آمار
| تعداد نشریات | 43 |
| تعداد شماره‌ها | 1,224 |
| تعداد مقالات | 15,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 50,557,947 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,650,532 |
شناسایی و دسته بندی عوامل موثر بر رونق تجارت الکترونیک برای محصولات کشاورزی با تاکید پایداری کشاورزی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دانش کشاورزی وتولید پایدار | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره 30، شماره 3، آبان 1399، صفحه 253-266 اصل مقاله (732.92 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شهروز خرمی* 1؛ حسین راحلی2؛ دنیا بایزید3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1'گروه اقتصاد کشاورزی کرج | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2گروه توسعه و ترویج کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه ساری ، ایران | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده اهداف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر رونق تجارت الکترونیک برای محصولات کشاورزی در محیط تجارت جهانی با تاکید بر پایداری کشاورزی انجام پذیرفت. بدین منظور با استفاده از تجمیع شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به شناسایی و دسته بندی عوامل موثر بر رونق تجارت الکترونیک برای محصولات کشاورزی در سال 1397-98 پرداخته است. مواد و روشها: جامعه آماری پژوهش حاضر، شرکتها و متخصصین فعال در تجارت الکترونیک بودند، که از 236 شرکت شناسایی شده 94 مورد با استفاده از فرمول کوکران به دست آمد و نمونه‌ها به صورت کاملا تصادفی اطلاعات جمعآوری گردید. جهت جمعآوری داده از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها در این تحقیق از روشهای تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون فریدمن استفاده گردیده است. یافتهها: در این تحقیق روایی سوالات پرسشنامه توسط متخصصان حوزه بررسی و جهت آگاهی از پایایی پرسشنامه از تکنیک آلفای کرونباخ استفاده شد که به میزان 82/. مورد تأیید قرار گرفت. در این تحقیق عوامل موثر بر تجارت الکترونیکی با روش تحلیل عاملی اکتشافی شناسایی شد که جنبههای مختلف اقتصادی، سیاسی، آموزشی، ویژگیهای محصول، زیست محیطی، زیرساختی و امنیتی و بازاریابی شامل میشد. نتیجهگیری: نتایج تحقیق نشان داد، مجموع عوامل موثر بر تجارت الکترونیکی که شامل 25 عامل بود در هشت گروه قابل دسته بندی است و آزمون فریدمن نیز ترتیب آنها را نشان داد که به ترتیب که به ترتیب شامل عوامل موثر اقتصادی، سیاسی، آموزشی، ویژگیهای محصول، زیست محیطی، زیرساختی و امنیتی و بازاریابی میباشند. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کشاورزی پایدار؛ تجارت الکترونیک؛ محصولات کشاورزی؛ تحلیل عاملی اکتشافی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه ظهور فناوریهای اطلاعات و ارتباطات جدید از قبیل فناوریهای ارتباطات از راه دور شرکتها، افراد و سازمانها را قادر میسازد تا به انجام الکترونیکی کسب و کار و تجارت مبادرت ورزند. این سازمانها، فرصتهایی را فراهم میکنند تا منابع و مهارتهایی را که به تنهایی توسط افراد آن سازمان، قابل دستیابی نیستند از طریق منابع بیرون سازمان در دسترس قرار گیرند و طبق تعریف، انجام الکترونیکی کسب و کار است که فرصتها و مزیتهای فراوانی رادر اختیار شرکتها، دولتها و هم مصرف کنندگان قرار میدهد (فان 2003). کسب و کار الکترونیکی شامل کارکردهای فنآوریهای اطلاعات و ارتباطات در همه فرآیندهای تجاری از قبیل اتوماسیون اداری، مبادلات مالی، فرآیندهای تولید، هماهنگی با دیگر کارخانجات، مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت زنجیره تأمین و مدیریت شبکههای توزیع میباشد (لال 2005). باید خاطر نشان کرد که مدیران اجرایی و مدیرانی که هنوز کسب و کار الکترونیکی را به عنوان موجی گذرا و یا فقط دورنمایی از آینده میدانند