تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,486,732 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,801 |
بررسی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی چشمه های تروارتن ساز منطقه ماکو و تعیین منشأ آب چشمه ها بر اساس ژئوشیمی و کانی شناسی رسوبات و نهشته های اطراف آنها | ||
هیدروژئولوژی | ||
مقاله 5، دوره 6، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 54-67 اصل مقاله (1.72 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hydro.2021.12979 | ||
نویسندگان | ||
نصرت آقازاده* 1؛ یاسر گلستان2 | ||
1استادیار، گروه عمران، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران | ||
2کارشناسی ارشد زمین شناسی، گروه زمین شناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران | ||
چکیده | ||
آب چشمهها نماینگر مناسبی جهت ارزیابی تأثیر متقابل آب سنگ و تغییرات تراز آب در آبخوانهای سازند سخت بهشمار میآیند. منطقه ماکو در شمال غرب ایران و در استان آذربایجانغربی واقع شده است. تأمین بخشی از آب موردنیاز کشاورزی منطقه از طریق چشمههای تراورتنساز و نقش این چشمهها در فرآیند نهشت تراورتن و تأثیر ترکیب شیمیایی آبها بر روی تغییر رنگ تراورتنها باعث شده که مطالعه خصوصیات هیدروژئوشیمیایی چشمههای منطقه موردمطالعه حائز اهمیت باشد. لذا بر این اساس در این پژوهش، به ارزیابی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی، تغییرات ترکیب شیمیایی و منشأ آب چشمهها از طریق نمونهبرداری از آب، رسوبات تهنشستی و واحدهای سنگی اطراف چشمهها که رخنمون داشتند، پرداخته شد. نتایج حاصل از تفسیر نمودارهای هیدروژئوشیمیایی، نسبتهای یونی و شاخص اشباعیت نسبت به کانیها نشان داد که سنگ مخزن آبخوان آهک ناخالص بوده و آب چشمهها نسبت به کانیهای کربناته اشباع تا فوقاشباع و نسبت به کانیهای سولفاته تحتاشباع و تیپ آنها Ca-HCO3 میباشد. بالا بودن فشار دیاکسیدکربن و خروج آن از ترکیب آب چشمهها باعث شده که چشمههای آهکساز منطقه، توانایی نهشتهگذاری بالایی داشته و باعث شکلگیری تروارتنهای تیپ شکاف پشته با ارتفاع و گسترش نسبتاً زیاد شوند. نتایج حاصل از بررسی ژئوشیمیایی عناصر موجود در ترکیب رسوبات اطراف چشمهها نشان میدهد که همبستگی بینCaO با Al2O3، SiO2، TiO2, Fe2O3 منفی، CaO با Ba, Sr مثبت و SiO2 با Fe2O3 و Al2O3 ارتباط مستقیم بوده لذا بر این اساس چشمهها از نوع ترموژنیک با منشأ سیالات گرمابی میباشند. | ||
کلیدواژهها | ||
"تراورتن"؛ "چشمه"؛ "ژئوشیمی"؛ "ماکو"؛ "هیدروژئوشیمیایی" | ||
مراجع | ||
آقازاده، ن.، اصغری مقدم، ا.، 1387. ارزیابی هیدروژئوشیمیایی آبهای زیرزمینی منطقه سلماس و تعیین کیفیت آنها برای مصارف مختلف. مجله علوم پایه دانشگاه اصفهان، جلد 34، شماره 5، 98-79.
امینی آذر، ر. و عباسی، س.، 1382. نقشه مقیاس 100000/1 زمین شناسی ماکو. سازمان زمین شناسی کشور.
باباخانی، ع. و امینی، م.، 1370. چشمه های تراورتن ساز تکاب. مجله علوم زمین، دوره 1، شماره 2، 50-59.
بیرالوند،م.، محجل، م.، قاسمی، م.، 1398. نقش زمینساخت و ماگماتیسم در تکامل تراورتنهای تخت سلیمان، شمال باختر ایران. فصلنامه علوم زمین، سازمان زمینشناسی کشور، دوره 28، شماره 112، 80-71.
پور قاضی، ج.، گنجعلی، س.، موذن، م.، ستوهیان، ف.، 1393. بررسی توانمندیهای محیطی شهرستان آذرشهر بهعنوان دومین ژئوپارک ایران، فصلنامه انسان و محیطزیست، دوره 12، شماره 4(پیاپی 31)، 1-11.
تقیپور، ک.، خطیب، م.م.، هیهات، م.ر.، ئاعظی هیر، ع.، شبانیان، ا.، 1398. نقش کنترل کنندههای ساختاری در هیدروژئوشیمی چشمههای تراورتنساز منطقه آذرشهر، شمالغرب ایران. فصلنامه زمینشناسی ایران، شماره 52، 105-121.
جمعدار, م.، سرائی تبریزی، م.، یوسفی، ح.، 1399. پتانسیلیابی میزان کارستی شدن چشمهها از منظر هیدروژئوشیمیایی در محدوده مطالعاتی هشتگرد. هیدروژئولوژی، دوره 5، شماره 2، 113-126.
