تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,323 |
تعداد مقالات | 16,269 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,952,233 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,622,837 |
مدلسازی تبخیر و تعرق بالقوه با استفاده از فراسنج های هواشناسی (مطالعه موردی: حوضه دریاچه اورمیه) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 10، دوره 25، شماره 75، اردیبهشت 1400، صفحه 127-139 اصل مقاله (1.38 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2021.12786 | ||
نویسندگان | ||
یعقوب دین پژوه* 1؛ سعید جهانبخش-اصل2؛ لیلا موسوی جهانی3 | ||
1دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز | ||
2استاد گروه آب و هواشناسی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
یکی از مدلهای تخمین ET0 که مورد قبول همهی هیدرولوژیستها و اقلیم شناسان میباشد، مدل فائو پنمنـ مانتیس (FAO56PM) است. این مدل، علیرغم تخمین دقیق ET0 در اقلیمهای مختلف، محدودیتهایی دارد. از جمله این محدودیتها نیاز به دادههای متنوع هواشناسی از جمله تابش آفتاب، ساعات آفتابی، دمای هوا، رطوبت نسبی، دمای نقطه شبنم، سرعت باد و فشار بخار واقعی است. متاسفانه همهی این پارامترهای در جمیع موارد در دسترس نیستند. بنابراین، هدف اصلی این مطالعه یافتن روشی ساده جهت تخمین ET0 با دادههای کم هواشناسی و دقت کافی در حوضهی دریاچهی ارومیه میباشد. برای این کار از مدلهای هارگریوز، کیمبرلی پنمن، پریستلی تایلور و مدلهای رگرسیونی خطی و غیرخطی استفاده شد. ارزیابی مدلها با سه معیار ضریب تعیین (R2)،جذر میانگین مربعات خطا) (RMSE و میانگین خطای مطلق ) MAE ( به انجام رسید. نتایج نشان داد که میانه مقادیر R2 مدل کیمبرلی- پنمن بیش از 986/0 به دست آمده است. در حالی که میانههای مقادیر R2 برای مدلهای PT و HG بترتیب معادل 902/0 و 4/0 بهدست آمد. در مدل HGمیانه مقادیر RMSE حدود 9/0 (میلیمتر بر روز) بود این رقم برای مدلهای KPM و PT به ترتیب، حدود3/1 و 1/2 (میلیمتر بر روز) بود. میانه آماره MAE ایستگاههای منتخب، برای مدل KPM از 1 (میلیمتر بر روز) نیز کمتر بود. این رقم در مورد مدل HG حدود 7/0 (میلیمتر بر روز) و برای مدل PT بیشتر از 5/1 (میلیمتر بر روز) بود. بنابراین، با توجه به معیار MAE نیز مدل HG مناسبتر از مدلهای دیگر تشخیص داده شد. مدل رگرسیون خطی با 2 متغیر (Tmax, Wind) دارای میانه مقادیر R2 معادل 84/0 در بین سایر مدلها مناسبتر و دقیقتر میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
حوضه دریاچه ارومیه؛ فراسنج هواشناسی؛ کیمبرلی پنمن؛ پریستلی تایلور؛ هارگریوز | ||
مراجع | ||
- بابامیری، امید، دینپژوه، یعقوب (۱۳۹۶). "بررسی روند تبخیر-تعرق گیاه مرجع در حوضهی آبریز دریاچهی ارومیه". دانش آب و خاک، ۲۷(۱):۲۶۷-۲۷۹. - خیرابی، جمشید، توکلی علیرضا، انتصاری محمد، سلامت علیرضا (1376). معرفی جهات نظری و کاربردی روش پنمن- مانتیس و ارائه تبخیرتعرق مرجع استاندارد برای ایران. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران 166 صفحه. - جهانبخشاصل، سعید، رضایی بنفشه، مجید، اسمعیل پور، مرضیه، تدینی، معصومه ( 1391). "ارزیابی مدلهای تبخیر- تعرق پتانسیل و توزیع مکانی سالانه آن در حوضه جنوبی رود ارس". نشریه جغرافیا و برنامه ریزی (دانشگاه تبریز)،سال 16، شماره 40، 46 -25. - جهانبخشاصل، سعید، موحددانش، علیاصغر و مولوی، احد (۱۳۸۰)، "تحلیل برآورد تبخیر- تعرق برای ایستگاه هواشناسی تبریز". دانش کشاورزی، ۱۱(۲):۵6-۵1 - دینپژوه، یعقوب، جهانبخشاصل، سعید، فروغی، معصومه "۱۳۹۷"، اثر تغییر اقلیم بر تغییرات جهشی تبخیر-تعرق پتانسیل (مطالعه موردی : شمالغرب ایران). نشریه آب و خاک، ۳۲(۳):۶۱۷-۶۳۲ . - سبزیپرور، علیاکبر، تفضلی، فرزین، زارعابیانه، حمید، بانژاد، حسین، موسویبایگی،محمد،غفوری،محمد،محسنیموحد،اسداله، مریانجی، زهره،(۱۳۸۷). "مقایسه چند مدل برآورد تبخیر-تعرق گیاه مرجع در یک اقلیم سرد نیمه خشک". نشریه آب و خاک، ۲۲(۲):۳۲۹-۳۳۹. - سلطانی، اسعد، میرلطیفی، مجید، دهقانیسانیج، حسین (۱۳۹۱). "برآورد تبخیر-تعرق مرجع با استفاده از دادههای محدود هواشناسی در شرایط اقلیمی مختلف"، نشریه آب و خاک، ۲۶(۱):۱۳۹-۱۴۹. - Choudhury, B. (1997), Global pattern of potential evaporation calculated from the Penman-Monteith equation using satellite and assimilated data. Remote Sensing of Environment. 61(1):64-81. - Dinpashoh, Y. (2012). Analysis of trends in reference crop evapotranspiration (Case study: station Hmadan). Geographical Space. 11(34): 260 – 286. (In Persian) - Dinpashoh, Y, Jhajharia, D, Fakheri- Fard, A, Singh, VP, Kahya, E. (2011). Trends in reference crop evapotranspiration over Iran. Journal of Hydrology. 399: 422- 433. - Nandagiri, L, and Kovoor, M. (2005). Sensitivity of the food and agriculture organization Penman-Monteith evapotranspiration estimates to alternative procedures for estimation of parameters, Journal of Irrigation and Drainage Engineering.131 (3):238-248 - Popova, Z, Kercheva, M, Pereira, LS. (2006). Validation of the FAO methodology for computing ET0 with limited data. Application to south Bulgaria. Irrigation and Drainage .55: 201- 215. - Sentelhas, PC, Gillespie, TJ, Santos, EA. (2010). Evaluation of FAO Penman-Monteith and alternative methods for estimating reference evapotranspiration with missing data in southern Ontario, Canada. Agricultural Water Management. 97:635-644. - Singandhupe, RB, Brahmanand, PS. (2016) Sensitivity analysis of various reference evapotranspiration (ETo) models with FAO 56 Penman Monteith for semi-arid region of India. International Journal of Current Science. 19(4):62-85. - Shuttleworth, W.J (1993) Evapotranspiration. In Hand Book of Hydrology. (Ed). Maidment DR. McGrow – Hill. - Sumner, D, Jacobs, JM. (2005). Utility of Penman–Monteith, Priestley–Taylor, reference evapotranspiration, and pan evaporation methods to estimate pasture evapotranspiration. Journal of Hydrology. 308(Issues 1–4):81-104. - Zhai, L, Feng, QI, Li, Q, XU, C. (2010) Comparison and modification of equations for calculating evapotranspiration (ET) with data from Gansu province, Northwest China. Irrigation and Drainage. 59: 477- 490 - Zhang, L, Traore, S, Cui, Y, Lou, Y, Zhu, G, Liu, B, Fipps, G, Karthikeyan, R, Singh, V, (2019) Assessment of spatiotemporal variability of reference evapotranspiration and controlling climate factors over decades in china using geospatial techniques. Agricultural Water Management. 213:499-511 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 646 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 447 |