مرتکب ریسک بزرگی میشوند چون کسب و کار الکترونیکی، اکنون در جهان امروز وجود دارد و باقی خواهد ماند (دیسه و همکاران 2000). اما برای رسیدن به این نقطه و با توجه به گستردگی کاربری ایران از فنآوری اطلاعات، برای استفاده از تمام پتانسیل تجارت الکترونیکی باید موانع موثر بر موفقیت آنها شناسایی شود و سعی در رفع آنها گردد. معمولاً اینطور بیان شده است که همانند وسعت یافتن و ارتباط پذیری تولید، ارتباطات و فنآوریها در جهان، جهانی شدن نیز وارد فرایندهای مربوط به در هم آمیختن فعالیتهای اقتصادی و سیاسی میشود. در دوره اخیر، تأثیر جهانی شدن بر کسب و کار و مخصوصاً کسب و کارهای کوچک، موضوع مورد بحث در محیطهای دانشگاهی بوده است. شرکتهای فعال در یک بازار جهانی میتوانند مزیتهایی از افزایش قدرت رقابتپذیری بینالمللی خود از طریق صرفهجوییهای ناشی از مقیاس، استفاده از نهادههای ارزان قیمتتر، خنثی کردن ریسک و بهینگی تقسیمبندی بازار کسب کنند. با این حال این یک واقعیت است که همه شرکتها نمیتوانند از جهانی شدن به اندازهای یکسان مزیت کسب کنند و این امر فشاری را بر محصولات کشاورزی وارد میکند که نمیتوانند به راحتی یک راه حل سازمانی برای بهرهمندی از فرصتهای کسب و کار جهانی، بدون رنج بردن از منابع محدود شده بیابند. از طرفی پایداری کشاورزی به عنوان یک پیششرط کلیدی برای سودآوری بلندمدت نواحی کشاورزی مطرح میشود. پایداری کشاورزی عموما برای جنبههای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی در نظامهای مزرعه داری به کار میرود.به زعم صاحبنظران، یک سیستم کشاورزی در صورتی پایدار است که از نظر زیستمحیطی با کیفیت، از جنبه اقتصادی دارای ثبات و از حیث اجتماعی عادلانه باشد. پایداری کشاورزی در سطوح مختلف مزرعه، منطقهای، ملی و بینالمللی مطرح است اما با توجه به شرایط زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی خاص در هر منطقه، توجه به بحث پایداری کشاورزی از ضرروریات می باشد (رضایی و همکاران 2015). یافتهها نشان داد که محصولات کشاورزی، پیش از این، از طریق گسترش رقابت پذیری و کسب و کار خود در بازارهای جهانی، در حال استفاده از تجارت الکترونیک به منظور ایجاد ارزش افزوده، خدمات و مدلهای کسب و کار جدید بودهاند. با این حال، علیرغم منافع این امر، تعدادی محدودیت فنی و غیر فنی در ارتباط با آن نوع تجارت الکترونیکی وجود دارد که صادرات محصولات کشاورزی را محدود کرده و یا از ورود آنها به فعالیتهایی در جهت استفاده از فنآوری اطلاعات و تجارت الکترونیک، جلوگیری میکند. از آنجا که بسیاری از این محصولات کشاورزی نمیتوانند با این محدودیتها از جمله عوامل موثر فنی، اقتصادی و قانونی به تنهایی مقابله کنند، تجارت محصولات کشاورزی بر بهبود رفاه اقتصادی موثر است. تجزیه و تحلیل این سیاست در سالهای اخیر یک هدف کلیدی برای کشورهای مختلف بوده است (فرج زاده و همکاران 2008). بررسی تاثیر دو سیاست تجاری با و بی تجارت آزاد محصولات کشاورزی بر رفاه اقتصادی، نشان داد که تاثیر سیاست آزادسازی تجاری بر دادوستد محصولات مختلف متفاوت است(محمدی 2014). به طور کلی این سیاست خالص صادرات را کاهش میدهد و منجر به حفظ و پایداری منابع می‌گردد. علاوه بر این، سیاست آزادسازی تجاری منجر به اضافه شدن رفاه خالص مصرف کنندگان محصولات کشاورزی میشود. با این حال، افزایش رفاه خالص تولیدکنندگان محصولات کشاورزی بستگی به تغییرات الگوی کشاورزی مناطق کشت قبل و بعد از اجرای این سیاست دارد(محمودی و همکاران 2017). در جهان امروز فنآوری اطلاعات و ارتباطات یکی از منابع اصلی توسعه به شمار میرود و از مهمترین شاخصهای توسعه یافتگی، توانایی تولید و استفاده از اطلاعات در هر جامعه است. به عبارت دیگر اطلاعات، شاخص قدرت است و میزان اطلاعاتی که یک کشور تولید میکند و یا به کار میگیرد، مهمترین عاملی که تمایز میان جوامع مختلف را تعیین میکند. فنآوری اطلاعات به عنوان بهترین ابزار برای پراکنش اطلاعات و ارتباطات