علیمرادی، ص.، ناصری، ح.، علیجانی، ف.، کریمی، ح .، 1399. تعیین منشأ و سازوکارهای تشکیل چشمههای گوگردی و آبگرم تاقدیس سیاهکوه، جنوب غرب ایران، با استفاده از خصوصیات هیدروژئوشیمی و ایزوتوپ. هیدروژئولوژی، دوره 5، شماره 2، 16-31.
موثق، ل.، زرینی، غ.، قیامی راد، م.، 1397. بررسی کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبی حوضچههای شنای چشمههای آبگرم مشکین شهر. هیدروژئولوژی، دوره 3، شماره 1، 60-68.
نصر اصفهانی، ع. و رئیسی، م.، 1387. پترولوژی تراورتنهای جنوب میلاجرد شمالغرب اصفهان. مجله علوم پایه دانشگاه اصفهان، جلد 34، شماره 5، 161-176.
Algarraa, A.M., Martın, M., Andreoc, B., Julia, R., Gomezb, C., 2003. Sedimentary patterns in perched spring travertines near Granada (Spain) as indicators of the paleohydrological and paleoclimatological evolution of a karst massif. Sedimentary Geology, 161, 217–228. Asta, M.P., Auque, L.F., Sanz, F.J., Gimeno, M.J., Acero, P., Blasco, M., Alix, A.G., Gomez, J., Huertas, A.D., Mandado, J., 2017. Travertines associated with the Alhama-Jaraba thermal waters (NE, Spain): Genesis and geochemistry. Sedimentary Geology, 347, 100- 116. Capezzuoli, E., Gandin, A., Pedley, M., 2014. Decoding tufa and travertine (fresh water carbonates) in the sedimentary record: The state of the art. Sedimentology, 61, 1–21. Claes, H., Soete, J., Van Noten, K., El Desouky, H., Marques Erthal, M., Vanhaecke, F., Özkul, M., Swennen, R., 2015. Sedimentology, three‐dimensional geobody reconstruction and carbon dioxide origin of Pleistocene travertine deposits in the Ballık area (south‐west Turkey). Sedimentology, 62, 1408-1445. Claes H., Marques Erthal M., Soete J., Özkul M., Swennen R., 2017. Shrub and pore type classification: Petrography of travertine shrubs from the Ballık-Belevi area (Denizli, SW Turkey). Quat Int, 437, 147-163. Dilsiz, C., Marques, J.M., Carreira, P.M., 2004. The impact of hydrological changes on travertine deposits related to thermal springs in the Pamukkale area (SW Turkey). Environmental Geology, 45, 808–817. Hem, J.D., 1970. Study and interpretation of the chemical characteristics of natural water. US Geo. Survey, Water-Supply, 1473, 363p. Kanellopoulos, Ch., Lamprinou, V., Mitropoulos, P., Voudouris, P., 2016. Thermogenic travertine deposits in thermopylae hot springs (Greece) in association with cyanobacteria microflora. Carbonates and Evaporates, 31(3), 239-248. Langmuir, D., 1997. Aqueous environmental geochemistry. Prentice Hall, Inc., 601 p. Lebatard A.E, Alçiçek M.C, Rochette P., et al. 2014. Dating the Homo erectus bearing travertine from Kocabaş (Denizli, Turkey) at least 1.1 Ma. Earth Planet Sci Lett, 390, 8-18. Li X., Huang X., Liao X., Zhang Y., 2020. Hydrogeochemical characteristics and conceptual model of the geothermal waters in the xianshuihe fault zone, Southwestern China. Int J Environ Res Public Health, 17(2), 500-5014. Liu, H. Zhou, X., Zhang, Y., Wang, M., Tan, M., Hai, K., Yu, M., Huo, D., 2020. Hydrochemical characteristics of travertine-depositing hot springs in western of Yunnan, China.Quaternary International, 547, 63-74. Mansouri Daneshvar, M.R., Pourali, M., 2015. Hydrogeochemical and geomorphological investigation of travertine deposition in the Garab Spring region, NE Iran. Sustain. Water Resource Management. 1, 253–262. Parkhurst, D.L., Appelo, C.A.J., 1999. User’s guide to PHREEQC (ver.2)-A computer program for speciation, batch-reaction, one-dimensional transport, and inverse geochemical calculations. US Geol. Surv. Water-Resources Investigation Report 99-4259, Washinton DC. Piper, A.M., 1944. A graphic procedure in the geochemical interpretation of water-analyses. Trans., Am. Geophysic.Union, 25, 914-923. Roshanak, R., Moore, F., Zarasvandi, A., Keshavarzi, B., & Gratzer, R., 2018. Stable isotope geochemistry and petrography of the Qorveh–Takab travertines in northwest Iran, Austrian Journal of Earth Sciences, 111(1): 64-78. Sharifi R., Moore F., Mohammadi Z., Keshavarzi B., 2016. Estimation of deepwater temperature and hydrogeochemistry of springs in the Takab geothermal field, West Azerbaijan, Iran. Environ Monit Assess, 188(1): 1-20. Vylita, T., Zak, K., 2008. Travertine deposits of the Karlovy Vary thermal water system. Environ Geol., 58(8): 1639-1644. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 440 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 263 |