تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,323 |
تعداد مقالات | 16,270 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,953,344 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,624,182 |
ساختار مَثَلگونة سخن، شیوهای برای القای نظر و حذف «دیگری» در کلام سعدی | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 2، دوره 74، شماره 243، شهریور 1400، صفحه 25-45 اصل مقاله (1015 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2021.45783.3081 | ||
نویسندگان | ||
بهداد بیرانوند1؛ جمیله اخیانی* 2؛ امیر مؤمنی هزاوه3 | ||
1دانشجوی دکتری رشته زبان وادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، ایران | ||
2دانشیار،گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
3عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
چکیده | ||
««دیگری» مفهومی وابسته به هویت فردی است و هویت فردی فقط وقتی معنا پیدا میکند که با دیگران سنجیده شود. مفهوم «دیگری» حاصل معرفتشناسی و هستیشناسی انسان مدرن است که زندگی و تجاربی متفاوت از انسان کهن دارد. این مفهوم که با ماهیت مباحث ادبی نیز سازگار است، میتواند مبتای تازهای برای تحلیل آثار ادبی باشد و پنجرة تازهای به آثار ادبی بگشاید .یکی از انواع ادبی که میتوان مفهوم دیگری را در آن کاوید و تابهحال از این جهت مورد توجه قرار نگرفته، «مَثَل» یا «ضربالمثل» است که به دلیل فقدان گفتگومندی منجر به حذف «دیگری» میشود. سعدی از شاعران و نویسندگانی است که هم از ضربالمثل استفاده فراوان کرده و هم در شیوه سخنوری کوشیده است کلام خود را به ساختار ضربالمثل نزدیک کند. وی با شناخت دقیق قابلیتهای زبان فارسی و نیز ظرفیتهای خاص مَثَل، بسیاری از سخنان خود را مثلواره ارائه و البته از این راه نظرات خود را به دیگران القا کرده است. او با استفاده از ویژگیهای خاصی از ضربالمثل ازجمله: «مخاطب قرار دادن»، «هشداردادن»، «استفاده از نام اشخاص مشهور»، «استفاده از طنز»، «استفاده از جادوی مجاورت»، «تحقیر کردن» و «تشبیه به حیوانات»، نظر خود را القا و خودآگاه یا ناخودآگاه «دیگری» را حذف میکند. در پژوهش حاضر ضمن تحلیل ساختار ضربالمثل، شیوة استفادة سعدی از این صورت ادبی به قصد حذف «دیگری» و القای هنرمندانة سخن به دیگران در گلستان و بوستان بررسی میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
دیگری؛ ضربالمثل؛ مثلواره؛ سعدی و جادوی مجاورت | ||
مراجع | ||
1) ارسطو (1371)، فن خطابه؛ ترجمة پرخیده ملکی، چاپ اول، تهران: اقبال. 2) افلاطون (1376)، دورۀ آثار افلاطون، ترجمة محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، تهران: خوارزمی. 3) اکو، اومبرتو (1373)، «زبان، قدرت، نیرو»، ترجمه بابک سید حسینی، ارغنون، شماره 4، صص67-82. 4) پورنامداریان، تقی (1388)، در سایة آفتاب، چاپ سوم، تهران: سخن. 5) توودروف، تزوتان (1377)، منطق گفتگویی، ترجمة داریوش کریمی، چاپ اول، تهران: مرکز. 6) حقیقت سمنانی، محمدعلی (1374)، ضربالمثلهای منظوم فارسی، چاپ اول، قم: نشر گزاره 7) داوری اردکانی، رضا (1395)، «طنز و طیبت در سخن سعدی»؛ سعدی شناسی، شماره 20، صص 43-60. 8) ذوالفقاری، حسن (1387)، «تفاوت کنایه و ضرب المثل»؛ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره دهم، صص 109- 133. 9) ذوالفقاری، حسن (1391)، «کاربرد ضربالمثل در شعر شاعران ایرانی»، پژوهشنامه زبان و ادب فارسی ( گوهر گویا) سال ششم، شماره اول، پیاپی 21، صص 95-122. 10) ذوالفقاری، حسن (1393)، «مثلوارگی، راز ماندگاری و جاودانگی کلام سعدی برای نسل امروز»، دوفصلنامه سعدیشناسی، شماره 17. 11) ذوالفقاری، محسن (1388)، «بررسی ضربالمثلهای فارسی در دو سطح واژگانی و نحوی»، فنون ادبی، سال اول، شمارة 1، صص 57-80. 12) زرینکمر، رضا و مرتضی محسنی (1396)؛ «تأثیر بافت بر هویت، بررسی رویکرد سعدی در مواجه با دیگری در گلستان»؛ شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال نهم، شمارة 4، صص 77 - 98. 13) سارتر، ژان پل (1380)، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمۀ مصطفی رحیمی، چاپ نهم، تهران: نیلوفر. 14) سعدی، مصلحالدین (1386)، کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی؛ چاپ چهاردهم، تهران: امیرکبیر. 15) شفیعی کدکنی، محمدرضا (1377)؛ «جادوی مجاورت»، بخارا، شماره 2؛ صص 16-26. 16) شفیعی کدکنی، محمدرضا (1397)، این کیمیای هستی، ج3، چاپ سوم، تهران: سخن. 17) شمیسا، سیروس (1386)، معانی، چاپ نخست از ویرایش دوم، تهران: میترا. 18) صادقی فسایی، سهیلا و نرمین نیکدل (1394)؛ «مطالعه کیفی از نحوه درک و تصور کنشگران از مصادیق تحقیر اجتماعی»، جامعهشناسی کاربردی، شماره 58، صص 41-58. 19) صفوی، کورش (1394)، از زبانشناسی به ادبیات، چاپ پنجم، تهران: اندیشه. 20) غلامحسینزاده، غریبرضا (1387)؛ «حضور دو دنیای تکصدا و چندصدا در اشعار حافظ: خوانشی در پرتو منطق مکالمۀ باختین»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، شماره57؛ صص 235- 256. 21) کادن، جان آنتونی (1380)، فرهنگ ادبیات و نقد، ترجمۀ کاظم فیروزمند؛ تهران: شادگان. 22) گرجی، مصطفی و یحیی نورالدینی اقدم (1395)، «تحلیل گفتگوی موسی و شبان در مثنوی بر مبنای تئوری منطق گفتگویی باختین»، فصلنامۀ علمی پژوهشی عرفانیات در ادب فارسی، دورۀ هفتم، شمارۀ 27، صص11-33. 23) نجومیان، امیرعلی (1386)، «مفهوم دیگری در اندیشة دریدا»؛ همایش ادبیات تطبیقی خودی از نگاه دیگری، دانشگاه تهران، دوره چهارم، صص 215- 226. 24) هالکوئیست، جیمز ام (1379)؛ دانشنامۀ نویسندگان روس،ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: نشر نی. 25) هوسرل، ادموند (1381) تأملات دکارتی: مقدمهای بر پدیدهشناسی، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، چاپ سوم، تهران: نی. 26) یوسفی، غلامحسین (1376)؛ دیداری با اهل قلم؛ چاپ دوم، تهران: علمی. http://dx.doi.org/10.22034/perlit.2021.45783.3081
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 567 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 513 |