تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,486,842 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,889 |
ارزیابی مؤلفههای کیفی-ادراکی فضاهای سبز در ارتقاء حس رضایتمندی و سرزندگی ساکنان محلات اطراف آن (نمونههای مورد مطالعه پارک ائلگلی و پارک ولیعصر تبریز) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
دوره 25، شماره 77، آبان 1400، صفحه 61-79 اصل مقاله (857.01 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2021.41603.2693 | ||
نویسندگان | ||
نگین حسینی مند1؛ معصومه یعقوبی* 2؛ حبیب شاه حسینی3؛ علی جوان فروزنده2 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران | ||
2استادیار، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران | ||
3استادیار، گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
محیطهای طبیعی- از جمله فضاهای باز و سبز- مزایای گستردهای برای جمعیتهای شهرنشین دارند. تأمین فضای باز و سبز تحت شرایط توسعهی متراکم، از چالشهای مهم شهرها به شمار میرود و طیف گستردهای از مطالعات مربوط به موضوع فضاهای سبز است. از طرف دیگر فضای سبز کیفی روز به روز به عنوان عاملی مهم برای کیفیت زندگی در نواحی شهری و جزئی کلیدی برای برنامهریزی و طراحی پایدار شهری شناخته میشود. در این بین، ادراک بازدیدکنندگان فضای سبز شهری و ویژگیهای فضای سبز یک عامل اصلی برای درک مکانیزم چگونگی مزایای ملموس و نامشهود اکوسیستمهای حاصل از فضای سبز شهری است. با توجه به تبلور کیفیات مثبت فضاهای سبز شهری در دو مشخصهی ادراک سرزندگی و رضایتمندی استفادهکنندگان از آن؛ در این مقاله مؤلفههای ذهنی رضایتمندی و سرزندگی در رابطه با زیر کیفیتهای ذاتی و زیر کیفیت-های مرتبط با استفاده در فضای سبز در محلات مجاور پارک ائلگولی و ولیعصر تبریز به روش کمی، با ابزار پرسشنامه و بهصورت پیمایشی مورد ارزیابی واقع گردید. بررسی پیمایشی میان ساکنان مجاور دو پارک (تعداد= 388نفر) انجام شد. در پرسشنامه، از ویژگیهای مختلف محیط پارک ازجمله: ویژگیهای فیزیکی، طبیعی بودن، گشوده بودن، آرامش، تسهیلات، ارزش تاریخی-فرهنگی و امنیت، قابلیت دسترسی، قابلیت استفاده، تنوع فعالیت، نگهداری و دلبستگی به محیط پارک، پرسش بهعمل آمد. پس از جمعآوری دادهها، از مدل معادلات ساختاری در نرمافزار آموس گرافیک برای انجام تحلیل استفاده گردید. نتایج تحلیل مدل معادلات ساختاری نشان میدهد که قابلیت استفاده، قابلیت دسترسی و آرامش محیط پارک، تأثیر مثبت معناداری بر رضایتمندی ساکنان در دو پارک دارند ولی تسهیلات محیط پارک بر عدم رضایتمندی تأثیر معناداری دارد. همچنین متغیر گشوده بودن محیط پارک، تأثیر مثبت معناداری بر سرزندگی ساکنان دارد. تحلیل نتایج این پژوهش به اهمیت ابعاد ادراکی در مقابل ابعاد فیزیکی فضاهای سبز در طراحی و برنامهریزی شهری تأکید میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
مؤلفه های کیفی محیط سبز؛ مؤلفه های ادراکی محیط؛ پارک های شهری؛ مدل معادلات ساختاری؛ تبریز | ||
مراجع | ||
آسیابانی پور، الهام؛ پناهی، علی و احمدزاده، حسن. (1399). تأثیر فاکتورهای زیستپذیری شهری بر وضع موجود با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی (مطالعه موردی: مناطق دهگانه کلانشهر تبریز). نشریهی علمی جغرافیا و برنامهریزی، 24(73)، 23–46.
پوراحمد، احمد و حبیبیان، بهار. (1397). ارزیابی عوامل مؤثر بر میزان رضایت مردم از پارکهای شهر اهواز با مدل رضایت-اهمیت. برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، 8(2)، 61–80.
پورمحمدی، محمدرضا. روستایی، شهریور. اسدی، احمد. (1398). بررسی سرزندگی و رابطهی آن با انتخاب نواحی مسکونی (مطالعهی موردی بافت فرسودهی مرکزی شهر زنجان)، نشریهی جغرافیا و برنامهریزی، دوره 23، شماره 67، صص 45-65 .
