تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,275 |
تعداد مقالات | 15,751 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,865,612 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,689,837 |
تحلیل تبعات محیطزیستی توسعه شهر سردرود و الحاق آن به مادرشهر تبریز با رویکرد آیندهنگاری | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 16، دوره 25، شماره 75، اردیبهشت 1400، صفحه 207-222 اصل مقاله (1.2 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2021.40159.2624 | ||
نویسندگان | ||
حسن محمودزاده* 1؛ ابولفضل نعیمی پیوستی2؛ حسن مسعودی2 | ||
1دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
2فارغالتحصیل کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
توسعهی شهری فرآیندی اجتنابناپذیر و ناشی از عوامل متعددی میباشد که پیامد آن به وجود آمدن بسیاری از مشکلات و تغییرات زیستمحیطی و اقتصادی- اجتماعی در مقیاسهای مختلف بهویژه در کشورهای در حال توسعه شده است. جهان معاصر عرصه تحولات شگرف و پویایی شتابنده است؛ لذا تنها رویکرد و سیاستی که احتمال کسب موفقیتهای بیشتر در این محیط سرشار از تغییر و بیثباتی را فرآهم میآورد، تلاش برای معماری آینده است. در مقایسه با شیوههای سنتی برنامهریزی که برنامهریز از شرایط حال آغاز کرده و به درون آینده میرود؛ در نگاه نو به برنامهریزی، برنامهریز ابتدا با افق آینده میرود و با حضور در افق آینده و دیدهبانی حال و گذشته مسیرهای مشخص برای معماری توسعه را تعیین و تدقیق میکند. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل کلیدی تاثیرگذار بر رشد و توسعه شهر سردرود در جهت الحاق به مادرشهر تبریز و تدوین سناریوهای ممکن و شناسایی سناریوهای مطلوب تدوین شده است و در مراحل بعدی با تهیه پرسشنامه و ارائه آن به کارشناسان، شاخصهای مؤثر بر روند الحاق شهر سردرود به مادرشهر تبریز بدست آمد. با بررسی نتایج پرسشنامهها، 59 متغیر مؤثر شناسایی و با بهکارگیری نرمافزار MICMAC، 13 عامل کلیدی استخراج شد؛ و در ادامه جهت تدوین سناریوهای ممکن و شناسایی سناریوهای مطلوب، وارد نرمافزار SCENARIOWIZARD گردیدند. در نهایت، سه سناریو قوی، 13 سناریوی باورکردنی و 9999 سناریوی ضعیف بدست آمد؛ که سناریوهای ضعیف از حیطه برنامهریزی خارج میباشند و صرفاً جنبه آماری دارند. برای سناریوهای باورکردنی، 169 وضعیت محتمل مشخص گردید؛ که از این بین، تنها 68 وضعیت حالتی مطلوب دارند و وضعیتهای نامطلوب با 101 وضعیت، سیطره بیشتری داشته و این امر آینده مطلوبی را برای سیستم متصور نمیشوند. حتی در صورت وقوع سناریوهای مطلوب، باز هم سیستم با آیندهای کاملاً مطلوب رو به رو نخواهد بود. | ||
کلیدواژهها | ||
آیندهنگاری؛ سناریونگاری؛ شهر سردرود؛ کلانشهر تبریز؛ MICMAC؛ SCENARIOWIZARD | ||
مراجع | ||
- پوراحمد، احمد؛ فرهادی، ابراهیم؛ قربانی، رامین؛ (1395). تعیین مناطق بهینه به منظور توسعۀ شهرها و شهرکهای جدید با به کارگیری مدلهای کارآمد، آمایش سرزمین، دوره8. شماره2. صفحات 363-331. - تیموری، راضیه؛ (1395). الگوسازی ساختار اکولوژیکیتوسعه فضای سبز شهری با رویکرد آیندهپژوهی(نمونه موردی: کلانشهر تبریز)، رساله دکتری در رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده جغرافیا و برنامهریزی، دانشگاه تبریز. - حاضری، صفیه؛ احدنژاد، محسن؛ مشکینی، ابولفضل؛پیری، عیسی؛ (1397). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آیندهنگاری(مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال9. شماره پیاپی 32. صفحات 30-15. - حسینی، مرضیه؛ مقیمی، ابراهیم؛ ثروتی، محمدرضا؛ (1394). مدل توسعه شهر ساحلی گمیشان بر اساس عواملی محیطی و تجزیه و تحلیل مکانی، فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال8. شماره28. صفحات 28-17. - داداشپور، هاشم؛ رفیع پور، سعید؛ تقوایی، علی اکبر؛ (1395). عوامل علّی و کانون ارزشی آینده های بدیل و آینده مرجّح / مطلوب شهر پایدار بر مبنای اخلاق زیست محیطی، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال7، شماره27، صفحات 20-1. - زالی، نادر؛ (1388). آیندهنگاری توسعه منطقهای با رویکرد برنامهریزی سناریو مبنا: استان آذربایجان شرقی)، رساله دکتری در رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تبریز. - زالی، نادر؛ پورسهراب، آناهید؛ (1396). آیندهنگاری توسعه منطقهای با رویکرد تلفیقی سناریونویسی و مدل تحلیلی SWOT مطالعه موردی: استان گیلان، برنامهریزی و آمایش فضا، دوره21. شماره3. صفحات220-189. - زهتابی، محمدتقی؛ (1387). ایران تورکلرینین اسکی تاریخی: ان قدیم دووردن اسکندره قدر (تاریخ دیرین ترکان ایران)، نشر اختر، تبریز. - سرور، رحیم؛ چتر، پروین؛ کاظمیزاده، شمسالله؛ (1391). بررسی پیامدهای ادغام بافتهای روستایی در شهر، چشمانداز