دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,253
تعداد مقالات15,411
تعداد مشاهده مقاله51,245,908
تعداد دریافت فایل اصل مقاله14,254,096
سربخشی, محمد. (1401). وظیفه‌گرایی یا غایت‌گرایی و وجه مراعات ارزش‌های اخلاقی توسط خداوند متعالی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), 63-77. doi: 10.22034/nrr.2021.38828.1003
محمد سربخشی. "وظیفه‌گرایی یا غایت‌گرایی و وجه مراعات ارزش‌های اخلاقی توسط خداوند متعالی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 2, 1, 1401, 63-77. doi: 10.22034/nrr.2021.38828.1003
سربخشی, محمد. (1401). 'وظیفه‌گرایی یا غایت‌گرایی و وجه مراعات ارزش‌های اخلاقی توسط خداوند متعالی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), pp. 63-77. doi: 10.22034/nrr.2021.38828.1003
سربخشی, محمد. وظیفه‌گرایی یا غایت‌گرایی و وجه مراعات ارزش‌های اخلاقی توسط خداوند متعالی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 2(1): 63-77. doi: 10.22034/nrr.2021.38828.1003

وظیفه‌گرایی یا غایت‌گرایی و وجه مراعات ارزش‌های اخلاقی توسط خداوند متعالی

دین پژوهی و کارآمدی
مقاله 4، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، فروردین 1401، صفحه 63-77    اصل مقاله (506.45 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/nrr.2021.38828.1003
نویسنده
محمد سربخشی*
استادیار، گروه فلسفه، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران.
چکیده
مکاتب اخلاقی به دو دستة کلی غایت‌گرا و وظیفه‌گرا تقسیم می‌شوند. غایت‌گراها هدفی خاص را منشأ ارزش اخلاقی دانسته و سایر ارزش‌ها و الزامات اخلاقی را بر اساس آن تعیین می‌کنند. در مقابل، وظیفه‌گراها بایدی اصلی معرفی و سایر بایدها و ارزش‌های اخلاقی را از آن استنتاج می‌کنند. هرکدام از این گرایش‌ها دلایلی را برای اتخاذ رویکرد خود معرفی کرده‌اند. نظریة عقل عملی کانت و امرگرایی از جمله مکاتبی هستند که وظیفه‌گرا می‌باشند. لذت‌گراها، دنیاگریزها، قدرت‌گراها و قرب‌گرایان از کسانی هستند که غایت‌گرا محسوب می‌شوند. علل و دلایلی که باعث انتخاب رویکرد وظیفه‌گرایانه شده مخدوش و نارساست. ازاین‌رو غایت‌گرایی مبنای صحیحی برای تعیین و توجیه ارزش‌های اخلاقی است. این رویکرد قادر است با قرائتی خاص، مراعات ارزش‌های اخلاقی توسط خداوند متعالی را نیز توضیح داده و تبیین کند. مقالة حاضر با مقایسة این دو رویکرد به روش تحلیلی، به بررسی ادلة صحت و سقم آنها پرداخته و می‌کوشد تبیین لازم برای مراعات احکام اخلاقی توسط خداوند متعالی، با رویکرد غایت‌گرایانه را ارائه دهد.
کلیدواژه‌ها
غایت؛ وظیفه؛ وظیفه‌گرایی؛ غایت‌گرایی؛ ارزش اخلاقی
مراجع
  1. کی. فرانکنا، ویلیام(1383)؛ فلسفه اخلاق، ترجمه هادی صادقی، طه، قم.
  2. مصباح یزدی، محمدتقی(1384)؛ نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم.
  3. کاپلستون، فردریک(1387)؛ تاریخ فلسفه (از ولف تا کانت)، ج۶، ترجمه اسماعیل سعادت، منوچهر بزرگمهر، علمی فرهنگی و سروش، تهران.
  4. روبیژک، پل(1376 و1377)؛ «اخلاق نسبی است یا مطلق»، نقد و نظر، دوره ۱۳ و ۱۴.
  5. مصباح، مجتبی(1383)؛ بنیاد اخلاق، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم.
  6. مصباح یزدی، محمدتقی(1391)؛ آموزش فلسفه، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم.
  7. کاپلستون، فردریک(1367)؛ تاریخ فلسفه (از فیشته تا نیچه)، ج۷، ترجمه داریوش آشوری، چ ۲، علمی و فرهنگی و سروش، تهران.
  8. سربخشی، محمد(1397)؛ «بررسی وجوه سه‌گانة غیر واقع‌گرایی اخلاقی؛ مبتنی بر پوزیتیویسم منطقی و فلسفة تحلیلی»، معرفت اخلاقی، دوره ۲۴، ص۱۹-۳۴.
  9. سربخشی، محمد(1396)؛ «بررسی تضمین احکام اخلاقی، در دو رویکرد واقع‌گرایی و غیرواقع‌گرایی در اخلاق»، پژوهش‌نامه اخلاق، دوره ۳۸، ص۱۱۹-۱۳۴.
  10. تفتازانی، سعدالدین(1409)؛ شرح المقاصد، ج۴، الشریف الرضی، قم.
  11. جوادی آملی، عبدالله(1386)؛ فلسفه حقوق بشر، اسراء، قم.
  12. طوسی، نصیرالدین، حلی، حسن بن یوسف(1371)؛ الجوهر النضید، بیدار، قم.
  13. کانت، ایمانوئل(1369)؛ بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق [گفتاری در حکمت کردار]، ترجمه حمید عنایت، علی قیصری، چ ۱، خوارزمی، تهران.
  14. مرتضی زارع گنجارودی و بهروز محمدی منفرد(1394)؛ «بازخوانی وجدان اخلاقی از نگاه علامه جعفری»، پژوهش‌نامه اخلاق، دوره هشتم، شمارۀ ۲۹، ص۹۹-۱۱۸.
    1. Charles Stevenson(1937); «The Emotive Meaning of Ethical Terms», Mind, vol.181, p.14-31.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 251
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 223


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب