آمار
| تعداد نشریات | 36 |
| تعداد شماره‌ها | 920 |
| تعداد مقالات | 11,017 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,600,430 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 10,659,107 |
ارزیابی مخاطرات ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز زنوزچای | ||
| نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آذر 1399 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2020.41646.2698 | ||
| نویسندگان | ||
موسی عابدینی  1؛ بیوک فتحعلی زاده2؛ معصومه رجبی3
| ||
| 1دانشکده علوم انسانی،استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
| 2معلم- آموزش و پرورش | ||
| 3عضو هیات علمی گروه ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز | ||
| چکیده | ||
| در پژوهش حاضر مخاطرات ژئومورفولوژیکی حوضه آبریز زنوزچای- واقع در شمال شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی- مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا طریق تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی نئوتکتونیک، سیلاب و زمین‌لغزش صورت گرفت. پهنه‌بندی فعالیت‌های تکتونیکی نسبی (Iat) از طریق میانگین‌گیری و ترکیب شاخص‌های ژئومورفیک گرادیان طولی آبراهه، انتگرال هیپسومتریک، شکل حوضه زهکشی، سینوزیته جبهه کوهستان، نسبت پهنای کف دره به عمق دره و فاکتور عدم تقارن حاصل می‌شود. نقشه‌های پهنه‌بندی مخاطرات سیلاب و زمین‌لغزش از طریق ترکیب لایه-های موضوعی با بهره‌گیری از مدل فرایند تحلیل شبکه (ANP) در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شدند. داده‌های بارش، تصاویر مدل رقومی ارتفاع (DEM)، نقشه‌های زمین‌شناسی و تصاویر ماهواره‌ای Sentinel مهم‌ترین داده‌های مورد استفاده در تحقیق حاضر می‌باشند. نتایج حاصل از شاخص‌های ژئومورفیک بیانگر این است که بخش قابل توجهی از آنومالی‌های این شاخص‌ها از اختلافات سنگ‌شناسی حوضه نشات می‌گیرند. پهنه‌بندی تکتونیک فعال منطقه نیز حاکی از ضعف نسبی فرایندهای نئوتکتونیکی و جنبش گسل‌های منطقه و غلبه فرایندهای فرسایشی می‌باشد. در رابطه با خطر وقوع سیلاب نتایج مدل ANP نشان داد که متغیرهای شیب، فاصله از رودخانه و تحدب سطح زمین اهمیت بالاتری در پخش سیلاب برعهده دارند. از نظر خطر وقوع سیلاب، درحدود 4 درصد از سطح حوضه زنوزچای در کلاس خطر بسیار زیاد و 4/7 درصد در کلاس خطر زیاد واقع شده است. پهنه‌های خطرناک منطبق بر بستر دره‌های دو آبراهه اصلی حوضه می‌باشند و درنتیجه، بخش‌هایی از سکونتگاه‌های موجود در این دره‌ها در معرض سیلاب‌های مخرب قرار دارند. درنهایت، براساس نتایج مدل ANP سه متغیر شیب، لیتولوژی و بارش اهمیت بالاتری در احتمال وقوع زمین‌لغزش‌های منطقه دارند. درحدود 16 درصد حوضه زنوزچای در کلاس خطر زیاد و 7 درصد آن در کلاس خطر بسیار زیاد زمین‌لغزش واقع شده‌اند. وقوع زمین‌لغزش در قسمت‌های میانی حوضه به دلیل مجموعه‌ای از شرایط، مانند حضور شیب و سازندهای زمین‌شناسی مستعد، از احتمال بالاتری برخوردار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مخاطرات ژئومورفولوژیکی؛ سیلاب؛ زمین‌لغزش؛ نئوتکتونیک؛ GIS؛ حوضه زنوزچای | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 20 |
||
