تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,276 |
تعداد مقالات | 15,776 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,888,480 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,705,032 |
ظاهر گرایی و باطن گرایی در عبادت از منظر مولانا و خواجه عبدالله انصاری | ||
دین پژوهی و کارآمدی | ||
مقاله 3، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، تیر 1401، صفحه 37-52 اصل مقاله (497.21 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/nrr.2022.12925 | ||
نویسندگان | ||
عظیم حمزئیان* 1؛ محمود شیخ2؛ رودابه خاکپور3 | ||
1دانشیار، گروه عرفان اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران. | ||
2استادیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
3مربی، گروه عرفان اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران. | ||
چکیده | ||
انسان مومن و معتقد به عالم غیب، همواره درپی آن است که عبودیت و بندگی خود را نسبت به ساحت خداوندی که غیبالغیوب و کنز مخفی است، ابراز نموده و به انحاء گوناگون عرض بندگی به ساحت جهان آفرین نماید. در نگاه عرفانی، عبادت دارای معنی و مفهومی عمیق است که از ظاهر شریعت به باطن بلکه به باطنهای آن رسوخ کرده و لبِّلباب را اراده مینماید. در این مقاله با روش تحلیلی، به بررسی جایگاه ظاهر و باطن اعمال عبادی از منظر خواجه عبدالله انصاری و مولانا پرداختیم. این پژوهش نشان میدهد که خواجه عبدالله به رعایت ظاهر عبادت و شریعت توجه خاصی کرده، ولی در این مرتبه توقف ننموده است؛ بلکه رسیدن به کمالات الهی و آراسته شدن به فضایل اخلاقی را بزرگترین هدف عبادت قرار داده است. مولانا نیز با توجه به مشرب عرفانیاش، بیان میکند سالک و طالب حق تعالی، باید از ظاهر عبادت عبور کرده و به باطن اعمال دستیابد. وی هدف از انجام اعمال عبادی را رسیدن به مقام کشف و شهود میداند. به عبارتی هدف غایی و نهایی از انجام اعمال عبادی را استغراق و بیهوشی در محبوب و معشوق ازلی که نهایت سیر و سلوک عرفانی نیز رسیدن به آن بوده؛ میداند. | ||
کلیدواژهها | ||
خواجه عبدالله انصاری؛ مولوی؛ اعمال عبادی؛ باطن و ظاهر | ||
مراجع | ||
قرآن کریم 1- آملی، حیدر(1386)؛ جامع الاسرار و منبع الانوار، محقق و مصحح هانری کربن، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی. 2- ابن عربی، محییالدین(بیتا)؛ الفتوحات المکیۀ، بیروت، انتشارات دارالصادر. 3-ابونصر سراج طوسی، عبدالله(1380)؛ اللمع فیالتصوف، مصر، دارلکتب. 4- انصاری، عبدالله(1417ق)؛ منازل السائرین، محقق و مصحح علی شیروانی، تهران، دارالعلم. 5- ـــــــــــ: ( 1368)؛ صد میدان، تهران، انتشارات طهوری. 6- ـــــــــــ: (1389)؛ مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری، تصحیح و مقابله سه نسخه مقدمه و فهارس محمد سرور مولایی، تهران، انتشارات توس. 7- ـــــــــــ: (1382)؛ مناجات نامه، محقق و مصصحح محمد حماصیان، کرمان، انتشارات خدمات فرهنگی کرمان. 8-حلاج، حسین(1386)؛ مجموعه آثار حلاج، محقق و مصحح: قاسم میرآخوری، تهران، انتشارات شفیعی. 9- امام خمینی، روح الله(1376)؛ شرح چهل حدیث(اربعین حدیث)، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 10- ذهبی، شمسالدین(1409ق)؛ تاریخ الاسلام و وفیات الامشاهیر والاعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی. 11-راغب اصفهانی، حسین(1404ق)؛ المفردات فی غرایب القرآن، قم، دفتر نشر الکتاب. 12-زمانی، کریم(1391)؛ شرح جامع مثنوی معنوی، ج دوم، تهران، اطلاعات. 13- ـــــــــــ: ( 1393)؛ شرح جامع مثنوی معنوی، ج5و6، تهران، اطلاعات. 14-سبزواری، هادی(1374)؛ شرح مثنوی(سبزواری)، مصصحح مصطفی بروجردی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت اسلامی. 15- سجادی، ضیاءالدین(1387)؛ مقدمهای بر مبانی عرفان و تصوف، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت). 16- شهیدی، جعفر(1373)؛ شرح مثنوی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. 17- شفیعی کدکنی، محمد رضا(1394)؛ در هرگز و همیشه انسان: از میراث عرفانی خواجه عبدالله انصاری، تهران، سخن. 18-شیمل، آنه ماری(1382)؛ شکوه شمس؛ سیری در آثار و افکار مولانا جلالالدین رومی، ترجمه حسن لاهوتی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. 19-فروزانفر، بدیع الزمان(1333)؛ تحقیق در احوال و زندگانی مولانا، تهران، زوار. 20-کاشانی، عبدالرزاق(1434ق)؛ شرح منازلالسائرین، تحقیق و تعلیق محمد بیدارفر، قم، انتشارات بیدار. 21-قمی، عباس(1344ق)؛ سفینه البحار، ج 2، بیجا، انتشارات دارالاسوه. 22-طباطبایی، محمد حسین(1417ق)؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج3، قم، جامعهی مدرّسین حوزة قم. 23-طارمی، صفىالدین محمد(1377)؛ انیسالعارفین (تحریر فارسى شرح منازل السائرین عبد الرزاق کاشانى)، تهران، انتشارات روزنه. 24-عطار نیشابوری، فریدالدین(1373)؛ تذکره الاولیاء، تصحیح نیکلسون، تهران، نشر بهزاد. 25-مجلسی، محمد باقر(1403ق)؛ بحارالانوار، ج33،57، 67 ، بیروت، دارالحیاء التراث العربی. 26-مکی، ابو طالب(1961)؛ قوت القلوب فی معامله المحبوب، بیروت: دارالکتب العلمیه. 27-ملاصدرا، محمدبنابراهیم(بیتا)؛ اسفار، قم، انتشارات مصطفوی. 28-مولوی، جلالالدین(1374)؛ مثنوی معنوی، مقدمه جواد سلماسی زاده، به اهتمام جواد اقبال، تهران، انتشارات اقبال. 29- ـــــــــــ: (1384)؛ دیوان کبیر شمس، محقق و مصحح بدیع الزمان فروزانفر، تهران، طلایه. 30- ـــــــــــ: (1386)؛ فیه ما فیه، محقق و مصحح بدیع الزمان فروزانفر، تهران، انتشارات نگاه. 31-نسفی، عزیزالدین(1379)؛ انسان کامل، تهران، انتشارات طهوری. 32- ـــــــــــ: (1379)؛ بیان التنزیل، به تصحح علی اصغر میر باقری فرد، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 603 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 236 |