آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,303 |
| تعداد مقالات | 16,035 |
| تعداد مشاهده مقاله | 52,538,899 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,242,553 |
بررسی علل انتخاب و تداوم بوشهر به‌عنوان پایگاه نمایندگی کمپانی هند شرقی بریتانیا در خلیجفارس | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقاله 5، دوره 11، شماره 24، مهر 1399، صفحه 73-92 اصل مقاله (370.14 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2020.12325 | ||
| نویسندگان | ||
| زیبا غفوری1؛ حمید حاجیان پور* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری دانشگاه شیراز | ||
| 2دانشیار دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| تجار کمپانی هند شرقی در آغاز قرن ۱۷م موفق شدند سرزمین هندوستان را به پایگاه تجاری خود تبدیل کنند و مدت کوتاهی بعد، آن سرزمین را تحت سیطره خود درآوردند. در این راستا هندوستان به پایگاه مهمی برای به دست گرفتن تجارت منطقه توسط کمپانی هند شرقی بریتانیا تبدیل شد. خلیجفارس یکی از بهترین بازارها برای کالاهای کمپانی هند شرقی به شمار می‌آمد. ازاین‌رو کمپانی تمام تلاش خود را برای به دست آوردن بازار این منطقه به کار برد؛ و نهایتاً در آغاز دوره زندیه موفق شد موقعیت خود را در منطقه تثبیت کند. کمپانی هند شرقی بریتانیا، بندر بوشهر را به‌عنوان پایگاه تجاری خود در منطقه برگزید و تا حدود دو قرن بعد، تمام تلاش خود را برای حفظ پایگاه مذکور به کار برد. این پژوهش علل انتخاب بوشهر را به‌عنوان مرکزیت فعالیت نمایندگی کمپانی هند شرقی بریتانیا مورد بررسی قرار داده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که عمق مناسب سواحل شمالی نسبت به سواحل جنوبی، وجود دولت‌های متمرکز و صلح و امنیت سواحل شمالی، وجود امکانات و منابع پس‌کرانه‌ای همچون آب شیرین، حمایت دولت‌های داخلی ایران، بازار ارزشمند ایران برای ماهوت انگلیسی و امکان ایجاد بندرگاه و لنگر انداختن کشتی‌ها در کرانه‌های شمالی، منجر به گزینش پایگاه کمپانی در ساحل شمالی خلیجفارس شد؛ در ادامه در کنار وجود تمامی مزیت‌های فوق در بوشهر، وجود ساختار اداری، اقتصادی و سیاسی در این شهر، منجر به گزینش نهایی و تداوم بندر بوشهر به‌عنوان پایگاه نمایندگی آن شرکت گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کمپانی هند شرقی؛ بریتانیا؛ بوشهر؛ خلیجفارس؛ تجارت | ||
| مراجع | ||
|
- اس‍ت‍ن‍دی‍ش، جان (1383)، ایران و خ‍ل‍ی‍ج [فارس] دورن‍م‍ای گ‍ذش‍ته و چ‍ش‍م‌ان‍داز آی‍ن‍ده، ترجمه ع‍ب‍دال‍رض‍ا س‍الارب‍ه‍زادی، تهران، نشر نی. - اسدی، بیژن (1381)، خلیجفارس و مسائل آن، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها. - اسدی، بیژن (1368)، خلیجفارس از دیدگاه آمار و ارقام، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. - افشارسیستانی، ایرج (1376)، جغرافیای تاریخی دریای پارس، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری. - افشاریزدی، محمود (1358)، سیاست اروپا در ایران: اوراقی چند از تاریخ سیاسی و دیپلماسی، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی. - برومند، صفورا (1381)، سرکنسولگری بریتانیا در بوشهر (1914-1763م)، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه. - بوندرافسکی، گریگوری (1361)، برتری‌جویان و امپریالیست‌ها در خلیجفارس، مترجم ش.م. زمان‌زاده، تهران، ابوریحان. - پاتر، لارنس. جی (1393)، تاریخ خلیجفارس از ق‍دی‍م‌ت‍ری‍ن دوران ت‍اک‍ن‍ون، ترجمه محمد آقاجری، تهران، ققنوس. - پری، جان (1365)، کریم خان زند، ترجمه علی‌محمد ساکی، تهران، فراز. - پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، سفرنامه، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی. - ترکمان، اسکندر بیگ (1382)، تاریخ عالم‌آرای عباسی، محقق و مصحح ایرج افشار، تهران، امیرکبیر. - توکلی، مهران (1385)، استعمار، استعمارگری، استعمارزدایی جهان سوم، تهران، نشر نی. - ثقفی خراسانی، علیرضا (1375)، سیر تحولات استعمار در ایران، مشهد، چاپ مهشید. - حسینی فسایی، حسن (1378)،فارسنامه ناصری، به تصحیح منصور رستگاری فسایی، ج 2، تهران، امیرکبیر. - خورموجی، محمدجعفر حسینی (1380)، نزهت‌الاخبار، تصحیح و تحقیق علی آل‌داوود، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - دشتی، رضا (1380)، تاریخ اقتصادی-اجتماعی بوشهر، تهران، پازینه.رامشت، م.