معتمدی, مهران, فخار, زرین, مافی, فرزاد. (1401). بررسی شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در دوره اسلامی(مطالعه موردی شهر سنقر). سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(80), 301-285. doi: 10.22034/gp.2021.45198.2810
مهران معتمدی; زرین فخار; فرزاد مافی. "بررسی شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در دوره اسلامی(مطالعه موردی شهر سنقر)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 26, 80, 1401, 301-285. doi: 10.22034/gp.2021.45198.2810
معتمدی, مهران, فخار, زرین, مافی, فرزاد. (1401). 'بررسی شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در دوره اسلامی(مطالعه موردی شهر سنقر)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(80), pp. 301-285. doi: 10.22034/gp.2021.45198.2810
معتمدی, مهران, فخار, زرین, مافی, فرزاد. بررسی شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در دوره اسلامی(مطالعه موردی شهر سنقر). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 26(80): 301-285. doi: 10.22034/gp.2021.45198.2810
بررسی شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در دوره اسلامی(مطالعه موردی شهر سنقر)
1دانشجوی دکتری گروه باستان شناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.
2استادیار‌گروه باستان شناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.
چکیده
درجستار پیش رو به روش پژوهش تحلیلی – توصیفی نحوه شکل گیری شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در شهر سنقر از دوره های میانی تا معاصر اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است و اطلاعات کتابخانه ای در قالب اطلاعات اسنادی و آرشیوی و یافته های میدانی به شیوه غیر تماسی EM گردآوری شده است. هدف از این بررسی شناخت هر چه بهتر شبکه آبرسانی سنتی شهر سنقر است که درگذشته نیاز جمعیت این شهر را رفع می نمود و اینک به دلیل عدم آگاهی از وضعیت فعلی نظام سنتی آب، و گسترش سازمان فضایی و فیزیکی شهر و ایجاد خطوط لوله کشی آب و فاضلاب، آثار باستانی وابسته به آب در زیر بافت نوین شهر مدفون شده است و شناسایی هر چه بهتر و مستندنگاری یافته ها در این زمینه اهمیت به سزایی در شناخت هویت فرهنگی و تاریخ فراموش شده شهر سنقردارد. لذا به دنبال پاسخ به این پرسش که شبکه آبرسانی نظام سنتی آب چه تاثیراتی بر شهر از گذشته تاکنون داشته است.؟ این فرضیه در نظر گرفته شد که به نظر می رسد شبکه آبرسانی و توزیع آب در شهر سنقر درشکل گیری و انسجام محله ها ازدوره میانی اسلامی به بعد تاثیرداشته است. دیوان حاکم در شهر سنقر از دوره میانی تا معاصر اسلامی برحفظ آثار مرتبط با آب و نحوه چگونگی توزیع آب در محله ها نظارت داشته است. نتیجه اینکه محله ها با توجه به اسناد و شواهد باستان شناسی مطابق با نظامنامه تقسیم آب در بافت سنتی شکل گرفته است و شهر سنقر از دوره های میانی تا معاصر اسلامی بر پایه شبکه آبرسانی دارای نظام سنتی توزیع آب بوده است.
آگاه ، مهدی و حسنی سعدی ، مریم (1393) حقوق آب در فلات ایران در بستر تحولات اقتصادی و اجتماعی، تهران ، اندیشکده تدبیر آب ایران.
بهار، مهرداد (1384) از اسطوره تا تاریخ، تهران، چشمه.
ابونصر هروی، قاسم بن یوسف (1347) رساله طریق قسمت آب قلب، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن بن (1362) تاریخ منتظم ناصری، جلد (3)، تهران، دنیای کتاب.
بیات، عزیز الله (1393) کلیات جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران، تهران، امیرکبیر.
پیرنیا، محمد کریم (1383) سبک‌شناسی معماری ایران، تهران، سروش دانش.
پیگولوسکایا،ن .و دیگران( 1367 ).شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان،ترجمه عنایت اله رضا،تهران ،انشارات علمی و فرهنگی.
توحیدی، فائق (1385) فن و هنر سفالگری، تهران، سمت.
جهانگیر میرزا (1384) تاریخ نو شامل حوادث دوره قاجاریه از سال 1240 تا 1267، تهران، علم.