نامبرده است. هیچ یک از فعالیتهای امروزی بدون بهکارگیری و استفاده از فنآوری اطلاعات در جهان انجام نخواهد شد (حسینی 2011). از سویی تجارت الکترونیک سریعترین بخش رو به رشد در برخی کشورهای توسعه یافته در 10 سال اخیر بوده است. دلایل بسیاری برای رشد ناگهانی این بخش در کشورهای درحال توسعه مانند ایران وجود دارد که میتوان سبک زندگی شلوغ، نرخ سواد کامپیوتر بالا، گروههای درآمدی بالا، خط مشیهای تبادل آسان و آزمایشی، در دسترس بودن بازخورد محصولات، برگشت نقدی، اعتبار یا خرید و تحویل نقد را برشمرد (ورما و همکاران 2015). در این بین بخش کشاورزی نیز به شدت تحت تأثیر فنآوری اطلاعات قرار گرفته است و توجه به فنآوری اطلاعات در بخش کشاورزی مورد تأیید همه میباشد. به عبارت بهتر، فنآوری اطلاعات یک خط مشی کارآمد و رقابت پذیر را برای تجارت الکترونیک خلق کرده است. در واقع تجارت الکترونیک نه تنها باعث کاهش هزینهها و تسهیل تجارت میشود بلکه باعث تغییر در روشهای فروش محصولات میشود و همچنین با حذف واسطهها در بهرهوری موثر میباشد. به همین منظور توجه به تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی میتواند ضروری قلمداد گردد و به عنوان راهکاری در افزایش بهرهوری عنوان شود (حسینی 2011). توسعه صادرات غیر نفتی یک ضرورت است و بدین طریق میتوان درآمدهای ارزی را افزایش دهد و در نتیجه، اجرای برنامههای توسعهی اقتصادی را که متضمن هزینههای ارزی است، ممکن سازد. ولی در ایران معمولا زمانی به رشد و توسعهی غیرنفتی توجه میشود که صادرات نفت خام و درآمدهای فروش آن دچار رکود شده باشد. تجربهی گذشته در ایران در زمینهی افت وخیز در درآمدهای ارزی ایجاب میکند که سیاستگذاریهایی در افزایش صادرات غیرنفتی و به ویژه صادرات محصولات کشاورزی انجام پذیرد (فرهمند و همکاران 2013). با توجه به اینکه تجارت خارجی دربرگیرنده صادرات و واردات کالا و خدمات است. در خصوص تجارت کالایی، بخش عمده آمار مربوط به آن توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر میشود. آمار تجارت سایر کالاها که عمدتاً مربوط به تجارت نفت و فرآوردههای نفتی، تجارت برق و گاز و برخی قطعات و ماشینآلات هواپیما و کشتی میباشد، توسط سازمانهای متبوع (شرکت ملی نفت، وزارت نیرو، شرکت ملی گاز و شرکتهای هواپیمایی و کشتیرانی) تهیه میشود که بر اساس آمار منتشره گمرک جمهوری اسلامی ایران در بخش کشاورزی، شکار و جنگلداری ارزش دلاری صادرات محصولات این بخش در پاییز 2016 نسبت به فصل مشابه سال قبل (پاییز 2015 )، از کاهش 58,45 درصدی برخوردار بوده است. همچنین تغییرات آن نسبت به فصل گذشته (تابستان 2016)، 7,71 درصد افزایش یافته است. ارزش دلاری واردات محصولات این بخش در پاییز سال 2016 نسبت به فصل مشابه سال قبل (پاییز 2015)، 68,12 درصد کاهش و همچنین درمقایسه با فصل گذشته (تابستان 2016 )، 46,88 درصد کاهش داشته است. همچنین بررسی اطلاعات نشان می دهد که ارزش واردات 15 کشور همسایه در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۱۶۰ میلیارد دلار بود و این در حالی است که سهم ایران از بازار صادراتی این کشورها تنها ۲ درصد معادل ۲۴ میلیارد دلار بوده است، که کل صادرات کشور 44.3 میلیارد دلار بود که حدود یازده درصد صادرات به بخش کشاورزی اختصاص داشت(اتاق بازارگانی تهران 2019). این درحالی است که در بخشهای دیگر (صنعت، شیلات، استخراج معدن)، شرایط به نسبت بخش کشاورزی بهتر میباشد (جدول حاوی تغییرات ارزش دلاری تجارت خارجی کشور در 4 بخش عمده میباشد) که ضرورت مطالعه در این بخش را نمایان میسازد (گمرک ایران 2017). از طرفی نیز، بررسی مطالعات مختلف نشان می دهد که؛ مانچینی و همکاران (2008) با در نظر گرفتن جنبههای اجتماعی و زیستمحیطی پایداری برای کشاورزان پنبهکار در هندوستان آموزش در مزرعه را یکی از راهکارهای افزایش پایداری مطرح کردند. دانتسیس و همکاران (2010) به ارزیابی و مقایسه پایداری کشاورزی با استفاده از تجمیع شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی و تئوری ارزش چندوجهی در یونان پرداختند و در دو منطقه کشاورزی سطح پایداری محصولات مختلف را مقایسه کردند. لیو و ژانگ (2013) به ارزیابی جامع پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی در دو منطقه مهم کشاورزی چین پرداختند. همچنین تعداد کمی از مطالعات انجام شده به بررسی جنبههای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی در کنار هم پرداختهاند. ویدایاتی و همکاران (2017)، استراتژی‌هایی برای پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی برای کشت سیبزمینی در اندونزی پیشنهاد دادند. با توجه به اینکه کودها و سموم بیش از حد در کشت سیبزمینی استفاده میشود و پایداری را تحت تأثیر قرار میدهد، در این مقاله با استفاده از شاخصهای مختلف کیفی و کمی، پایداری کشاورزی در منطقه دینگ پلاتو[1] اندونزی بررسی شده است. شاخصهای اقتصادی شامل درآمد، بهرهوری و کارایی فنی بودند. شاخصهای زیستمحیطی شامل مصرف کودهای آلی و حیوانی، سطح فرسایش خاک و کیفیت آب و شاخصهای اجتماعی شامل سطح آموزش و شرایط زندگی بود. نتایج نشان داد که کشت سیبزمینی با نمره پایداری 57/48 ناپایدار است. سالاری و همکاران (2016) در شناسایی عوامل موثر بر تجارت محصولات کشاورزی نشان دادند که متغیرهای تولیدات بخش کشاورزی، درآمدهای نفتی و متغیر دامی برنامه سوم توسعه در بلندمدت، بر هر دو الگو تاثیر ی مثبت دارند. متغیر نرخ ارز بر حقیقی تأثیر منفی بر واردات بخش کشاورزی و تأثیر مثبت بر صادرات این بخش یدارد. در حال که متغیر شاخص بهای تولیدکننده بخش کشاورزی، تأثی عکس تأثیر راستایری در نرخ ارز رسمی در الگوها داشت. متغیرهای حجم نقدینگی و متغیر مجازی حریمهای اقتصادی بر صادارت بخش کشاورزی تأثیر منفی داشته، در حالیکه تأثیر هدفمندی یارانهها بر صادرات بخش کشاورزی مثبت میباشد. با توجه به آنچه که در مورد تجارت الکترونیک برای محصولات کشاورزی گفته شد، باید اذعان داشت که برای استفاده از تمام این پتانسیل کسب و کار الکترونیکی نیاز به شناسایی عواملی هست که موفقیت کسب وکار را به میزان زیادی میتواند بهبود بخشد. از این رو لزوم انجام تحقیقی در زمینه شناسایی این عاملها وجود دارد تا بتوان با شناسایی و دسته بندی آنها، اقدام اساسی جهت کنترل و برنامه ریزی صورت گیرد و نیز الویت بندی شاخص های لازم می تواند در و این تحقیق، گامی در راستای تحقق این هدف است.
مواد و روشها این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی است. از نظر جمعآوری اطلاعات میدانی و پیمایشی (غیرآزمایشی) بوده و پیمایش نوعی تحقیق است که از طریق نظرخواهی به جمعآوری اطلاعات در خصوص کشف روابط بین متغیرها و بررسی واقعیات موجود میپردازد. که در این تحقیق بدین منظور از ابزار پرسشنامه استفاده گردید. همچنین از بُعد تجزیه و تحلیل دادهها از نوع توصیفی- همبستگی است و در آن از روشهای کمی استفاده شده است. در ابتدای تحقیق بررسی کامل و جامعی از ادبیات و همچنین، تحقیقات موجود داخل و خارج از کشور صورت گرفت و بر اساس آن، پرسشنامه که ابزار اصلی تحقیق حاضر بود تدوین شد. جامعه آماری تحقیق حاضر را شرکتها و متخصصین فعال در حوزهی تجارت الکترونیک تشکیل دادند. در تحقیق حاضر، با استفاده از فرمول کوکران در مجموع 94 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند. با توجه به اینکه متغیرهای پژوهش از نوع کمی و میانگین پذیر هستند و حجم جامعه نیز محدود است از فرمول زیر برای تعیین حجم نمونه استفاده شده است. در این فرمول با توجه به اینکه انحراف معیار جامعه ( ) نامعلوم است، (N) تعداد شرکتهای فعال در کسب و کارهای الکترونیکی برای محصولات کشاورزی ، ( ) مقدار آماره برابر 1.96 ، ( ) خطای نمونهگیری می باشد که برای برآورد آن یک نمونه 30 نفری از جامعه انتخاب شد و سپس انحراف معیار کل 25 مولفه است به عنوان برآوردی برای مقدار انحراف معیار جامعه در فرمول جایگذاری شد.
