تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,302 |
تعداد مقالات | 16,018 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,485,243 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,212,935 |
روابط ساختاری بازنماییهایی شناختی بیماری با خودمدیریتی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک: نقش واسطهای راهبردهای خودتنظیمی | ||
فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی | ||
مقاله 3، دوره 16، شماره 64، اسفند 1400، صفحه 27-47 اصل مقاله (955.31 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
پرستو امیری1؛ شهرام محمدخانی* 2؛ مهدی اکبری3؛ جعفر حسنی4؛ اسماعیل فرجی5 | ||
1دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی سلامت- دانشگاه خوارزمی تهران | ||
2دانشگاه خوارزمی | ||
3روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
4دانشگاه خوارزمی تهران | ||
5دانشگاه علوم پزشکی تبریز- گروه بیماری های داخلی | ||
چکیده | ||
خودمدیریتی اساس درمان دیابت تلقی شده و بر پایه ی از عوامل روانشناختی و اجتماعی قرار دارد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی تجربی برازش مدلی بود که در آن روابط ساختاری بازنماییهایی شناختی بیماری با خودمدیریتی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک با توجه به نقش واسطهای راهبردهای خودتنظیمی مدنظر قرار گرفت. این مطالعه از نوع مطالعات همبستگی(مدلسازی معادلات ساختاری) بود که با حجم نمونه 250 نفر نوجوان مبتلا به دیابت نوع یک در شهر تبریز انجام شد. ابزارهای پژوهشی شامل: پرسشنامه ادراک بیماری IPQ، مقیاس مقابله با موقعیت های استرس زا CISS، پرسش نامه استاندارد خودکارآمدی دیابت، مقیاس خودمدیریتی دیابت DSMS بود. داده ها در نرم افزار SPSS و لیزرل تجزیه و تحلیل شدند. ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص های برازندگی نشان داد که مدل فرضی با مدل اندازه گیری برازش دارد (CFI=0.95 , NFI=0.97 , RMSEA=0.09). نتایج نشان داد که بازنمایی های شناختی به ترتیب با ضریب استاندارد -0.73 و -0.50 بر خودتنظیمی و خودمدیریتی در سطح p>0.05 اثر معنی دار دارند. همچنین، خودتنظیمی نیز با ضریب استاندارد 0.47 بر خودمدیریتی اثر معنی دار دارد. تصورات شناختی نوجوانان درباره بیماری از طریق مولفه های خودتنظیمی (خودکارآمدی و روش های مقابله ای) بر خودمدیریتی بیماری دیابت در نوجوانان تاثیر می گذارد. بنابراین با شناسایی و اصلاح تصورات شناختی ناکارآمد و بهبود راهبردهای خودتنظیمی نوجوانان دیابتی می توان خود مدیریتی این بیماری را بهبود بخشید. | ||
کلیدواژهها | ||
بازنمایی های شناختی؛ راهبردهای خودتنظیمی؛ خودمدیریتی؛ دیابت نوع یک؛ نوجوان | ||
مراجع | ||
منابع:
افشار، م؛ معماریان، ر؛ محمدی، ع؛ کفایی، م. (1394). ارتقا فرآیند کنترل دیابت نوجوان: تحقیق عملکردی مشارکتی. فصلنامه پرستاری دیابت دانشکده پرستاری و مامایی زابل. 3،2، 8-18.
انصارزاده، س؛ سعید، آ؛ محمودی، ز و صالحی، ل. (1397). تعیینکنندههای خود مدیریتی دیابت در زنان مبتلا به دیابت باداری با رویکرد الگوی پرسید. مجله ی غدد درونریز و متابولیسم ایران، دو ماهنامه پژوهشی مرکز تحقیقات غدد درونریز و متابولیسم،,20(5), 212-223.
باقرنژاد حصاری، ب.ف؛ صادقی، ر و مومنآبادی، و. (1398). بررسی وضعیت آگاهی، خودکارآمدی و رفتارهای خودمراقبتی در بیماران دیابتی نوع 2 مراجعه کننده به کلینیک دیابت شهر بیرجند. مجله بهداشت و توسعه, 8(2), 187-196.
بازیاری میمند، م؛ علی پور، ا؛ پولادی ریشهری، ع؛ حبیبی عسگرآبادی، م. (1396). ساخت و اعتباریابی نسخه فارسی مقیاس خود مدیریتی دردهای مزمن ستون فقرات. طب جنوب . 31-45.
