تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,487,256 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,214,102 |
کفایت رضایت باطنی مالک در نفوذ معامله به مال غیر | ||
مطالعات حقوق تطبیقی معاصر | ||
مقاله 3، دوره 11، شماره 21، مهر 1399، صفحه 47-66 اصل مقاله (288.42 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/law.2020.12630 | ||
نویسنده | ||
محمد باقر پارساپور | ||
دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، تهران | ||
چکیده | ||
قانون مدنی معامله به مال غیر را جز بهعنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، فضولی و غیرنافذ میداند؛ هرچند صاحب مال باطناً راضی باشد. قانونگذار در این مورد از نظریۀ اکثریت فقیهان امامیه پیروی کرده است که معتقدند در معاملهای که موضوع آن مال دیگری است، رضایت باطنی مالک در هنگام عقد بهتنهایی نمیتواند به نفوذ آن بینجامد، بلکه باید این رضایت به گونهای اعلام شود. شیخ انصاری از معدود کسانی است که رضایت باطنی مالک را در چنین معاملاتی کافی میداند و بر این باور است که معاملات یادشده موضوعاً از قلمرو عقود فضولی خارج است. این به آن معنی است که از دیدگاه وی با وجود رضایت باطنی مالک، اعلام آن بهوسیلۀ مبرز خارجی (اجازه) ضرورت ندارد. دیدگاه شیخ پس از وی مورد نقد جدی از سوی صاحبنظران قرار گرفت که در این مقاله نویسنده ضمن تبیین نظریۀ شیخ به نقدهای وارد بر آن پرداخته و در مقام دفاع از دیدگاه این فقیه به آنها پاسخ داده است. در یک جمعبندی از مطالب ارائهشده، این نتیجه بهدست آمده است که برخلاف نظر مشهور، إذن و اجازه جنبۀ اخباری و اعلامی داشته، صرفاً وسیلهای متعارف برای کشف رضایت باطنی شمرده میشود. بنابراین، چنانچه در هنگام انشای معاملهای که نسبت به مال دیگری انجام میگیرد رضای باطنی مالک وجود داشته باشد، باید حکم به نفوذ آن نمود، و بر مالک لازم است که به آثار آن ملتزم باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
اجازه؛ إذن؛ تنفیذ؛ رضایت باطنی؛ طیب نفس | ||
مراجع | ||
منابع و مآخذ الف) فارسی
ب) عربی
10.اصفهانی، شیخ محمدحسین، حاشیۀ کتاب المکاسب، ج 2، (قم: انوار الهدی، چ 1، 1418 ق). 11.انصاری، شیخ مرتضی، المکاسب، ج 3، (قم: مجمع الفکر الاسلامی، چ 10، 1429 ق). 12.ایروانی، میرزا علی، حاشیه المکاسب، ج 1، (تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چ 1، 1406 ق). 13.حلی، حسنبن یوسف، نهایه الاحکام، ج 2، (قم: مؤسسۀ آل البیت، چ 1، 1419 ق). 14.جبعی عاملی، زینالدینبن علی، الروضه البهیه، ج 2، (قم: مجمع الفکر الاسلامی، چ 2، 1426 ق). 15.خراسانی، محمدکاظم، حاشیۀ المکاسب، (تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چ 1، بیتا). 16.خمینی، سید روحالله، کتاب البیع، ج 2، (تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر ٍآثار امام خمینی، چ 1، 1421 ق). 17.خویی، سید ابوالقاسم، مصباح الفقاهه، ج 4، (بیجا: بیتا). 18.خویی، سید ابوالقاسم، دراسات فی علم الاصول، ج 4، (قم: مؤسسۀ دایره معارف فقه الاسلامی، 1419 ق). 19.رشتی، میرزا حبیبالله، کتاب الاجاره، (بیجا: بیتا). 20.طباطبایی، سید علی، ریاض المسائل، ج 8، (قم: مؤسسۀ آل البیت، چ 1، 1418 ق). 21.طوسی، محمدبن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، ج 2، (تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء آلاثار الجعفریه، چ 3، 1387 ق). 22.عاملی، سید جواد، مفتاح الکرامه، ج 12، (قم: دفتر انتشارات اسلامی، چ 1، 1419 ق). 23.عاملی، محمدبن حسن حر، وسائل الشیعه، ج 17، (قم: مؤسسۀ آل البیت، چ 1، 1409 ق). 24.مروج جزائری، سید محمدجعفر، هدی الطالب، ج 4، (بیروت: مؤسسۀ التاریخ العربی، چ 1، 1428 ق). 25.نایینی، شیخ محمدحسین، منیه الطالب، ج 1، (تهران: المکتبه المحمدیه، چ 1، 1373 ق). 26.نایینی، شیخ محمدحسین، فوائد الاصول، ج 3، (قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی، 1421 ق). 27.نجفی، شیخ محمدحسن، جواهر الکلام، ج 22، (بیروت: دار احیاء التراث العربی، چ7، 1404ق). 28.نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج 13، (بیروت: مؤسسۀ آل البیت، چ1، 1409ق). 29.همدانی، رضا، حاشیۀ کتاب المکاسب، (قم: محقق، چ 1، 1420 ق). 30. یزدی، سید محمدکاظم، حاشیه المکاسب، ج 1، (قم: مؤسسۀ اسماعیلیان، چ 2، 1421 ق). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 753 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 503 |