در فرمول بالا خطای نمونهگیری ( ) برابر 05/0 در نظر گرفته شده و بر این اساس تعداد نمونه مورد بررسی 94 شرکت تعیین شد. اطلاعات مورد نیاز به روش نمونهگیری کاملاُ تصادفی جمع اوری گردید. در این تحقیق از هر سه روش کتابخانهای و میدانی برای جمعآوری اطلاعات پرداخته شد، به این صورت که برای مبانی نظری و پیشینه تحقیق از مطالعات انجام شده استفاده شد و جهت جمعآوری اطلاعات اصلی از پرسشنامه که به صورت میدانی از جامعه آماری که شرکتها و متخصصین فعال در تجارت الکترونیک بودند استفاده گرددید. پایایی ابزار تحقیق نیز با روش آلفای کرونباخ (برای محاسبه همسانی درونی ابزار تحقیق) مورد بررسی قرار گرفت. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازهگیــری که عوامل مختلف مورد را اندازهگیــری میکند، بهکار میرود. برای محاسبه پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. مقدار ضرب آلفا کرونباخ.0.82 به دست آمد. در این تحقیق از طریق دو روش به تجزیه وتحلیل پرداخته شد: 1-تحلیل عاملی اکتشافی [2]: در این روش محقق درصدد کشف ساختار زیربنایی مجموعهی نسبتاً بزرگی از متغیرها است، بدون وجود هیچ تئوری اولیهای، هر متغیری ممکن است با هر عاملی ارتباط داشته باشد. کاهش دادهها یا شناسایی ساختارها جهت دسته بندی متغیرهای موثر بر عوامل موثر تجارت الکترونیک از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. 2- از آزمون رتبه بندی فریدمن[3] نیز برای رتبه بندی عوامل موثر تجارت بر الکترونیک استفاده شد. عوامل موثر با استفاده از مبانی نظری و نیز با استفاده از مصاحبه با خبرگان به تعداد 25 عامل شناسایی شد که تمام جوانب اقتصادی، سیاسی، آموزشی، ویژگیهای محصول، زیست محیطی، زیرساختی و امنیتی و بازاریابی را مدنظر قرار می داد، عوامل مورد بررسی برای پرسشنامه در جدول (1) آورده شده است:
جدول 1- عوامل موثر شناسایی شده بر رونق تجارت الکترونیک برای محصولات کشاورزی
نتایج و بحث قبل از انجام تحلیل عاملی بایستی از کفایت نمونهگیری اطمینان حاصل کنید که آیا میتوان دادههای موجود را برای تحلیل عاملی مورد استفاده قرار داد یا نه؟ برای این منظور از شاخصهای [4]KMO و آزمون بارتلت استفاده شد و مشخص گردیدکه واریانس متغیرهای تحقیق تحت تأثیر واریانس مشترک برخی متغیرهای پنهانی و اساسی است، که این شاخص بین صفر و یک میباشد. اگر مقدار نزدیک به یک باشد (از 6/0 بیشتر باشد) آن دادهها برای تحلیل عاملی مناسب هستند ولی اگر کمتر از 6/0 باشد تحلیل عاملی برای دادههای مورد نظر مناسب نیستند. با توجه به جدول (2) مقدار شاخص KMO، مقدار آماره آزمون بارتلت، درجهی آزادی و سطح معنیداری را نشان میدهد. از آنجایی که مقدار شاخصKMO، 86/0 محاسبه شده است (بزرگتر از 6/0)، تعداد نمونه برای تحلیل عاملی کافی میباشد. همچنین مقدار سطح معنیداری (sig) آزمون بارتلت، کوچکتر از 5 درصد است که نشان میدهد تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار مدل عاملی، مناسب بوده است.
جدول 2- نتایج شاخص KMO و آزمون بارتلت برای عوامل موثر تجارت
در ادامه، بر اساس نتایج جدول (3)، اشتراک اولیه و اشتراک استخراجی متغیرها نشان داده شد. اشتراک یک متغیر برابر مربع همبستگی چندگانه (R2) برای متغیرهای مربوط با استفاده از عاملها (به عنوان پیشبینی کننده) است. هر چه مقادیر اشتراک استخراجی بزرگتر باشد عاملهای اسـتـخراج شده متغیرها را بهتر نشان میدهند. لذا متغیرهایی (سوالاتی) که مقدار اشتراکی آنها از عدد 5/0 کمتر باشد باید حذف شوند و تحلیل عاملی از ابتدا صورت گیرد. در این خروجی بر اساس نتایج بدست آمده، هیچ کدام از متغیرها دارای اشتراک کمتر از 5/0 نیستند که باید حذف شوند، خروجی اشتراکات در جدول (3) نشان داده شده است.
جدول 3- خروجی اولیه و خروجی استخراجی برای عوامل موثر بر تجارت
با توجه به بزرگ بودن اشتراکهای استخراجی در جدول 5 که همگی بزرگتر از 5/0 میباشند، هر 25سوال که هریک نشان دهندهی یک عامل منحصر به فردی است، در تحلیل باقی مانده و دیگر نیازی به استخراج عامل دیگری نمیباشد. همچنین میزان مقادیر استخراجی با چرخش در جدول (4) آورده شده است:
جدول 4- عاملهای استخراج شده، مقادیر ویژه و درصد تبیین واریانس آنها از مجموعه شاخصها
جدول (4) حاوی سه قسمت میباشد. قسمت اول مقادیر ویژه اولیه، قسمت دوم مقادیر ویژه عوامل استخراج شده بدون چرخش و قسمت سوم مقادیر ویژه عوامل استخراجی با چرخش میباشد. طبق نتایج تحلیل عاملی بر اساس جدول 5، متغیرهای مربوط به سوالات باقیمانده به 8 عامل اصلی تقسیم شدند. رابطه بین عاملها و متغیرها از طریق ماتریس چرخش یافته اجزا مشخص گردید، بطوری که این ماتریس شامل بارهای عاملی هر یک از متغیرها در عاملهای باقی مانده پس از چرخش است. هر چقدر مقدار قدر مطلق این ضرایب بیشتر باشد، عامل مربوطه نقش بیشتری در کل تغییرات (واریانس) متغیر مورد نظر دارد. بر اساس جدول فوق 8 عامل دارای مقدار ویژه بزرگتر از یک هستند و در تحلیل باقی میمانند. این 8 عامل میتوانند تقریباً 78.02 درصد از تغییرپذیری (واریانس) متغیرها را توضیح دهند. همه این 8 عامل از مقادیر ویژه بزرگتر از یک برخوردارند، ولی اهمیت همه آنها برابر و به یک اندازه نیست. در این تحلیل، مهمترین عامل، عامل شماره یک میباشد که این عامل به تنهایی 18.6 درصد از واریانس را تشکیل میدهد. عامل دوم نیز 2/15 درصد از واریانس را تشکیل میدهد و تا هشتمین عامل آورده شده است به دلیل اینکه مقدار ویژه مولفههای بعدی کمتر از 1 است معنیدار نبوده و قابل استفاده در تحلیلهای بعدی نمیباشند. خروجیهای که مجموعاً 8 عامل از عوامل موثر استفاده از تجارت الکترونیک محصولات کشاورزی شناسایی و استخراج شده است که این 8 عامل مجموعاً 78 درصد واریانس عوامل موثر تجارت بر الکترونیک محصولات کشاورزی را تبیین میکنند.
نامگذاری عاملها با توجه به انجام تحلیل سپس جهت دسته بندی بهتر عاملهایی که یک مولفه داشتند در عاملهایی قرار گرفتند که همبستگی بالایی داشتند دسته بندی شدند که نهایتاً در 8 عامل شناسایی شد در جدول (5) نتایج دسته بندی جدید و نیز نامگذاری آنها آورده شده است.
