آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,351 |
| تعداد مقالات | 16,531 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,617,164 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,075,237 |
بررسی دیدگاه امام محمد غزالی در باب نسبت اختیار و ضرورت علّی | ||
| مجله پژوهش های فلسفی | ||
| دوره 15، شماره 35، شهریور 1400، صفحه 65-80 اصل مقاله (2.09 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2021.46862.2892 | ||
| نویسندگان | ||
| کیقباد دانشیان کنانلو1؛ سیدابراهیم آقازاده* 2؛ توکل کوهی گیگلو3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران | ||
| 2استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | ||
| 3استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران | ||
| چکیده | ||
| رابطه اختیار با قاعده فلسفی «جبر علّی و معلولی» از مسائلی است که محل نزاع میان اندیشمندان اسلامی، از حکما و متکلمان و اصولیان بوده است. مشهور حکمای اسلامی اختیار را در تعارض با این قانون عقلی و ضروری نمی‌دانند ولی برخی متکلمان از جمله غزالی آن را منافی با اختیار دانسته اند. لذا محور این پژوهش آن است که با مطالعه و تحقیق در آثار متفکر برجسته جهان اسلام و متکلم بزرگ اشعری (غزالی) اندیشه کلامی وی را در باب نسبت اختیار و ضرورت علّی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. با توجه به موضوع، این مقاله از حیث جمع آوری مطالب کتابخانهای، و از حیث روش، توصیفی – تحلیلی و از منظر هدف، بنیادی است. در این نوشتار سعی شده است پس از تبیین مفاهیم اختیار، ضرورت علّی و اراده، انگیزه‌های اساسی نفی علیت در نظام فکری غزالی بررسی شود. در مجموع معلوم می‌شود که تفکر اشعریگری بر کل نظریات غزالی سایه افکنده است و سبب جهتگیری گوناگون وی در تمام مسائل از جمله اختیار و اراده شده است. از دیدگاه غزالی اعتقاد به قاعده ضرورت علّی و معلولی مستلزم محدود بودن قدرت الهی و سلب اختیار انسان و فاعل مختار و مجبور بودن خداوند در اعمالش می‌شود. از این رو در پاسخ به سوال اصلی تحقیق یعنی آیا از دیدگاه امام محمد غزالی میان اعتقاد به ضرورت علّی و معلولی و اختیار فاعل مختار می‌توان جمع کرد یا نه؟ می‌توان گفت که در اندیشه غزالی اختیار با ضرورت علّی جمع‌پذیر نیست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اختیار؛ مسئولیت؛ قاعده ضرورت علّی و معلولی؛ غزالی | ||
| مراجع | ||
|
- Alam al-Hoda, Seyyed Morteza (1999) Jamal al-Amal Va al-Alam, Seyyed Ahmad Hosseini, Najaf: Mabaat al-Ādāb. (in Arabic) - Ashtiani, Seied Jalal (2011) A Critique of Al-Ghazali Tahafat ol Falasafe, 2rd. Qom: Boostan-e Ketab Publishers. (in Persian) - Fakhuri, Hanna; Albahr, Khalil (2014) History of Philosophy in the Islamic World, trans. Abdolhamid Ayati, 11rd. Tehran: Cultural and Scientific Publishers. (in Persian) - Ghazali (1416) Collection of Letters of Imam Al-Ghazali, Beirout: Darolfekr. (in Arabic) - Ghazali (1993a) Aleghtesad fi Eteghad, Beirout: Maktab ol Helal. (in Arabic) - Ghazali (1993b) Tahafat ol falasafe, Comments: Jirar Jahami, Beirout: Darolfekr. (in Arabic) - Ghazali Abohamed Mohammad (1994) Tahafat ol Falasafe, Comments: Ali Bomalham, Beyrout: Maktab ol helal.1st. (in Arabic) - Ghazali, Ab, Hamed (1982) Ihya Ulum- id Din, New Delhi: Kitab Bhvan. - Ghazali, Abohamed (1406) Rozat ol Talebin & Amdal Salekin, Beirout: Darolketab Alelmieh. (in Arabic) - Ghazali, Mohammad (2003) Tahafat ol Falasafe, Reaserch: Soleiman Donia. Tehran: Shams Tabrizi. (in Persian) - Halabi, Aliasghar (2003) Tahafat ol Falasafe (Contradictions of philosophers), Tehran: Donya. (in Persian) - Hilli, Hassan ibn Yusuf (1981) Nahj Al-Haq Va Kashf Al-Sedq, Beirout: Al-Banani Art Gallery Press. - Homaie, Jalalaldin (2018) Ghazali Nameh, Tehran: Zavar Publishers. (in Persian) - Mesbah, Mohammad Taghi. (2000) Education of Falsafeh, Tehran: Islamic Propaganda Organization. (in Persian) - Moayedi, Ebrahim ibn Mohammad (1442) Alasbah Al almesbah fi Marefat almolk alfatah, Research. Abdolrahman Shayem, Sanea: Al imam Zeydaldin Ali Organization. (in Persian) - Sobhani (1428) Mohazerat fi Alelahiat, Abbreviation. Ali Rabani, 11rd. Qom: Alimam Sadeq Organization. (in Persian) - Tabatabaie, Mohammadhossein (2003) Nahaiat ol hekmat, Correct. Gholamreza Fayazi, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. (in Persian) - Toosi, Khajenasir (1413) Ghavaed ol Aghayed, Beirout: Darol Gharyeh, 1rd. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,944 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 649 |
||