ﺑﺰازیان، س؛ ﺑﺸﺎرت، م؛ ﺑﻬﺮاﻣﯽ اﺣﺴﺎن، ه؛ رﺟﺐ، ا. (1389). ﻧﻘﺶ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﮐﻨﻨﺪه راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ادراک ﺑﯿﻤﺎری، ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﯿﻦ ﮔﻠﯿﮑﻮزﯾﻠﻪ و ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ در ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ ﻧﻮع 1. ﻣﺠﻠﻪ ﻏﺪد درون رﯾﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﺒﺴ ﻢ اﯾﺮان.21، 3، 312-322.
رحیمیان بوگر، ا؛ بشارت، م؛ مهاجری تهرانی، م؛ طالع پسند، س. (1390 الف). اثرات مستقیم و غیر مستقیم دانش دیابتی و حمایت اجتماعی بر خودمدیریتی دیابت. روانشناسی معاصر، 6، 1، 37-48.
رحیمیان بوگر، ا؛ بشارت، م؛ مهاجری تهرانی، م؛ طالع پسند، س. (1390 ب). تعیین کننده های روانشناختی، اجتماعی و ساختاری خودمدیریتی دیابت. مجله ی غدد درون ریز و متابولیسم ایران، 13، 5، 467-478.
رضاصفت بلسبنه، آ؛ میرحق جو، ن؛ جعفری اصل، م؛ کوه منایی، ش؛ کاظم نژاد لیلی، ا؛ منفرد، آ. (1393). ارتباط خودکارآمدی با خود مراقبتی در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک. پرستاری و مامایی جامع نگر 72. 18-24.
شیرازی، م؛ انوشه، م؛ رجب، ا. (1389). بررسی تأثیر آموزش برنامه خود مراقبتی به شیوه بحث گروهی بر دانش و عملکرد دختران نوجوان دیابتیک مراجعه کننده به انجمن دیابت ایران. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی (ویژه نامه توسعه آموزش). 5،10، 982-994.
صدری دمیرچی، ا و صمدی فرد، ح. (1398). پیش بینی امید به زندگی در بیماران دیابتی بر اساس خودکارآمدی، عزت نفس و حمایت اجتماعی ادراک شده. مجله علمی پژوهشی افق دانش, 25(2), 85-92.
صفر آبادی فراهانی ، ط؛ علی اکبر، م؛ صفر آبادی فراهانی، ا؛ حقانی، ح. (1389). بررسی کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع 1 بر حسب سن و جنس. نشریه پرستاری ایران.23، 68، 73-79.
طل، آ؛ شجاعی زاده، د؛ اسلامی، ع؛ الحانیف ف؛ مهاجرانی تهرانی، م؛ شریفی راد، غ. (1390). تحلیل برخی عوامل مرتبط با پیش بینی کنندگی خودمدیریتی در بیماران دیابتی نوع 2. فصلنامه بیمارستان. 10، 3، 1-8.
علایی کرهرودی، ف؛ محمدی شاهبلاغی، ف؛ حسینی، م.ع؛ رسولی، م. (1394). تجارب زیسته ی خود مدیریتی در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک: یک مطالعه پدیدار شناسی. غدد درون ریز و متابولیسم ایران 6. 425-434.
علیرضایی شهرکی، ر؛ علی اکبری کامرانی، ا؛ صحاف، ر و ابوالفتحی ممتاز، ی. (1398). تأثیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت وزارت بهداشت بر میزان دانش، نگرش و عملکرد بیماران سالمند دیابتی نوع 2 شهر اصفهان.نشریه علمی پژوهشی سالمند, 14(1), 84-95.
Abraham, C. and Sheeran, P. (2005) The health belief model, in M. Conner and P. Norman (eds) Predicting Health Behaviour, 2nd edn. Maidenhead: Open University Press.
Adam MT. (2012). The Lived Experiences of Becoming a Diabetic: a Phenomenological Study; 1124, A Dissertation in Doctor of PhilosophyNursing, The Pennsylvania State University.
Bair MJ, Matthias MS, Nyland KA, et al. (2009). Barriers and Facilitators to Chronic Pain SelfManagement: A Qualitative Study of Primary Care Patients with Comorbid Musculoskeletal Pain and Depression. Pain Med; 10(7): 1280-90.