جدول 5-عاملهای دسته بندی شده جدید و مولفههای هر کدام از آنها
رتبه بندی عوامل پس از مشخص شدن عاملها و شاخصهای مربوط به هر یک از عاملها جهت عوامل موثر استفاده از تجارت الکترونیک در منطقه از آزمون فریدمن استفاده شده است. بر اساس نتایج آزمون فریدمن مطابق جدول (6)، سطح معنی داری آزمون 025/0 و کوچکتر از 05/0 است بنابراین عوامل موثر بر استفاده از تجارت الکترونیک محصولات کشاورزی از وضعیت یکسان برخوردار نیستند. عوامل موثر به ترتیب اولویت در جدول (7) آمده است.
جدول6- نتایج آزمون فریدمن
جدول 7- اولویت بندی عوامل موثر
نتایج جدول (7) نشان میدهد که عامل اول اقتصادی است و عاملهای دیگر شامل سیاسی، آموزشی، ویژگیهای محصول، زیست محیطی، زیرساختی و امنیتی و عامل آخر بازاریابی میباشد. که عامل اقتصادی شامل مولفههای: مشکلات مربوط به زبان مورد استفاده در اینترنت، هزینههای استفاده از اینترنت، پایین بودن نرخ رشد دسترسی افراد به رایانه، گران بودن سیستمهای نرم افزاری و سخت افزاری، مشکلات اقتصادی مربوط به عدم وجود بیمه تجارت الکترونیکی، آشنا نبودن با مزیتهای اقتصادی مثل صرفه جوییهای هزینه ناشی از استفاده از تجارت الکترونیکی میباشد و عامل دوم، مربوط به عوامل سیاسی می باشد و شامل ؛ انطباق نداشتن سیستم های تجارت با اجرای الکترونیکی ، سوء ظن افراد نسبت به امکان بیشتر سوء استفاده در تجارت الکترونیکی و وجود ذهنیت های غلط افراد از تجارت الکترونیکی می باشد که به عنوان موانعی بر گسترش این روش تجارت می باشد. عامل سوم آموزشی می باشد و شامل ؛ آشنا نبودن با مزایای تجارت الکترونیک ، پایین بودن سطح تحصیلات تخصصی و آشنا نبودن با مزیتهای اقتصادی مثل صرفه جویی های هزینه ناشی از استفاده از تجارت الکترونیکی می باشد و بنابر بر بررسی مطالعات مختلف از جمله دیسه و همکاران (2000) و دانتسیس و همکاران(2010) به تاثیرات آموزش و یادگیری مهارت بر افزایش تجارت تاکید داشتند. همچنین مورد چهارم ویژگیهای محصولات کشاورزی شامل؛ فسادپذیری بالای محصولات کشاورزی و نبود ثبات عرضه و قیمت محصولات، عامل پنجم مربوط به مسائل زیست محیط با هدف پایدارسازی می باشد و شامل موارد؛ استفاده بهینه از منابع طبیعی ، توجه به محیط زیست در کاشت و برداشت و بکارگیری اصول حفاظت از محیط زیست در فرآیند بازاریابی در نظر گرفته شدند که در ویدایاتی و همکاران(2017) ، لیو و ژانگ (2013) و ویدایاتی و همکاران (2017) به تاثیر گذاری زیست محیطی اذعان داشتند. مورد ششم زیرساختی امنیتی می باشد ، شامل؛ در خود سانسوری (عدم تمایل) به افشای اطلاعات اقتصادی خود به دلیل فرار از مالیات، وجود نداشتن بستر قانونی برای حمایت از مشکلات پیش آمده در معاملات الکترونیکی و اعتماد نداشتن مشتریان به تجارت الکترونیکی و در مورد مسائل زیرساختی شامل؛ دسترسی نداشتن عموم مردم به اینترنت و پایین بودن آمار سرانه آن در کشور و نبودشرایط لازم در زمینه تجارت در مدیران فعلی می باشد که بر رونق و توسعه تجارت الکترونیکی محصولات کشاورزی موثر هستند و عامل هفتم در مورد بازاریابی و شامل موارد؛عدم آگاهی از تکنیک های بازاریابی ، عدم طراحی مناسب وبسایت و ایجاد زیربنای اقتصادی نامناسب می باشد.