خستو، مریم و سعیدیرضوانی، نوید. (1389). عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری. نشریه هویت شهر، سال 4، شماره 6، 63-74.
ذاکرحقیقی، کیانوش. (1398). سنجش میزان سرزندگی در چهارراه ولیعصر شهر تهران بر مبنای تحلیل الگوهای فعالیتی موجود در آن، نشریه باغنظر، دوره 71، شماره 16، صص 5-18.
رفیعیان، مجتبی و خدائی، زهرا. (1388). بررسی شاخصها و معیارهای مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری. نشریهی راهبرد، 18(53)، 227–248.
روستایی، شهریور و کاملی فر، زهرا. (1397). تحلیلی بر مکان گزینی بهینهی کاربری فضای سبز شهری به روش منطق فازی نمونه موردی: منطقه 8 شهر تبریز. نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، 22(63)، 99–115.
سعادت، رضوان و عابدی، محمدرضا. (1390). تأثیر شرکت در نشستهای شغلی رشد-محور بر رضایت شغلی و سرزندگی ساکنان. فصلنامهی مشاوره شغلی و سازمانی، 3(8)، 85–109.
طاهرطلوع دل، محمدصادق و سادات، سیده اشرف. (1396). مؤلفههای عامل ایجاد سرزندگی ساکنین فضاهای زیستی. معماری و شهرسازی پایدار، 5(1)، 47–60.
نعمتاللهی، سیمیندخت. (1395). بررسی و تحلیل فروش مازاد تراکم ساختمانی نمونه موردی: کوی ولیعصر شهر تبریز. نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، 7(24)، 23-42.
Carrus, G., Scopelliti, M., Lafortezza, R., Colangelo, G., Ferrini, F., Salbitano, F., Agrimi, M., Portoghesi, L., Semenzato, P., & Sanesi, G. (2015). Go greener, feel better? The positive effects of biodiversity on the well-being of individuals visiting urban and peri-urban green areas. Landscape and Urban Planning, 134, 221–228. Chen, S., Sleipness, O. R., Christensen, K. M., Feldon, D., & Xu, Y. (2019). Environmental justice and park quality in an intermountain west gateway community: assessing the spatial autocorrelation. Landscape Ecology, 34(10), 2323–2335. Davern, M., Farrar, A., Kendal, D., & Giles-corti, B. (2017). Quality Green Space Supporting Health , Wellbeing and Biodiversity: A Literature Review. The National Heart Foundation of Australia, March, 1–61. Douglas, O., Lennon, M., & Scott, M. (2017). Green space benefits for health and well-being: A life-course approach for urban planning, design and management. Cities, 66, 53–62. Douglas, O., Russell, P., & Scott, M. (2018). Positive perceptions of green and open space as predictors of neighbourhood quality of life: implications for urban planning across the city region. Journal of Environmental Planning and Management, 62(4), 626–646. Fried, M. (1984). The structure and significance of community satisfaction. Population and Environment, 7(2), 61–86. Grahn, P., & Stigsdotter, U. K. (2010). The relation between perceived sensory dimensions of urban green space and stress restoration. Landscape and Urban Planning, 94(3–4), 264–275. Grilli, G., Mohan, G., & Curtis, J. (2020). Public park attributes, park visits, and associated health status. Landscape and Urban Planning, 199(March), 103814. Hami, A., Suhardi, M., Manohar, M., & Shahhosseini, H. (2011). Users' preferences of usability and sustainability of old urban park in Tabriz, Iran. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(11), 1899-1905. Hicks, S., Tinkler, L., & Allin, P. (2013). Measuring subjective well-being and its potential role in policy: Perspectives from the UK office for national statistics. Social Indicators Research, 114(1), 73–86. Houlden, V., João de Albuquerque, P., Weich, S., & Jarvis, S. (2019). Does nature make us happier? A spatial error model of greenspace types and mental wellbeing. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 0(0), 1–16. Hur, M., & Nasar, J. L. (2014). Physical upkeep, perceived upkeep, fear of crime and neighborhood satisfaction. Journal of Environmental Psychology, 38, 186–194. Kothencz, G., Kolcsár, R., Cabrera-Barona, P., & Szilassi, P. (2017). Urban green space perception and its contribution to well-being. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(7). Krüger, F. (2016). The Influence of Culture and Personality on Customer Satisfaction. In The Influence of Culture and Personality on Customer Satisfaction. Springer Fachmedien Wiesbaden. Madureira, H., Nunes, F., Oliveira, J. V., & Madureira, T. (2018). Preferences for urban green space characteristics: A comparative study in three Portuguese cities. Environments, 5(2), 23. Mao, Q., Wang, L., Guo, Q., Li, Y., Liu, M., & Xu, G. (2020). Evaluating Cultural Ecosystem Services of Urban Residential Green Spaces From the Perspective of Residents’ Satisfaction With Green Space. Frontiers in Public Health, 8(July), 1–16. Marans, R. W., & Rodgers, W. (1975). Toward an understanding of community satisfaction. In A. H. Hawley, & V. P. Rock (Eds.), Metropolitan America in contemporary perspective (pp. 299–352). NY: Sage Publications. Miller, F. D., Tsemberis, S., Malia, G. P., & Grega, D. (1980). Neighborhood Satisfaction Among Urban Dwellers. Journal of Social Issues, 36(3), 101–117. Mousavi Samimi, P., & Shahhosseini, H. (2020). Evaluation of resident's indoor green space preferences in residential complexes based on plants' characteristics. Indoor and Built Environment, 1420326X20917436. pearce J., Shortt N., Rind E., Mitchell R. (2016). Life course, green space and health: incorporating place into life course epidemiology. Int J Environ Res Public Health. 13, 331-342. Richardson, E., Pearce, J., Mitchell, R., Day, P., & Kingham, S. (2010). The association between green space and cause-specific mortality in urban New Zealand: An ecological analysis of green space utility. BMC Public Health, 10. Ryan, R. M., & Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well‐being. Journal of Personality, 65(3), 529–565. Sirgy, M. J., & Cornwell, T. (2002). How neighborhood features affect quality of life. Social Indicators Research, 59(1), 79–114. Shafer, C. S., Lee, B. K., & Turner, S. (2000). A tale of three greenway trails: User perceptions related to quality of life. Landscape and Urban Planning, 49(3–4), 163–178. Shahhosseini, H., Kamal Bin MS, M., & Bin Maulan, S. (2015). Visual preferences of small urban parks based on spatial configuration of place. Iran University of Science & Technology, 25(2), 84-93. Shahhosseini, H., Kamal, M., & Maulan, S. B. (2014). Determining sound, smell, and touch attributes in small urban parks using NGT. ALAM CIPTA, International Journal of Sustainable Tropical Design Research and Practice, 7(2), 3-16. Stessens, P., Canters, F., Huysmans, M., & Khan, A. Z. (2020). Urban green space qualities: An integrated approach towards GIS-based assessment reflecting user perception. Land Use Policy, 91(March 2018), 104319. Sugiyama, T., Gunn, L. D., Christian, H., Francis, J., Foster, S., Hooper, P., Owen, N., & Giles-Corti, B. (2015). Quality of public open spaces and recreational walking. American Journal of Public Health, 105(12), 2490–2495. Sugiyama, Takemi, Ward Thompson, C., & Alves, S. (2009). Associations between neighborhood open space attributes and quality of life for older people in Britain. Environment and Behavior, 41(1), 3–21. Sung, H., & Lee, S. (2015). Residential built environment and walking activity: Empirical evidence of Jane Jacobs’ urban vitality. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 41, 318–329. Tyrväinen, L., Mäkinen, K., & Schipperijn, J. (2007). Tools for mapping social values of urban woodlands and other green areas. Landscape and Urban Planning, 79(1), 5–19. van Dillen, S. M. E., de Vries, S., Groenewegen, P. P., & Spreeuwenberg, P. (2012). Greenspace in urban neighbourhoods and residents’ health: Adding quality to quantity. Journal of Epidemiology and Community Health, 66(6), 1–5. Van Herzele, A., & Wiedemann, T. (2003). A monitoring tool for the provision of accessible and attractive urban green spaces. Landscape and Urban Planning, 63(2), 109–126. Voigt, A., Kabisch, N., Wurster, D., Haase, D., & Breuste, J. (2014). Structural diversity: a multi-dimensional approach to assess recreational services in urban parks. Ambio, 43(4), 480–491. Wood, C. J., Smyth, N. (2019). The health impact of nature exposure and green exercise across the life course: a pilot study.International Journal of Environmental Health Research, 1-10. Wu, W., Dong, G., Sun, Y., & Yun, Y. (2020). Land Use Policy Contextualized effects of Park access and usage on residential satisfaction: A spatial approach. Land Use Policy, 94(February), 104532. Zhang, Y., Van den Berg, A. E., Van Dijk, T., & Weitkamp, G. (2017). Quality over quantity: Contribution of urban green space to neighborhood satisfaction. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(5) Zhang, Y., van Dijk, T., Tang, J., & van den Berg, A. E. (2015). Green space attachment and health: A comparative study in two urban neighborhoods. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(11), 14342–14363. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,168 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 448 |