آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 741 |
| تعداد مقالات | 8,115 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,887,674 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,363,586 |
جایگاه منطق در تقسیم‌بندی علوم ارسطو | ||
| مجله پژوهش های فلسفی دانشگاه تبریز | ||
| مقاله 4، دوره 6، شماره 10، بهار 1391، صفحه 63-96 اصل مقاله (395.12 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| احمدعلی حیدری* 1؛ مهدی هاتف2 | ||
| 1استادیار دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| 2کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| چکیده | ||
| ارسطو در جاهای مختلف آثارش، به تناسب بحث، علوم را به اقسام و شاخه‌هایی تقسیم می‌نماید. وی اولین کسی است که منطق را تدوین و به عنوان یک علم عرضه نموده است. اما در میان تقسیم بندیهایی که ارسطو از علوم بدست داده است نامی از منطق به چشم نمی خورد. در اینجا کوشیده‌ایم با استناد به آثار ارسطو نشان دهیم که منطق، با توجه به موضوعات و مباحثی که در آن مطرح است، یکی از اجزاء یا شاخه‌های فلسفة أولی محسوب می‌شود و باید آن را جزو علوم نظری بشمار آوریم. از نظر ارسطو موضوع فلسفه أولی «موجود» است از آن جهت که موجود است. اما «موجود» به چندین معنا به کار می‌رود، که از جمله آنها موجود به معنای «صادق» است. به اعتقاد ارسطو چون همه این معانی و کاربردها مشترک معنوی هستند پژوهش در باره همه آنها، و از جمله پژوهش درباره «صادق»، بر عهده علمی واحد، یعنی فلسفه أولی، خواهد بود. از سوی دیگر منطق همان علمی است که به پژوهش درباره «صادق» می‌پردازد. بنابراین منطق یکی از اجزاء یا شاخه‌های فلسفه أولی، و بدین ترتیب جزو علوم نظری، خواهد بود. در دیدگاه ارسطو منطق در عین حالی که جزو علوم نظری است، یک علم آلی به شمار می‌رود. اما این آلی بودن هیچ منافاتی با نظری بودن آن ندارد. ملاک نظری بودن این است که هیچ هدف دیگری غیر از کسب معرفت یا «نظر» مورد توجه نباشد، اما ملاک غیر آلی بودن این است که هیچ هدفی غیر از کسب معرفت درباره موضوع خاص آن علم مد نظر نباشد. بنابراین ملاک نظری بودن و ملاک غیر آلی بودن یکی نیست. و به همین جهت یک علم می‌تواند نظری و در عین حال آلی باشد | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارسطو؛ تقسیم‌بندی علوم؛ علوم نظری؛ فلسفة أولی؛ «موجود»؛ منطق؛ صادق؛ علم آلی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Position of Logic in Aristotle`s Divisions of Sciences | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Ali Heidari1؛ Mehdi Hatef2 | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the subject-matters that Aristotle had raised in his works is the division of sciences. He divides sciences, in different positions of his works, into parts and branches. Aristotle is the first one who articulated logical issues and introduced logic as a science. But in his divisions of sciences seems no name of logic. The question of this article is that where is the position of logic in Aristotle`s divisions of sciences. In this paper, referring to Aristotle works, we attempted to show that logic, by attention to discussions and topics that entails, is one of the parts or branches of the first philosophy and we must consider it as a theoretical science. In Aristotle`s viewpoint, the subject matter of the first philosophy is "being" qua being. But the term "Being" has several meanings; one of them is "being in the sense of true". Aristotle holds that, since all of these senses are synonymous, investigation of them, including the investigation of "true", belong to one science; namely first philosophy. On the other hand logic is the science that is investigating about "true". Therefore logic would be a part or branch of the first philosophy. From viewpoint of Aristotle, logic, at the same time, is an instrumental science. But this instrumentality of logic has no contradictory with the fact that it is a theoretical science. Since what makes a science a theoretical one is the fact that in that science there would be no purpose other than "knowledge"; but what makes a science a non-instrumental one is the fact that in that science there would be no purpose other than "knowledge about the subject matter of that science". Therefore the criterion of "being theoretical" is different from criterion of "being non-instrumental"; and for this reason a science can be a theoretical one, and at the same time be instrumental. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Aristotle, division of sciences, theoretical sciences, first philosophy, "being", logic, true, instrumental science | ||
| مراجع | ||
|
ارسطو. ( 1378 )، مابعدالطبیعه، ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ دوم، تهران، انتشارات طرح نو. - ارسطو. ( 1366 )، متافیزیک(مابعدالطبیعه)، ترجمه شرف الدین خراسانی، چاپ دوم، تهران، انتشارات گفتار. - ارسطو. ( 1378 )، منطق (ارگانون)، ترجمه دکتر میرشمس الدین ادیب سلطانی، چاپ اول، تهران، انتشارات نگاه. - ارسطو. ( 1378 )، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ دوم، تهران، انتشارات طرح نو. - ابن سینا. ( 1404 )، الشفا (المنطق) (جلد اول و دوم)، چاپ ؟، قم، مکتبه آیه الله المرعشی. - ابن رشد. ( 1380 )، تفسیر مابعدالطبیعه، چاپ دوم، تهران، انتشارات حکمت. - خواجه نصیر الدین طوسی. ( 1375 )، شرح الأشارات و التنبیهات مع المحاکمات(جلد اول)، چاپ اول، قم، نشر البلاغه. - فارابی. ( 1986 )، کتاب الحروف، چاپ ؟، بیروت، انتشارات دارالمشرق (قابل دسترسی در نرم افزار کتابخانه حکمت اسلامی). - فردریک کاپلستون. ( 1380 )، تاریخ فلسفه(جلد یکم)، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش. .11-38 ،1385 ، فصلنامۀ معارف عقلی، شمارة 1 ،« ابزاری بودن منطق » . -ایزدی تبار، محمد -Aristotle, (1995), The Complete Works, edited by Jonathan Barnes, fifth printing, Princeton, Princeton University Press. - Taylor. A.E. (1955), Aristotle, an unabridged reprinting of the revised edition, New York, Dover publications, Inc. - J. L. Akcrill (1981), Aristotle; the philosopher, first published, Oxford, Clarendon press. - W. D. Ross, (1995), Aristotle, sixth edition, London and New York, Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,967 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,198 |
||