حاسب کرجی، ابوبکر محمد بن الحسن (1373) استخراج آب‌های پنهان، ترجمه حسین خدیو جم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله (1383) زبده التواریخ جلد (2)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خاوری شیرازی، فضل‌الله بن عبد النبی (1380) تاریخ ذوالقرنین جلد (2)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خورشید دوست، علی‌محمد و همکاران (1390) «نقش فرآیندهای ژئو مورفیک رودخانه‌ای در ایجاد مخاطرات محیطی شهر سنقر در استان کرمانشاه» فصلنامه فضای جغرافیایی، ش. 35، صص 234-209.
دولتشاهی تهرانی، سلطان احمد میرزا یمن الدوله (1393) سنقر نامه، تهران، ابروباد.
رزم‌آرا، حسینعلی (1331) فرهنگ جغرافیایی ایران استان 5 کردستان جلد (5)، تهران، دایره جغرافیایی ستاد ارتش.
سراج، محسن و یوسفی فر، شهرام (1396) «نقش حکومت‌ها در ایجاد شبکه‌های آبرسانی کشاورزی در گستره شرقی خلافت تا حمله مغول» تاریخ ایران، ش. 22، صص 79-110.
سرمد، مرتضی (1351) حقوق آب جلد(1) تهران، نشر بی نا.
سلطان‌زاده، حسین و علیرضا (1396) «اهمیت آب و عناصر آبی در باغ ایرانی» منظر، ش. 38، صص 9-19.
سلطانی، محمدعلی (1370) جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان «باختران»، تهران، شقایق.
سید سجادی، منصور (1388) باستان‌شناسی شبه‌قاره هند، تهران، سمت.
صاعد اندلسی، صاعد بن احمد ابن (1376) التعریف بطبقات الأمم، تهران، میراث مکتوب.
ضرابی، اصغر و صفرآبادی، اعظم (1392)«ارزیابی اکوتوریسم پایدار در شهر کرمانشاه» جغرافیا و برنامه ریزی، ش.46، صص 127-150.
فرمانفرما، عبدالحسین میرزا (1392) وبای عالم گیر، تهران، تاریخ ایران.
قزوینی، یحیی بن عبد اللطیف الحسینی (1314) لب التواریخ، تهران، یمنی.
کلارک. جان. ای و برایان. دی (1395) کرمانشاه شهری در ایران، ترجمه سیاوش قلی پور، کرمانشاه، دانشگاه رازی.
گوبلو، هانری (1390) قنات‌ها: فنی برای دستیابی به آب، ترجمه ابوالحسن سرو قد مقدم، تهران، پا پلی.
لسترنج، گی (1377) جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت‌های شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران، علمی و فرهنگی.
مقدسی اردبیلی (1394) در دیار کرمانشاهان، کرمانشاه، موسسه فرهنگی هنری کوثر.
ملک حسینی، افسانه و میرک زاده، علی اصغر (1394)«تحلیل اثرات اجتماعی – اقتصادی سد سازی بر توسعه روستایی (مطالعه موردی: سد سلیمانشاه)» جغرافیا و برنامه ریزی، ش.53، صص 325- 351.
مؤیدی، کیومرث (1388) سنقر در گندم‌زار کلیایی، تهران، پرتو واقعه.
ناصرالدین‌شاه قاجار (1372) شهریارجاده ها، تهران، پژوهشکده سازمان اسناد ملی ایران.
ویتفوگل، کارل آوگوست (1390) استبداد شرقی بررسی تطبیقی قدرت تام، ترجمه محسن ثلاثی، تهران نشر ثالث.
یارشاطر،احسان(1387)تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان جلد(3)قسمت(2)، تهران، انتشارات امیر کبیر.
Floor. Willem(2018) Kermanshah City & Province 1800-1945, Washington, mage.
Bijan(2007) Some Incomparable Aspects of Irrigation Art in Ancient Iran" Proceedings of the International History Seminar on Irrigation and Drainage, Tehran: IRNCID, pp11-24.
Gaube.Heinz(2018) "Die Traditionelle Wasserversorgung Von Kashan" Spektrum Iran, Vol31, Number1,pp1-17.
Minorski. Vladimir (1997)"Sunkur",Encyclopaedia of Islam, VOL9, Leiden, Brill.
Sanizadeh. Shahram Khora (2008) Novel hydraulic structures and water management in Iran: a historical perspective" Options Méditerranéennes,AN.83, pp25-43.
Soheli, Mehr Azar(2019) The Concept of Monument in Achaemenid Empire, New York,
Tolman,C.F(1937)Ground Water, New York And London, Mcgraw-Hill.