Barlow J, Wright C, Sheasby J, Turner A, Hainsworth J. (2002). Self management approaches for people with chronic conditions: a review. J Patient Educ Couns; 48:177–87
Beck, J., Greenwood, D. A., Blanton, L., Bollinger, S. T., Butcher, M. K., Condon, J. E., … Wang, J. (2018). 2017 National Standards for Diabetes Self-Management Education and Support. The Diabetes Educator, 44(1), 35–50. https://doi.org/10.1177/0145721718754797Bentler, P. M. (1995). EQS structural equations program manual (Vol. 6). Encino, CA: Multivariate software.
Berg, C. A. Butner, J. Butler, J. M. King, P. S. Hughes, A. E. & Wiebe, D. J. (2013). Parental persuasive strategies in the face of daily problems in adolescent type 1 diabetes management. Health Psychology, 32, 719–728.
Berg, C. A. Wiebe, D. J. Suchy, Y. Hughes, A. E. Anderson, J. Godbey, E. ...White, P. C. (2014). Individual differences and day-to-day fluctuations in percieved self-regulation associated with daily adherence in late adolescents with type 1 diabetes. Journal of Pediatric Psychology, 39, 1038–1048.
Bisio, A., Gamarra, E., Broglio, F., & Grassi, G. (2019). Coping strategies in people with type 1 diabetes on insulin pump treatment. Minerva endocrinologica.
Blair, C. & Diamond, A. (2008). Biological processes in prevention and intervention: The promotion of self-regulation as a means of preventing school failure. Development and Psychopathology, 20, 899–911.
Blair, C. & Ursache, A. (2011). A bidirectional model of executive functions and self-regulation. In K. Vohs, & R. Baumeister (Eds.), Handbook of self-regulation: Research, theory, and applications (2nd ed. pp. 300– 320). New York, NY: Guilford Press.
Blanson O A, Henkemans, Hoondert V, Schrama-Groot F, Looije R, Alpay LL, et al.)2012). Just Have Diabetes”: Children’s Need for Diabetes Self-Management Support and How A Social Robot Can Accommodate Their Needs, Patient Intelligence; 2: 51-61. 7
Bodenheimer T, Lorig K, Holman H, Grumbach K. (2002). Patient self-management of chronic disease in primary care. JAMA; 288: 2469-75.
Boyer, B. A. & Paharia, M. I. (2008). Comprehensive Handbook of Clini cal Health Psychology. John Wiley & Sons, Inc.
Brody, G. H. & Ge, X. (2001). Linking parenting processes and self-regulation to psychological functioning and alcohol use during early adolescence. Journal of Family Psychology, 15, 82–94.
Calsbeek H, Rijken M, Bekkers MJ, Kerssens JJ, Dekker J, van Berge Henegouwen GP. (2002). Social position of adolescents with chronic digestive disorders. Eur J Gastroenterol Hepatol; 14:543-9.
Carlstedt, R. A. (2010). Handbook of integrative clinical p s y c h o l o g y, p s y c hiat r y, a n d b e h a vi o r a l m e d i c i n e: P e r s p e c ti v e s, p r a c ti c e s, a n d r e s e a r c h. Springer Publishing Company, LLC.
Caughey GE, Roughead EE, Vitry AI, McDermott RA, Shakib S, Gilbert AL. (2010). Comorbidity in the elderly with diabetes; Iden tification of arease of potential treatment conflicts. Diabetes Res Clin Pract; 87(3): 385-93.
Charron-Prochownik, D.E.N.I.S.E., Sereika, S.M., Stotz, S.A., Fischl, A.F. O'banion, N.A.N.C.Y., Powell, J., ... & Moore, K.R. (2019). 822-P: Awareness, Knowledge, and Health Beliefs of American Indian/Alaska Native (AIAN) Girls and Their Mothers Regarding Risk Reduction of Gestational Diabetes Mellitus (GDM).
Cherrington A, Wallston KA, Rothman RL. (2010). Exploring the relationship between diabetes self-efficacy, depressive symptoms, and glycemic control among men and women with type 2 diabetes. J Behav Med; 33(1): 81-9.
Chou, C. P., & Bentler, P. M. (1995). Estimates and tests in structural equation modeling.
Corbin J, Strauss A. (2013). Nursing Theories: Trajectory Model. (Accessed Mar 8, 2016, at: http:// nursingplanet.com /Nursing_Research)
Cruz NI. (2014). The Lived Experience of Insulin-Dependent Diabetes Among Adult Latinos in A Primary Care Clinic in San Antonio; Thesis for the PhD degree in Social Work the University of Iowa 74116.
