تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,487,083 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,214,012 |
پیشبینی آبگرفتگی محل خط انتقال گاز به زابل در محدوده تالاب هامون با استفاده از مدلهای تغییر اقلیم و هیدرولوژی | ||
هیدروژئولوژی | ||
مقاله 1، دوره 6، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 1-12 اصل مقاله (1.57 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hydro.2022.12559 | ||
نویسندگان | ||
رضا جهانشاهی* 1؛ سپیده مالی2؛ محسن حمیدیان پور3 | ||
1دانشیار گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
2دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، گروه آبشناسی و زمینشناسی زیستمحیطی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران | ||
3دانشیار، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
چکیده | ||
تالاب هامون بهعنوان بزرگترین دریاچه آب شیرین ایران است. این تالاب در جنوبشرقی ایران و در مجاورت شهرستان زابل قرار دارد. بهدلیل افزایش بارندگیها در افغانستان و شرق ایران در سالهای اخیر، احتمال آبگرفتگی محل خط لوله انتقال گاز به زابل در بخشی از تالاب هیرمند وجود دارد. مقادیر بارش و دبی آب رودخانههای سیستان و هیرمند نشان میدهد، بیشترین سیلاب رودخانهها و آبگرفتگی تالاب، در بازه زمانی بهمن تا اردیبهشت رخ میدهد. بررسی سیلاب هیدروگراف واقعی ماهانه رودخانه هیرمند نشان میدهد پیک این سیلاب، دوره بازگشت حدود 130 ساله دارد. لذا این پژوهش به تعیین میزان احتمال آبگرفتگی در محدوده خط لوله، برآورد و پیشبینی سطح آب تالاب هامون بعد سیلابهای با دوره بازگشت مختلف با استفاده از مدلسازهای تغییر اقلیم و هیدرولوژی میپردازد. بر این اساس مبتنی بر 5 مدل و دو سناریو خوشبینانه و بدبینانه، مقادیر بارش و دما منطقه محاسبه شدند. نتایج پیشنمایی مدلهای تغییر اقلیم در آینده نشان میدهد احتمال افزایش دما و کاهش بارش در منطقه سیستان وجود دارد. شبیهسازی سناریوی سیلابهای با دوره بازگشت مختلف در جهت شبیهسازی تغییرات سطح آب در تالاب هامون در حالت جریان ناپایدار، با استفاده از نرمافزار هک-راس انجام گردید و بیشینه عمق آب در هر نقطه مکانی در تالاب هامون محاسبه شد. شبیهسازی نشان داده است آبگرفتگی خط لوله گاز در محلهای واقع در 20، 30، 68، 80 و 104 کیلومتری از دوراهی دشتک و بهخصوص در محل آبراهه (مسیل) شیله رخ خواهد داد و عمق آب بین 5/1 تا 5 متر متغیر خواهد. | ||
کلیدواژهها | ||
سیلاب؛ شبیهسازی؛ مدل هک رأس؛ هیدروگراف | ||
مراجع | ||
آشفته، پ. س.، بزرگ حداد، ا.، 1393. ارزیابی تقابلات بین نوسانات طبیعی اقلیم و فعالیتهای بشری بر رواناب. نشریه تحقیقات آبوخاک ایران، 1(45): 112-103.
پارس ویستا، 1375. مطالعات زیستمحیطی استان سیستان و بلوچستان، کتاب اول: بررسی و بهرهبرداری از دریاچه هامون مرحله دوم. طرح پژوهشی اداره کل حفاظت محیطزیست استان سیستان و بلوچستان.
پورکرمانی، م.، زمردیان، م. ج.، 1367. بحثی پیرامون ژئومورفولوژی استان سیستان و بلوچستان، ویژهنامه آبوخاک زابل. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 10: 81-100.
پورمحمدی، س.، دستورانی، م.ت.، مساح بوانی، ع.، گودرزی، م.، جعفری، ه.، رحیمیان، م.ح.، 1395. بررسی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب رودخانه و ارائه راهکارهای سازگاری با اثرات آن (مطالعه موردی: حوضه آبریز تویسرکان همدان). نشریه علمی-پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، 11(37): 1-12.
تجریشی، م.، ابریشمچی، ا.، تفرج نوروز، ع.، طاهری، ح.، 1379. شبیهسازی تغییرات تراز آب دریاچه هامون. مجموعه مقالات مجله دانشکده مهندسی، دانشگاه صنعتی شریف، 29-19.
تهران سحاب، 1371. بهرهبرداری بهینه از آب هیرمند، جلد دوم، هیدرولوژی رودخانه سیستان. طرح پژوهشی سازمان آب منطقهای استان سیستان و بلوچستان.
ثانی خانی، ه.، دینپژوه، ی.، پور یوسف، س.، زمانزاد قویدل، س.، صولتی، ب.، 1392. بررسی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب حوضههای آبریز (مطالعه موردی: حوضه آبریز آجیچای در استان آذربایجان). نشریه آبوخاک، 27(6): 1234-1225.
حمیدیان پور، م.، باعقیده، م.، عباس نیا، م.، 1395. ارزیابی تغییرات دما و بارش جنوبشرق ایران با استفاده از ریزمقیاس نمایی خروجی مدلهای مختلف گردش عمومی جو در دوره 2011-2099. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 48(1): 107-123.
خزاعی فیضآباد، ا.، پودینه، م.، حمیدیان پور، م.، 1398. بررسی اثر تغییر اقلیم بر رواناب رودخانه کارواندر. جغرافیا، 17(63):40- 59.
