تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,275 |
تعداد مقالات | 15,740 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,840,261 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,674,649 |
انقلاب های علمی و پیشرفت: تأمّلی در فلسفه علم کوهن و بسکار | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 15، شماره 35، شهریور 1400، صفحه 1-16 اصل مقاله (1.51 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2021.43132.2728 | ||
نویسندگان | ||
مریم پوست فروش1؛ مصطفی تقوی* 2 | ||
1دانشجوی گروه فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران | ||
2استادیار گروه فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
تبیینِ پیشرفت علم، یکی از مباحثی است که همواره در فلسفه علم مورد توجّه بوده و روایتهای مختلفی در خصوص اینکه پیشرفت چه زمانی حاصل شده و چه معیارهایی برای پیشرونده بودن یک نظریه در نظر گرفته میشود، ارائه شده است. از چالشهای مهم در مبحث پیشرفت، تغییرات ریشهای در نظریههای علمی است که از آن با نام انقلابهای علمی یاد میشود. کوهن، این انقلابها را گسستهایی در تاریخ علم میپندارد و اگرچه با اشاره به فعّالیّت جورچینیِ دانشمندان، به پیشرفت در دوره علم عادی اذعان دارد، امّا با مطرح کردن قیاسناپذیر بودن پارادایمها، از تبیینِ پیشرفت در انقلابهای علمی ناتوان است. درمقابل، بسکار با توصیفِ لایهمند بودن جهان، علم را فرایندی مداوم و پیوسته میپندارد که با هدفِ دستیابی به مکانیزمها و ساختارهای علّی، به کشف و توصیفِ لایههای جدید و عمیق میپردازد که پایانی برای آن قابلتصوّر نیست. او پیشرفت را بر همین مبنا تبیین کرده و معتقد است علم، در حرکت به سمتِ لایههای زیرین، هم امکانِ پیشرفت دارد و هم تغییر. در این مقاله ضمنِ شرح نظریه پیشرفت کوهن و بسکار، به بررسی جنبههای معرفتشناختی و هستیشناختی این دو دیدگاه پرداخته شده تا عدمِ توانایی کوهن در تبیین پیشرفت در انقلاب را در پرتو آراء بسکار، بررسی کنیم. | ||
کلیدواژهها | ||
روی بسکار؛ توماس کوهن؛ پیشرفت در علم؛ انقلاب علمی | ||
مراجع | ||
- Archer, M.; Bhaskar, R.; Collier, A.; Lawson, T. & Norrie, A. (Eds.) (2013) Critical realism: Essential readings, Routledge. - Baert, P. (2005) Philosophy of the social sciences: Towards pragmatism, Polity. - Benton, T. & Craib, I. (2010) Philosophy of social science: The philosophical foundations of social thought, Macmillan International Higher Education. - Bhaskar, R. (2008) A Realist Theory of Science, Routledge. - Bird, A. (2007) “What is scientific progress?”, Noûs, 41(1), 64-89. - Chalmers, A. F. (1990) Science and its fabrication, University of Minnesota Press. - Chalmers, A. F. (2013) What is this thing called science?, Hackett Publishing. - Clarke, S. (2010) “Transcendental realisms in the philosophy of science: on Bhaskar and Cartwright”, Synthese, 173(3), 299-315. - Damböck, C. (2014) “Kuhn’s notion of scientific progress: “Reduction” between incommensurable theories in a rigid structuralist framework”, Synthese, 191(10), 2195-2213. - Dellsén, F. (2018) “Scientific progress: Four accounts”, Philosophy Compass, 13(11), e12525. - Duindam, G. (2018) “Why critical realists ought to be transcendental idealists”, Journal of Critical Realism, 17(3), 297-307. - Fleetwood, S. (2011) “Powers and tendencies revisited”, Journal of Critical Realism, 10(1), 80-99. - Fleetwood, S. (2017) “The critical realist conception of open and closed systems”, Journal of economic methodology, 24(1), 41-68. - Hibberd, F. J. (2010) “Situational realism, critical realism, causation and the charge of positivism”, History of the Human Sciences, 23(4), 37-51. - Hoyningen-Huene, P. (1990) “Kuhn's conception of incommensurability”, Studies in History and Philosophy of Science Part A, 21(3), 481-492. - Kuhn, T. S. (1970) the Structure of Scientific Revolutions, 2nd ed., University of Chicago Press. - Losee, J. (2004) Theories of scientific progress: An introduction, Routledge. - Niiniluoto, I. (2017) “Optimistic realism about scientific progress”, Synthese, 194(9), 3291-3309. - Orman, T. F. (2016) “Paradigm” as a central concept in Thomas Kuhn’s thought”, International Journal of Humanities and Social Science, 6(10), 47-52. - Park, S. (2018) “Can Kuhn’s taxonomic incommensurability be an image of science?” The Kuhnian image of science: time for a decisive transformation, 61-74. - Politi, V. (2019) “Specialization and The Incommensurability Among Scientific Specialties”, Journal for General Philosophy of Science, 50(1), 129-144. - Prelević, D. (2019) “Kuhn’s Incommensurability Thesis: Good Examples Still to Be Found”, Filozofia Nauki, 27(4 (108)), 61-77. - Roselli, A. (2018) “Realists Waiting for Godot? The Verisimilitudinarian and the Cumulative Approach to Scientific Progress”, Erkenntnis, 1-14. - Shan, Y. (2019) “A New Functional Approach to Scientific Progress”, Philosophy of Science, 86(4), 739-758. - Shan, Y. (2020) “Kuhn’s “wrong turning” and legacy today”, Synthese, 197(1), 381-406. - Yucel, R. (2018) “Scientists’ Ontological and Epistemological Views about Science from the Perspective of Critical Realism”, Science & Education, 27(5-6), 407-433. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,120 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 940 |