Goodwin, P. and Ogden, J. (2007). Women’s reflections about their past abortions: an exploration of how emotional reactions change over time, Psychology and Health, 22: 231−48.
Graves, M. M. Roberts, M. C. Rapoff, M. & Boyer, A. (2010). The efficacy of adherence interventions for chronically ill children: A meta-analytic review. Journal of Pediatric Psychology, 35, 368–382.
Hagger, M. S. Koch, S. Chatzisarantis, N. L. & Orbell, S. (2017). The common sense model of self-regulation: Meta-analysis and test of a process model. Psychological bulletin, 143(11), 1117.
Hockenbury MJ, Wilson D. (2013). Wong's Essential Pediatric Nursing, 992 9thed; St Louis, Mosby co.
Hood, K. K. Peterson, C. M. Rohan, J. M. & Drotar, D. (2009). Association between adherence and glycemic control in pediatric type 1 diabetes: A meta-analysis. Pediatrics, 124, e1171–e1179.
Housiaux, M. Luminet, O. Van Broeck, N. & Dorchy, H. (2010). Alexithymia is associated with glycaemic control of children with type 1 diabetes. Diabetes and Metabolism, 36, 455–462.
Huang, Z., Lum, E., Jimenez, G., Semwal, M., Sloot, P., & Car, J. (2019). Medication management support in diabetes: a systematic assessment of diabetes self-management apps. BMC medicine, 17(1), 127.
Hughes, A. Berg, C. & Wiebe, D. (2012). Emotional processeing and self-control in adolescents with type 1 diabetes. Journal of Pediatric Psychology, 37, 925–934.
IDF DIABETES ATLAS Eighth edition 2017
Indrayana, S., Guo, S.-E., Lin, C.-L., & Fang, S.-Y. (2019). Illness Perception as a Predictor of Foot Care Behavior Among People With Type 2 Diabetes Mellitus in Indonesia. Journal of Transcultural Nursing, 30(1), 17–25. https://doi.org/10.1177/1043659618772347
King, P. S. Berg, C. A. Butner, J. Drew, L. M. Foster, C. Donaldson, D. ...Wiebe, D. J. (2012). Longitudinal trajectories of metabolic control across adolescence: Associations with parental involvement, adolescents’ psychosocial maturity, and health care utilization. Journal of Adolescent Health, 50, 491–496
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation. Modeling. 3nd Ed. New York: Guilford.
Lansing, A. H. & Berg, C. A. (2014). Topical review: Adolescent self-regulation as a foundation for chronic illness self-management. Journal of pediatric psychology, 39(10), 1091-1096.
Leventhal, H. Benyamini, Y. and Shafer, C. (2007b) Lay beliefs about health and illness, in S. Ayers (ed.) Cambridge Handbook of Psychology, Health and Medicine. Cambridge: Cambridge University Press.
Leventhal, H. Phillips, L. A. & Burns, E. (2016). Modelling management of chronic illness in everyday life: A common-sense approach. Psihologijske teme, 25(1), 1-18.
Leventhal, H. Weinman, J. Leventhal, E.A. and Phillips, L.A. (2007a) Health psychology: the search for pathways between behaviour and health, Annual Review of Psychology, 59: 8.1−29.
Lubkin, I; Larsen, P.D. (2011). CHRONIC ILLNESS IMPACT AND INTERVENTION. 8th. Jones & Bartlett Learning.
Magny-Normilus, C., Mawn, B., & Dalton, J. (2019). Self-Management of Type 2 Diabetes in Adult Haitian Immigrants: A Qualitative Study. Journal of Transcultural Nursing. https://doi.org/10.1177/1043659619841586
Mammen J, Rhee H. (2012). Adolescent Asthma Self-Management: A Concept Analysis and Operational Definition.Pediatr Allergy Immunol Pulmonol; 25: 180-9.
Martin LC. (2011). The Lived Experience of Type2 Diabetesin Urban-Based American Indian Adolescence; June, Dissertation Submitted to the Faculty of The Graduate Schoolof the University of Minnesota, 4.
McNally, K. Rohan, J. Pendley, J. S. Delamater, A. M. & Drotar, D. (2010). Executive functioning, treatment adherence, and glycemic control in children with type 1 diabetes. Diabetes Care, 33, 1159–1162.