خسروی، م.، 1387. تأثیرات محیطی اندرکنش نوسانهای رودخانه هیرمند با بادهای 120 روزه سیستان. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 62: 48-19.
خسروی، م.، 1389.، تحلیل زمانی-مکانی پایدار دریاچههای هامون، تحقیقات منابع آب ایران، 6(3): 68-79.
دلاور، مجید.، بابایی، ا.، فتاحی، ا.، 1393. بررسی اثرات تغییر اقلیم بر نوسانات تراز آب دریاچه ارومیه. نشریه پژوهشهای اقلیمشناسی، 5(19): 65-53.
زندی فر، س.، فیجانی، ا.، نعیمی، م.، خسروشاهی، م.، 1398. تغییرات زمانی و مکانی شاخص خشکسالی آب زیرزمینی، مطالعه موردی: حوزه آبریز زهره-جراحی. مجله هیدروژئولوژی، 4(2): 108-130.
سازمان حفاظت محیطزیست، 1394. مطالعه احیاء بخشهایی از تالاب بینالمللی هامون (گودیهای طبیعی)، معاونت محیطزیست طبیعی، پژوهشکده تالاب بینالمللی هامون.
سردارشهرکی، ع.، 1395. تخصیص بهینه منابع آب حوضه هیرمند با کاربرد تئوری بازی و ارزیابی سناریوهای مدیریتی. رساله دکتری اقتصاد کشاورزی-اقتصاد منابع طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
سیف، ع.، پور خسروانی، م.، 1389. تحلیل قلمروهای ژئومورفیک حوزه هامون با استفاده از تکنیک GIS. مجله کاربرد سنجشازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در برنامهریزی فصلنامه، 1(2): 73-84.
محمدپور، م.، زینال زاده، ک.، رضاوردی نژاد، و.، حصاری، ب.، 1399. بررسی نوسانات آب زیرزمینی تحتتأثیر تغییر اقلیم و بهبود روش آبیاری (مطالعه موردی: دشت اهر). مجله هیدروژئولوژی، 2(2): 112-99.
مساح بوانی، ع.، مرید، س.، 1384. اثرات تغییر اقلیم بر جریان رودخانه زایندهرود اصفهان. نشریه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 9(4): 17-28.
وزارت نیرو، 1390. گزارش برنامهریزی منابع آب رودخانه و مخازن چاه نیمههای سیستان، جلد دوم، شرکت سهامی آب منطقهای استان سیستان و بلوچستان، زابل.
Burger, A., 2005. Calibration of a precipitation runoff model for the Hirmand River in Afghanistan and Iran using remote sensing data. Delft University of technology. Faculty of Civil Engineering and Geosciences. Department of Water Management, M.S Thesis Coe, M.T., Birkett, C.M., 2004. Calculation of river discharge and prediction of lake height from satellite radar altimetry: Example for the Lake Chad basin. Water Resour. Res. 40(10): W10205. Delclaux, F., Le Coz, M., Coe, M., Favreau, G., Ngounou Gatcha, B., 2008. Confronting models with observations for evaluating hydrological change in the Lake Chad basin, Africa. In: XIIIth World Water Congress. In proceedings of the 13th World Water Congress, Montpellier, France, 1–4 September. Lemoalle, J., Bader, J.-C., Leblanc, M., Sedick, A., 2012. Recent changes in Lake Chad: Observations, simulations and management options (1973–2011). Glob. Planet. Change, 80: 247–254. Li, Y., Zhang, Q., Cai, Y., Tan, Z., Wu, H., Liu, X., Yao, J., 2019. Hydrodynamic investigation of surface hydrological connectivity and its effects on the water quality of seasonal lakes: Insights from a complex floodplain setting (Poyang Lake, China). Science of the Total Environment, 660: 245-259 Persaud, E., Levison, J., Mac Ritchie, S., Berg, S. J., Erler, A. R., Parker, B., Sudicky, E., 2020. Integrated modelling to assess climate change impacts on groundwater and surface water in the Great Lakes Basin using diverse climate forcing. Journal of Hydrology, 584: 124682 Policelli, F., Hubbard, A., Jung, H.C., Zaitchik, B., Ichoku, C., 2019. A predictive model for Lake Chad total surface water area using remotely sensed and modeled hydrological and meteorological parameters and multivariate regression analysis. Journal of Hydrology, 568: 1071-1080 Safeeq, M., Fares, A. 2012. Hydrologic response of a Hawaiian watershed to future climate change scenarios. Hydrological processes, 26(18): 2745-2764. Semenov, M.A., Brooks, R.J., Barrow, E.M., Richardson, C.W., 1998. Comparison of the WGEN and LARS-WG stochastic weather generators in divers climates. Climate Research, 10: 95-107. Semenov, M.A. 2008. Ability of a stochastic weather generator to reproduce extreme weather events, Climate Research, 35:203-212 UNEP., 2005. History of Environmental Change in the Sistan Basin, UNEP Post-Conflict Branch Geneva, United Nations Environment Program Report. Yazdandoost, F., Bozorgy, B., Beek, E., 2006. Integrated Water Resources Management for the Sistan Closed Inland Delta, Iran. 15th Congress of APD-IAHR, Madras, India CMIP5 Models and Grid Resolution. 2018. Zhu, W., Yan, J., Jia, S., 2017. Monitoring Recent Fluctuations of the Southern Pool of Lake Chad Using Multiple Remote Sensing Data: Implications for Water Balance Analysis. Remote Sens, 9: 1032. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 382 |