تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,306 |
تعداد مقالات | 15,979 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,405,623 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,165,741 |
چگونگی تعامل و تقابل سادات با آلمظفر و نقش آفرینی آنان در این حکومت | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 9، دوره 12، شماره 26، فروردین 1400، صفحه 177-201 اصل مقاله (527.33 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2021.12971 | ||
نویسندگان | ||
جمشید نوروزی* 1؛ مژگان صادقی فرد2 | ||
1دانشیاردانشگاه پیام نورتهران | ||
2دکتری تاریخ دانشگاه پیام نور تهران | ||
چکیده | ||
سادات بهعنوان بازماندگان خاندان پیامبر (ص)، در جامعۀ ایران دورۀ اسلامی از جایگاه اجتماعی والایی برخوردار بوده و اغلب حکام و طبقات مختلف اجتماعی به آنان عنایت ویژهای داشتهاند. این رویکرد خاص به سادات، در دورۀ آلمظفر نیز ادامه یافت و تعاملات بسیاری میان این قشر و حکام آلمظفر وجود داشت. بخشی از این تعاملات را میتوان به باورهای مذهبی و اندیشۀ سیاسی حکومتگران آلمظفر نسبت داد. آنان که در ارتباط با ایلخانان مسلمان و فضای حاکم بر قرون هفتم و هشتم هجری رشد یافته و به قدرت دست یافتند، گروههای مختلف اجتماعی و مذهبی همچون سادات، شیعیان و اهل تصوف را مورد التفات ویژه قرار دادند. امرای مظفری در این قبیل مناسبات، اهدافی چون استفاده از اعتبار سادات برای کسب مشروعیت و مقبولیت عامه و تثبیت حکومت را مدنظر داشتند. آلمظفر در این راستا در مقاطعی، مناصب بااهمیتی همچون وزارت، قضاوت و فرماندهی لشکر را به سادات واگذار کرده و پذیرش شفاعت سادات در برخی رویدادهای سیاسی را مدنظر قرار دادند. بااینهمه، در موارد اندکی که این گروه به دنبال کسب قدرت رفته و حیات سیاسی آلمظفر را به مخاطره انداختند، روابط طرفین به تقابل کشیده شد. این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع دستاول تاریخی و ادبی فراهم شده، به چگونگی تعامل و تقابل سادات با حکام مظفری و اشکال نقشآفرینی سادات در حکومت آلمظفر میپردازد. | ||
کلیدواژهها | ||
نقشآفرینی سادات؛ آلمظفر؛ تعامل و تقابل سادات؛ نقابت؛ دارالسیاده | ||
مراجع | ||
منابع - ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین (1339)، فرزندان ابوطالب، ترجمه جواد فاضل، ج1، تهران، کتابفروشی علی اکبر علمی. - ابن بطوطه (1376)، سفرنامه ابنبطوطه، ترجمه محمدعلی موحد، ج1، تهران، نشر آگاه. - ابن شهاب یزدی، تاجالدین حسن بن شهاب الدین حسین (802ق)، جامعالتواریخ حسنی، نسخه خطی. - ابن عنبه، جمالالدین أحمد بن علی الحسنی (1425ق)، عمدهالطالب فی الانساب آل ابیطالب، تحقیق سید مهدی الرجایی، قم، مکتبه سماحه آیهالعظمی المرعشی للخزانه العالمیه. - بحرانیپور، علی و زارعی، سید زهره (1389)، «خاستگاههای اقتدار و مقبولیت اجتماعی سلسله آلاینجو»، فصلنامه علمی –پژوهشی تاریخ اسلام و ایران، دانشگاه الزهرا، سال 20، شماره 8، صص30- 53. - آیتی، عبدالحسین (1317)، تاریخ یزد، یزد، نشر گلبهار یزد. - تاجالدین احمد وزیر (1381)، بیاض تاجالدین احمد وزیر (782ق)، تصحیح علی زمانی علویجه، ج2، قم، مجمع ذخائر اسلامی. - ترکمنی آذر، پروین (1385)، تاریخ سیاسی شیعیان اثنیعشری در ایران (از ورود مسلمانان به ایران تا تشکیل حکومت صفویه)، تهران، مؤسسه شیعهشناسی. - حافظ، شمسالدین محمد (1385)، دیوان حافظ از نسخه محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران، نشر علی. - خواندمیر، غیاثالدین همامالدین (1380)، حبیبالسیر فی اخبار افرار بشر، تصحیح محمد دبیر سیاقی، ج3، تهران، خیام. - ________________ (1317)، دستورالوزراء، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، کتابفروشی اقبال. - دولتشاه سمرقندی (1338)، تذکرهالشعراء، به همت محمدرضا رمضانی، تهران، چاپخانه خاور. - سمرقندی، کمال الدین عبدالرزاق (1372)، مطلعالسعدین و مجمعالبحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، ج 1، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - سید رکنالدین (1345)، وقفنامه جامعالخیرات، ترجمه سید جعفر غضبان و سید مکی مکیان، یزد، انتشارات اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه استان یزد. - شامی، نظامالدین (1363)، ظفرنامه (تاریخ فتوحات امیر تیمور گورکانی)، مقدمه پناهی سمنانی، تهران، بامداد. - عضد (1389)، دیوان عضد (سراینده ناشناخته سده 8 ق)، تهران، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. - عمادی حائری، سید محمد (1394)، سادات هزارجریب (سلسله شیعی در شرق مازندران)، قم: نشر مورخ. - عیسی بن جنید شیرازی (1364)، تذکره هزار مزار (شدالازار فی حطالاوزار عن زوار المزار)، به تصحیح نورانی وصال، شیراز، کتابخانه احمدی. - غنی، قاسم (1383)، تاریخ عصرحافظ (بحث در آثار و افکار و احوالحافظ)، مقدمه از علامه قزوینی، تهران، نشر زوار. - کاتب یزدی، احمد بن حسین بن علی (1357)،تاریخ جدید یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران، امیرکبیر. - کاشفی سبزواری، ملاحسن (1350)، فتوتنامه سلطانی، مصحح محمدجعفر محجوب، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. - کتبی، محمود (1364)، تاریخ آلمظفر، محقق و مصحح عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر. - لیمبرت، جان (1387)، شیراز در روزگار حافظ (شکوهمندی شهر ایرانی در قرون وسطی)، ترجمه همایون صنعتیزاده، شیراز، دانشنامه فارس. - مجدی، محمد بن ابیطالب (1362)، زینتالمجالس، تهران، کتابخانه سنایی. - مستوفی، حمدا... (1336)، نزهتالقلوب، به اهتمام سید محمدباقر سیاقی، تهران، نشر طهوری. - مستوفی بافقی، محمد مفید (1385)، جامع مفیدی، محقق و مصحح ایرج افشار، ج 2 و 3، تهران، اساطیر - معلم یزدی، معین الدین بن جلال الدین (1326)، مواهب الهی، تصحیح سعید نفیسی، تهران: اقبال. - مهدوی، مصلحالدین (1388)،مزارات اصفهان از قرن سوم هجری تا زمان حاضر، ویراستار اصغر منتظرالقائم، اصفهان، دانشگاه اصفهان. - میرحسینی، محمدحسن (1384)، «نکتهیابی از وقفنامه جامعالخیرات»، مجله فرهنگ ویژه تاریخ، شماره 56، صص163-184. - موحد ابطحی موسوی، سید حجت (1418ق)، ریشهها و جلوههای تشیع و حوزه علمیه اصفهان در طول تاریخ، ج 1، اصفهان، دفتر تبلیغات المهدی (عج). - میرخواند، محمد بن سید برهانالدین خواندشاه (1339)، روضهالصفاء فی سیرتالانبیاء، ج4، تهران، خیام. - ندیم، مصطفی (1398)، جغرافیای تاریخی شیراز در سدههای هفتم و هشتم هجری، تهران، نشر خاموش. - نطنزی، معینالدین (1383)،منتخبالتواریخ معینی، به اهتمام پروین استخری، تهران، اساطیر. - همایی شیرازی، جلالالدین (1395)، تاریخ اصفهان (حوادث و وقایع و حکام و سلاطین اصفهان)، به کوشش ماهدخت بانو همایی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - یزدی، شرفالدین علی (1336)، ظفرنامه (تاریخ عمومی مفصل ایران در دوره تیموریان)، به تصحیح محمد عباسی، تهران، امیرکبیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 390 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 432 |