جغرافیایی، سال 7. شماره 20. صفحات 56-43. - صالحپور، شمسی؛ افراخته، حسن؛ ریاحی، وحید؛ (1398). تحلیل عوامل مؤثر بر الحاق سکونتگاههای روستایی به شهر مبتنی بر چارچوب تقسیمات کشوری(مورد مطالعه: کلانشهر ارومیه)، فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال 9. شماره 33. صفحات 86-73. - طالشی، مصطفی؛ (1398). سیاست تمرکزگرایی و ناپایداری نظام سکونتگاهی پیرامون کلانشهر تهران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 8. شماره2(28). صفحات 182-157. - ظاهری, محمد؛ (1387). نقش روند گسترش کالبدی شهر تبریز در ایجاد تغییرات کاربری اراضی حومه شهر و روستاهای حوزهی نفوذ مطالعه موردی: روستاهای الوار سفلی، باغ معروف، شادآباد مشایخ و کندرود. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 6(11)، صفحات 181-198. - علوی، سید علی؛ شاکریمنصور، الهه؛ گروسی، علیرضا؛ (1396). تحلیل فضایی عوامل شکلگیری خزش شهری در شهر بابل، فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی شهری چشمانداز زاگرس، دوره 9. شماره 32. 88-65. - قربانی، رسول؛ طاهونی، مهدیه؛ قادری، ناصر؛ (1399). ارزیابی اثرات فضایی-کالبدی کلانشهر تبریز بر شهرهای پیرامونی(نمونه موردی: شهر سردرود)، نشریه علمی جغرافیا و برنامهریزی، سال 24، شماره 71، صفحات 103-83. - محمدزاده، رحمت؛ (1386). بررسی اثرات زیستمحیطی توسعه فیزیکی شتابان شهرها: با تأکید بر شهرهای تهران و تبریز، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، سال 5. شماره 9. صفحات112-93. - محمودزاده، حسن؛ (1395). کاربرد شبکه عصبی در مدلسازی و پیشبینی تغییرات کاربری اراضی شهر سردرود، نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامهریزی، سال21. شماره60. صفحات 237-221. - مرکز آمار ایران، (1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، انتشارات مرکز آمار. - ملکزاده، ندا؛ رفیعیان، مجتبی؛ بزاززاده، مهدی؛ (1395). شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعۀ شهری با رویکرد آیندهنگاری(مطالعه موردی: کلانشهر کرج)، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال سوم. شماره 2. شماره پیاپی 5. صفحات 52-35. - میرآبادی، مصطفی؛ بشارتیفر، صادق؛ کریمی، احمد؛ (1397). تحلیلی بر الگوی فضایی، ابعاد و عوامل مرتبط با رشد شهرنشینی دوره معاصر در ایران (با تأکید بر شاخصهای توسعهای و معیشتی)، پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دوره 6، شماره 3، صفحات 627-605. - ناظمی، امیر؛ قدیری، روح الله؛ (۱۳۸۵). آیندهنگاری از مفهوم تا اجراء، تهران: مرکز صنایع نوین. - نداییطوسی، سحر؛ (1397). کاربست روششناسی آیندهنگاری راهبردی در برنامهریزی توسعه فضایی(مورد پژوهی: سناریونگاری منطقه کلانشهر کرج)، دو فصلنامه دانشگاه هنر، شماره 20. صفحات 48-23. - یزدانی چهاربرج، رسول؛ موسوی، میرنجف؛ (1394). تحلیل تناسب کاربری اراضی برای توسعه شهر تبریز با استفاده از مدل AHP-OWA، پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دوره3. شماره3. صفحات 381-361. - Barredo, J.I; Demicheli, L; (2003), urban sustainability in developing countries megacities: modeling and predicting future urban growth in Lagos, Cities, Vol.20. No.5. p. 297-310. - Goldstein, J; Caldarone, G; Daily, G; Duarte, Ka’eo; Hannahs, Neil; McKenzie, Emily (2012). InVEST Scenarios case study: Hawaii, USA. WWF, Morges. - Hong, S; Grupp, H; Shin, T; (1999), Technology Foresight Activities in Korea and in Countries Closing the Technology Gap, Technological Forecasting and Social change, Vol. 60. Iss 1. Pages 71-84. - Keenan, M; (2003). Technology Foresight: An Introduction: Technology Foresight for Organizers, 8-12 December, Ankara, Turkey. - Peterson, G. D., and et al, 2003, Scenario Planning: A tool for conservation in an uncertain world. Conservation Biology, 17: 258-366. - Ratcliffe, J; Krawczyk, E; (2011), Scenario building: a suitable method for strategic property planning?, Property Management, Vol.18, Iss 2, 2011, p 127-144. - Raziyeh, Teimouri; Hamid, Hodjati; (2017), Structural Analysis of Affecting Factors for Future Development of Green Spaces in Tabriz City, Asian Social Science, Vol.13, No.3, 2017, p 185-197. - Ringland, G. (1998). Scenario Planning: Managing for the Future. New York: John Wiley. - Voros, J; (2003). A generic foresight process framework, Swinburne University of Technology, Vol. 5. Iss 3. Pages 10-21. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 629 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 429 |