Merlin JS, Walcott M, Kerns R, et al. (2015) Pain Self-Management in HIV-Infected Individuals with Chronic Pain: a qualitative study. Pain Med; 16(4): 706-14.
Miller, M. M. Rohan, J. M. Delamater, A. ShroffPendley, J. Dolan, L. M. Reeves, G. & Drotar, D. (2012). Changes in executive functioning and selfmanagement in adolescents with type 1 diabetes: A growth curve analysis. Journal of Pediatric Psychology, 38, 18–29.
Mishali M, Omer H, Heymann AD. (2011). The importance of measuring self-efficacy in patients with diabetes. Fam Pract; 28(1): 82-7.
Modi, A. C. Pai, A. L. Hommel, K. A. Hood, K. K. Cortina, S. Hilliard, M. E. ... & Drotar, D. (2012). Pediatric self-management: a framework for research, practice, and policy. Pediatrics, 129(2), e473-e485.
Mohamed, A., Staite, E., Ismail, K., & Winkley, K. (2019). A systematic review of diabetes self‐management education interventions for people with type 2 diabetes mellitus in the Asian Western Pacific (AWP) region. Nursing Open.
Moreno, E. G., Mateo-Abad, M., de Retana García, L. O., Vrotsou, K., del Campo Pena, E., Perez, Á. S., ... & Pikatza, A. Z. (2019). Efficacy of a self-management education programme on patients with type 2 diabetes in primary care: A randomised controlled trial. Primary care diabetes, 13(2), 122-133.
Mulvaney, S. Rothman, R. L. Dietrich, M. S. Wallson, K. A. Grove, E. Elasy, T. A. & Johnson, K. B. (2012). Using mobile phones to measure adolescent diabetes adherence. Health Psychology, 31, 43–50.
Nie, R., Han, Y., Xu, J., Huang, Q., & Mao, J. (2018). Illness perception, risk perception and health promotion self-care behaviors among Chinese patient with type 2 diabetes: A cross-sectional survey. Applied Nursing Research, 39, 89-96
Ogden, J. (2012). Health psychology. McGraw-Hill Education (UK).
Osborn CY, Cavanaugh K, Wallston KA, Rothman RL. (2010). Self-efficacy links health literacy and numeracy to glycemic control. J Health Commun; 15 (Suppl 2): 146-58.
Phillips GA, Fenton N, Cohen S, Javalkar K, Ferris M. (2015) Self-Management and Health Care Use in an Adolescent and Young Adult Medicaid Population With Differing Chronic Illnesses. Prev Chronic Dis 2015;12:150023. DOI: http://dx.doi.org/10.5888/pcd12.150023
Scheiner G, Boyer BA. (2005). Characteristics of basal insulin requirements by age and gender in patients with Type-1 diabetes. Diabetes Res Clin Pract; 69(1): 14-21.
Scott, E.J. Eves, F.F. French, D.P. and Hoppe, R. (2007) The theory of planned behaviour predicts self-reports of walking, but does not predict step count, British Journal of Health Psychology, 12: 601−20.
Stupiansky, N. W. Hanna, K. M. Slaven, J. E. Weaver, M. T. & Fortenberry, J. D. (2013). Impulse control, diabetes-specific self-efficacy, and diabetes management among emerging adults with type 1 diabetes. Journal of Pediatric Psychology, 38, 247–254.
Survonen, A., Salanterä, S., Näntö‐Salonen, K., Sigurdardottir, A. K., & Suhonen, R. (2019). The psychosocial self‐efficacy in adolescents with type 1 diabetes. Nursing open, 6(2), 514-525.
Tangney, J. P. Baumeister, R. F. & Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72, 271–322.
van Puffelen, A. L., Heijmans, M. J., Schellevis, F. G., Nijpels, G., & Rijken, M. (2019). Improving self-management of people with type 2 diabetes in the first years after diagnosis: Development and pilot of a theory-based interactive group intervention. SAGE Open Medicine. https://doi.org/10.1177/2050312119847918
Wiebe, D. J., Berg, C. A., Mello, D., & Kelly, C. S. (2018). Self-and social regulation in type 1 diabetes management during late adolescence and emerging adulthood. Current diabetes reports, 18(5), 23.
Williams, G. C. McGregor, H. A. Zeldman, A. Freedman, Z. R. & Deci, E. L. (2004). Testing a self-determination theory process model for promoting glycemic control through diabetes self-management. Health Psychology, 23, 58-66.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 864 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 571 |