آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,383 |
| تعداد مقالات | 16,914 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,470,692 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,127,391 |
فراتحلیل مطالعات سبک زندگی در پژوهشهای ایرانی | ||
| جامعه شناسی سبک زندگی | ||
| دوره 5، شماره 14، اسفند 1398، صفحه 1-37 اصل مقاله (434.15 K) | ||
| نویسندگان | ||
| یعقوب احمدی* 1؛ محمد گنجی2؛ محمد سعید محمدی3 | ||
| 1دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور واحد سنندج، سنندج، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. | ||
| 3دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| سبک زندگی به تنوع در انتخاب رفتار، اعمال و تأکید بر سائق و تمایلات متفاوت از سوی افراد و گروه‌ها اشاره دارد. پژوهشهای مختلف داخلی با استفاده از رویکردهای نظری گوناگون و با مقاصد تحلیلی متفاوت، مفهوم سبک زندگی را به‌کاربرده و گونه‌های متفاوتی از سبک‌های زندگی را مورد اشاره و استفاده قرار داده‌اند. این مقاله با هدف ارزیابی سنجش سبک زندگی در پژوهشهای ایرانی به مطالعه و فراتحلیل این پژوهش‌ها پرداخته است. مبانی نظری این مطالعه مبتنی بر ایده‌های تورشتاین وبلن، آنتونی گیدنز و به‌ویژه پیر بوردیو مدون شده است. روش تحقیق از نوع اسنادی و مبتنی بر به‌کارگیری روش فراتحلیل به‌منظور تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات صورت گرفته پیرامون سبک زندگی است. بدین منظور 31 پژوهش صورت گرفته در بین مهر و موم‌های 85-1395 درزمینۀ سبک زندگی که در فصلنامه‌های معتبر علمی به چاپ رسیده‌اند، جهت بررسی انتخاب شدند. پژوهشهای منتخب به روش پیمایشی و با به‌کارگیری ابزار پیمایش در جوامع آماری متفاوت و برحسب سنجه‌های پایا به انجام رسیده‌اند. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که نظریات بوردیو، گیدنز، وبلن و زیمل بیشترین کاربرد را در تحقیقات ایرانی مرتبط با سبک زندگی داشته‌اند. در 31 مقاله مورد بررسی تعداد 31 گونه سبک زندگی یافت شده است؛ اما در این میان سبک زندگی مدرن تظاهری-مصرفی بیشترین کاربرد را در مقالات داشته است و در تقابل با سبک زندگی سنتی، شبه سنتی و سبک زندگی دینی به‌کاربرده شده است. از دیگرگونه‌های پرکاربرد باید به سبک زندگی جهانی در مقابل سبک زندگی محلی اشاره نمود. مفهوم سبک زندگی در تحقیقات داخلی تا حدی از مبنای نظری خود کنده شده و به‌عنوان مفهومی خنثی، کاربردی و عام‌تر مورد بهره‌برداری قرارگرفته است. از طرفی پرکاربردترین شاخص‌های سنجش مفهوم سبک زندگی در مقالات مورد مطالعه، شامل نحوه گذران اوقات فراغت، ترجیحات در انتخاب پوشاک، مدیریت بدن، گرایش به اعمال مذهبی، ترجیحات غذایی، مصرف فرهنگی، میزان و شکل روابط اجتماعی، ترجیحات موسیقیایی و گرایش به ورزش بوده‌اند. چکیده بلند: مقدمه سبک زندگی به تنوع در انتخاب رفتار، اعمال و تأکید بر سائق و تمایلات متفاوت از سوی افراد و گروه‌ها اشاره دارد. پژوهشهای مختلف داخلی با استفاده از رویکردهای نظری گوناگون و با مقاصد تحلیلی متفاوت، مفهوم سبک زندگی را به‌کاربرده و گونه‌های متفاوتی از سبک‌های زندگی را مورد اشاره و استفاده قرار داده‌اند. به نظر می‌رسد انجام پژوهشی جهت دسته‌بندی گونه‌های سبک زندگی مورد استفاده در این پژوهش‌ها، تحلیل نظری آنها و ایجاد نظم و ترتیب در ادبیات آنها ضرورت دارد. بر این اساس، مقاله حاضر در تلاش است با هدف گونه-شناسی سبک زندگی در پژوهشهای ایرانی به مطالعه و فراتحلیل این پژوهش‌ها بپردازد. این مطالعه، با تحلیل پسینی از مطالعات انجام گرفته درباره سبک زندگی درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا رویه واحدی در تعریف، مطالعه و آزمون سبک زندگی در ایران وجود دارد؟ و در صورت فقدان، چه انواعی از سبک زندگی به‌عنوان ویژگی بارز جامعه ایرانی تلقی شده است و این انواع چه ابعاد و مؤلفه‌های دارند؟ از این منظر، این مطالعه نوعی فراتحلیل یا به عبارتی مطالعه پسینی در رابطه با بررسی‌های انجام‌شده در حوزه سبک زندگی به‌شمار می‌آید. روش تحقیق روش انجام این تحقیق، فراتحلیل کیفی است. فراتحلیل درواقع نوعی مطالعه پسینی است که مبتنی بر مطالعات انجام پذیرفته درباره یک موضوع خاص انجام می‌پذیرد. در این راستا، تمام مقالاتی که در زمینة سبک زندگی در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پایگاه پرتال جامع علوم انسانی متعلق به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده‌اند، مورد مطالعه قرار گرفتند و پس از حذف مطالعات مروری و کتابخانه‌ای، تعداد 31 مقاله پژوهشی به‌عنوان جامعه آماری پژوهش حاضر انتخاب شدند. هرچند که این پژوهش محدودیتی را در مورد فاصله زمانی انجام تحقیقات مورد بررسی مورد نظر نداشته است اما تمامی مقالات پژوهشی ایندکس شده در این زمینه مربوط به فاصله زمانی 1385 تا 1393 هستند. یافته ها اطلاعات مربوط به دسته‌بندی شاخص‌های سنجش سبک زندگی در مقالات مورد مطالعه در جدول شماره 10 نشان داده شده است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود 9 شاخص اول 95 بار (از جمع 121 مورد شاخص) مورد استفاده قرارگرفته‌اند؛ به‌عبارت‌دیگر شاخص‌های نحوۀ گذران اوقات فراغت، ترجیحات در انتخاب پوشاک، مدیریت بدن، گرایش به اعمال مذهبی، ترجیحات غذایی، مصرف فرهنگی، میزان و شکل روابط اجتماعی، ترجیحات موسیقیایی و گرایش به ورزش با همدیگر 51/78 موارد استفاده از شاخص‌های سنجش سبک زندگی را به خود اختصاص داده‌اند. موارد 15 تا 21 تنها یک‌بار مورد استفاده واقع‌شده‌اند. بحث و نتیجه‌گیری نتایج این مطالعه حاکی از آن است که نظریات بوردیو، گیدنز، وبلن و زیمل بیشترین کاربرد را در تحقیقات ایرانی مرتبط با سبک زندگی داشته‌اند. در 31 مقاله مورد بررسی تعداد 31 گونه سبک زندگی یافت شده است؛ اما در این میان سبک زندگی مدرن تظاهری-مصرفی بیشترین کاربرد را در مقالات داشته است و در تقابل با سبک زندگی سنتی، شبه سنتی و سبک زندگی دینی به‌کاربرده شده است. از دیگرگونه‌های پرکاربرد باید به سبک زندگی جهانی در مقابل سبک زندگی محلی اشاره نمود. مفهوم سبک زندگی در تحقیقات داخلی تا حدی از مبنای نظری خود کنده شده و به‌عنوان مفهومی خنثی، کاربردی و عام‌تر مورد بهره‌برداری قرارگرفته است. از طرفی پرکاربردترین شاخص‌های سنجش مفهوم سبک زندگی در مقالات مورد مطالعه، شامل نحوه گذران اوقات فراغت، ترجیحات در انتخاب پوشاک، مدیریت بدن، گرایش به اعمال مذهبی، ترجیحات غذایی، مصرف فرهنگی، میزان و شکل روابط اجتماعی، ترجیحات موسیقیایی و گرایش به ورزش بوده‌اند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سبک زندگی؛ گونه شناسی مدرن؛ گونه شناسی سنتی؛ تظاهر؛ مصرف | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,030 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 735 |
||