ح، (1367)، جغرافیای طبیعی خلیجفارس، اصفهان، دانشگاه اصفهان. - سدیدالسلطنه کبابی، محمدعلی (1342)، اعلام الناس فی الاحوال بندرعباس، تهران، انتشارات دنیای کتاب. - ـــــــــــــــــــــــــ (1371)، سرزمین‌های شمالی پیرامون خلیجفارس و دریای عمان، استخراج و تنظیم و تحشیه و تعلیقات احمد اقتداری، تهران، جهان معاصر. - سعیدی سیرجانی، علی‌اکبر (1383)، وقایع اتفاقیه، تهران، نشر آسیم. - سیوری، راجر. ام (1377)، خلیجفارس از دوران باستان تا اواخر قرن ۱۸ میلادی، ترجمه حسن زنگنه، بوشهر، مرکز بوشهرشناسی. - شاردن، ژان (1336)، سیاحتنامه شاردن، ج 1، تهران، امیر کبیر. - علی‌زاده مقدم، بدرالسادات، ظهراب هاشمی‌پور، «بررسی نقش ارامنه در گمرک بوشهر در دورﮤ قاجار بر اساس اسناد این دوره (1210تا 1332ق/1795تا 1914م)»، مجله پژوهش‌های تاریخی، شماره 4، شماره پیاپی 40، زمستان 1397. - عمید، حسن (1388)، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات فرهنگ نما. - فلاندن، اوژن (2536)، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، تهران، اشراقی. - فلور، ویلم (1365)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، ترجمه ابوالقاسم سرّی، تهران، طوس. - ـــــــــ (1371)، صنعتی شدن ایران و شورش شیخ احمد مدنی، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران، انتشارات توس. - ـــــــــ (1387)، ظهور و سقوط بوشهر، ترجمه حسن زنگنه، تهران، طلوع دانش. - ـــــــــ (1389)،تاریخبوشهرازصفویهتازندیه، ترجمه حسن زنگنه، بوشهر، شروع. - کازرونی، محمدابراهیم (1367)، تاریخ بنادر و جزایر خلیجفارس: در زمان محمدشاه قاجار ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۴ قمری، [تهران]، موسسه فرهنگی جهانگیری. - کرزن، جرج. ن، (1350)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، جلد دوم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - کمالی، مریم، «اسناد پارلمانی انگلستان (6): کرمان (1913-1912)»، فصلنامه اسناد بهارستان، شماره اول، بهار 1392. - کمالی، مریم، «اسناد پارلمانی انگلستان (7): کرمان (1914-1913)»، اسناد بهارستان، شماره دوم، تابستان 1392. - کمالی، مریم، «اسناد پارلمانی انگلستان: اسناد کنسولگری انگلستان در اصفهان 1906-1901»، ترجمه مریم کمالی، فصلنامةاسنادبهارستان، شماره اول، بهار 1390. - گزارش‌های سالانه سرپرسی کاکس سرکنسول انگلیسی در بوشهر (1905-1911 م. 1323 - 1329 ه. ق)، (1377)، به اهتمام عبدالکریم مشایخی، تهران، مرکز بوشهرشناسی. - لاخ، سر ارسکین (1369)، سفرنامهدریاییلاخ، ترجمه حسین ذوالقدر، تهران، آناهیتا. - لوریمر، ج.ج (1379)، راهنمایخلیج‌فارستاریخوجغرافیایبوشهر، ترجمه سید محمدحسن نبوی، شیراز، نوید شیراز. - ماساهارو، یوشیدا (1373)، سفرنامه یوشیدا ماساهارو، به کوشش هاشم رجب زاده، مشهد، آستان قدس رضوی. - مک‌گرگر، سی.ام (1366)، شرح سفری به ایالات خراسان و شمال غربی افغانستان، مترجم مجید مهدی‌زاده، جلد اول، مشهد، آستان قدس رضوی. - مؤمنی، فاطمه (1390)، «اهمیت بین‌المللی خلیجفارس در سده‌های 19 و 20 میلادی»، عبدالرسول‌خیراندیش و مجتبی‌تبریزنیا، پژوهشنامه‌خلیج‌فارس (دفترسوم)، تهران، خانه کتاب. - والادا (2536)، خلیجفارس در عصر استعمار، ترجمه شفیع جوادی، تهران، کتاب سحاب. - وثوقی، محمدباقر (1384)،تاریخ خلیجفارس و ممالک همجوار، تهران، سمت. - ویلسون، آرنولد (1366)، خلیجفارس، ترجمه محمد سعیدی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- Amin, abd al _ Amir Muhammad, (1967), British interests in the Persian gulf, Netherlands.
- Cook, Andrew (1990), survey of the shores and island of the Persian gulf, 1820-1829, England, archive editions.
- HayHurst, John, Foundation of an Empire: The East India Company’s Early Trade in Silk and Wool, Qatar Digital Library, https://www.qnl.qa/en.
- Lorimer, john Gordon (1908-1915), gazetteer of the Persian gulf, oman and central arabia, 2 vols in 4 pts, Calcutta: superindent of government printing.
- Saldanha,j.a (1986), the Persian gulf précis. Persian gulf précis, vol.1-2.
- The cambridge history of Iran: vol 7. New York, cambridge, university press. 1991.
- The Political Residency, Bushire, Qatar Digital Library, https://www.qdl.qa/en/political-residency-bushire. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 418 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 266 |
||