترین RVT با مقدار 9/1 از تیمارکشت مخلوط با نسبت 40 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آرمان بدست آمد و کمترین مقدار آن در 80 درصد بالنگوی شهری و تراکم مطلوب نخود آزاد بدست آمد.
نتیجه گیری کلی بر اساس نتایج بدست آمده با افزایش تراکم بالنگوی شهری، وزن صد دانه، عملکردهای بیولوژیکی، اقتصادی و همچنین شاخص برداشت نخود در هر دو رقم با کاهش مواجه شد و به عبارتی کشت خالص نخود آرمان بالاترین عملکرد را داشت ولی از نظر جدول تجزیه واریانس با نخود آزاد در یک گروه قرار گرفت. با این وجود، LER درکشت مخلوط بالاتر از یک بود که نشان دهنده ی سودمندی کشت مخلوط می باشد و کشت مخلوط 40 درصد تراکم مطلوب بالنگوی شهری و نخود آزاد بالاترین نسبت برابری زمین را داشت که مناسب کشت مخلوط میباشد.
سپاسگزاری بدین وسیله از زحمات اساتید ذکر شده در این پژوهش و همچنین مسئول بخش تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز بخاطر همکاری صمیمانه در اجرای این پژوهش قدردانی و تشکر می‌گردد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Amiri S, Parsa M, Bannayan M, Nassiri M and Deihimfard, R. 2015. Effect of irrigation and nitrogen fertilizer levels on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) under Mashhad climatic conditions. Iranian Journal of Pulses Research, 1394(1): 66-77. (In Persian).
Asadi S, Rezaei-chiyaneh E and Amirnia, R. 2019. Effect of planting pattern and fertilizer source on agronomic characteristics of linseed (Linum usitatissimum L.) and chickpea (Cicer arietinum L.) in intercroppng under rainfed conditions. Iranian Journal of Crop Sciences, 21(1): 16-30. (In Persian).
Bhatti I H, Ahmad R, Jabbar A, Nazir M S and Mahmood, T. 2006. Competitivebehavior of component crops in different sesame – legume intercropping systems. International Journal of Agriculture and Biology, 8: 165- 167. Bismillah khan M and Khaliq, A. 2004. Study of mungbean intercripping in cotton planted with different theqniquse. Jornal of Research Bahuaddin Zakanya University, 15: 23-31.
Chapagain T and Riseman, A. 2014. Barley–pea intercropping: Effects on land productivity, carbon and nitrogen transformations. Field Crops Research, 166: 18–25.
Gholinezhad E and Rezaei- Chiyaneh, E. 2014. Evaluation of grain yield and quality of black cumin (Nigella sativa L.) in intercropping with chickpea (Cicer arietinum L.). Iranian Journal of Crop Sciences, 16(3): 236-249. (In Persian).
Ghosh P K, Mohanty M, Bandyopadhyay K K, Painuli D K and Misra, A K. 2006a. Growth, competition, yields advantage and economics in soybean/pigeon pea intercropping system in semi-arid tropics of India. II. Effect of nutrient management. Field Crops Research, 96: 90–97.
Hamzei J and Seyedi M. 2014. Evaluation of barley (Hordeum vulgare) and chickpea (Cicer arietinum L.) intercropping systems using advantageous indices of intercropping under weed interference Conditions. Journals of Agronomy Sciences, 5 (9): 1-12. (In Persian).
Hashemi Dezfuli A, Konchi A and Banayan, M. 1996. Increase crop yield. Publication of Acecr. Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian).
Jahani M, Koochaki A and Nassiri M M. 2009. Comparison of different intercropping arrangements of cumin (Cuminum cyminum ) and lentil (Lens culinaris). Iranian Journal of Field Crops Research, 6(1): 67-78. (In Persian).
Javanmard A, Rostami A, Nouraein M and Gharekhany G. 2015. Agronomical, ecological and economical evaluation of wheat- chickpea intercropping under rainfed condition of maragheh. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 26(1): 19-37.
Javanshir A, Dabbagh Mohammadi Nasab A, Hamidi A and Qolipour M. 2000. Ecology of intercropping (translation). Publication of acecr. Ferdowsi University of Mashhad.
Koocheki A, Shabahang J, Khorramdel S and Amin Ghafouri A. 2012. Row intercropping of borage (Borago officinalis L.) with bean (Phaseolus vulgaris L.) on possible evaluating of the best strip width and assessing of its ecological characteristics. Agroecology, 4(1): 1-11. (In Persian).
Neugschwandtner R and Kaul PH. 2014. Sowing ratio and N fertilization affect yield and yield components ofoat and pea in intercrops. Field Crops Research, 155: 159–163.
Park S, Benjamin L and Watkinson. A. 2003. Estimating the optimal relative density combination of two crops in an intercrop. Procecding of the 11th Austoralian Agronomy Conference, Geelong. Viktoria, Austoralian Society of Agronomy. 44-47.
Pouramir F, Nassiri Mahallati M, Koocheki A and Ghorbani R. 2011. Assessment of Sesame and Chickpea Yield and Yield Components in the Replacement Series Intercropping. Iranian Journal of Field Crops Research, 8(5): 747-757. (In Persian).
Rahmani A. 2004. The effect of intercropping of sorghum and clover bersim on yield, forage quality and population dynamics of weeds. Master Thesis. Department of Agriculture, University of Tehran.
Rezaei- chiyaneh E, Tajbakhsh M, Valizadegan O and Banaei- Asl F. 2014. Evaluation of different intercropping patterns of cumin (Cuminum cyminum L.) and lentil (Lens culinaris L.) in double crop. Agroecology, 5(4): 462-473. (In Persian).
Rezvani Moghadam P, Raoofi M R, Rashed Mohassel M H and Moradi R. 2010. Evaluation of sowing patterns and weed control on mung bean (Vigna radiate L. Wilczek) - black cumin (Nigella sativa L.) intercropping system. Agroecology, 1(1). 65-79.
Shokrani F, Jalilian J, Pirzad A and Rezaei-Chiyaneh E. 2018. Effect of phosphate solubilizing bacteria inoculation on yield's characteristics of dragon's head (Lallemantia iberica) and chickpea (Cicer aritinum L.) in monoculture and intercropping conditions. Iranian Dryland Agronomy Journal, 6(2): 209-228.
Vafadar-Yengeje L, Amini R and Dabbagh mohammdi Nasab A. 2017. Yield and Yield Components of Faba Bean (Vicia faba L.) in Intercropping with Moldavian Balm (Dracocephalum moldavica) under Organic and Chemical Fertilizers. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 27(4): 121-136.
Valizadegan A. 2015. Study of Yield Quality and Quantity in Pot Marigold (Calendula officinalis L.) and Chickpea (Cicer arietinum L.) and Species Diversity and Relative Abundance of Insects in Row and Strip Intercropping. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 25(3): 15-30
Zarifpour N, Naseri Poor Yazdi M T and Nasiri Mahallati M. 2014. Evaluate the Effect of Different Intercropping Arrangements of Cumin (Cuminum cyminum L.) and Chickpea (Cicer arietinum L.) on Quantity and Quality Characterastis of Species. Iranian Journal of Field Crops Research, 12(1): 34-43.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 815 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 667 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||