نتیجه گیری کلی نتیجه این تحقیق نشان داد که عوامل موثر اقتصادی، سیاسی، آموزشی، ویژگیهای محصول، زیست محیطی، زیرساختی و امنیتی و بازاریابی جزء عوامل موثر اصلی میباشد که این عوامل موثر با مطالعات اخیر همخوانی دارد. عوامل موثر اقتصادی که شامل مواردی مثل مشکلات مربوط به زبان مورد استفاده در اینترنت، هزینه های استفاده از اینترنت، پایین بودن نرخ رشد دسترسی افراد به رایانه، گران بودن سیستمهای نرمافزاری و سختافزاری، مشکلات اقتصادی مربوط به عدم وجود بیمه تجارت الکترونیکی، آشنا نبودن با مزیتهای اقتصادی مثل صرفهجوییهای هزینه ناشی از استفاده از تجارت الکترونیکی است. در عوامل موثر سیاسی نیز مواردی که بایسیت مورد توجه قرار گیرد تا عوامل موثر سیاسی رفع شود شامل انطباق نداشتن سیستمهای تجارت با اجرای الکترونیکی، سوء ظن افراد نسبت به امکان بیشتر سوء استفاده در تجارت الکترونیکی و وجود ذهنیتهای غلط افراد از تجارت الکترونیکی میباشد. مطالعات موردی نشان دادند که ، تجارت الکترونیکی محصولات کشاورزی را به منظور ابداع روشهای جدید ایجاد ارزش افزوده، خدمات و مدلهای کسب و کار جدید، به منظور توسعه استراتژیهای بکار رفته در جهت گسترش تجارت الکترونیک خود، غالباً به شکل بینالمللی و همچنین بهمنظور افزایش تأثیرگذاری خود و ورود به مشارکتهای الکترونیکی با شرکتهای بزرگ، بهعنوان مشتریان یا عرضهکنندگان آنها و یا با اتحادیههای صنعتی گسترده انجام میدهند. علیرغم منافع آن، تعدادی از محدودیتهای فنی و غیر فنی در ارتباط با تجارت الکترونیکی اینترنت- محور وجود دارد. تجارت الکترونیکی محصولات کشاورزی موجود در درجه نخست، مسائل مربوط به خود را گزارش میدهند که این عوامل، فعالیت آنها را در بسترهای الکترونیکی که کالا و یا خدمات آنها برای بازاریابی الکترونیکی مطلوب نیست، محدود میکند. علاوه بر این موارد، ارزیابیهای انجام شده بر اساس اندازه شرکت نشان میدهد که عوامل ثانویه برای شرکتها در تمامی اندازهها و مربوط به تدارکات و پرداخت میباشند. عوامل مربوط به چارچوبهای امنیتی و قانونی، از تازهترین مشکلاتی هستند که مانع از ورود شرکتها به تجارت الکترونیک میشوند. عوامل دیگری که ، تحت عنوان عدم آگاهی در مورد تجارت الکترونیک و مدلهای کسب و کار مربوط به آن، عدم آگاهی از مشکلات ناشی از اطمینان و اعتماد به تجارت الکترونیک، چارچوبهای حقوقی و قانونی، دسترسی محدود به زیرساختهای اطلاعاتی، مسائل امنیتی و هزینههای بالا گزارش شدهاند. اگر چه تجارت الکترونیکی محصولات کشاورزی ، میتوانند بعضی از عوامل موثر را به صورت خودکار، توسط محیط کسب و کار در حال تغییر رفع کنند، اما عوامل موثری مانند چارچوبهای حقوقی و قانونی، دسترسی محدود به زیرساختهای اطلاعاتی و هزینههای بالا، نمیتوانند از طریق کوششهای تجارت الکترونیکی محصولات کشاورزی رفع شوند. در جهت مقابله با مسائل ذکر شده، توسعه دولت و بخش خصوصی ضروری است. در کنار کمکهای آموزشی، تسهیل زیرساختهای تکنولوژیکی و چارچوبهای قانونی، فضایی را ایجاد میکند که آن فضا، پرورش دهنده توسعه دهندگان برنامهای به منظور ارائه ویژگیهای محصول پشتیبانی کننده از طیف وسیعی از فنآوریهای مرتبط با تجارت الکترونیک تا طیف وسیعتری از شرکتهای تجاری خواهد بود که این امر به موفقیت تجارت الکترونیکی محصولات کشاورزی کمک خواهد کرد. عوامل موثر اقتصادی از اصلیترین عوامل موثر بر تجارت الکترونیکی هستند، بنابراین سعی شود با کاهش هزینهها جهت رواج تجارت الکترونیکی در جهت این نوع تجارت اقدامات شود. عوامل موثر سیاسی، امنیتی بایستی مورد توجه قرار گیرد زیر این عوامل موثر با عوامل موثر زیست محیطی نیز رابطه تنگاتنگی دارند و سعی شود با آموزشهای لازم این نوع تجارت را توسعه دهند، بنابراین با رفع مشکلات اقتصادی مثل اجرای بیمه تجارت الکترونیکی و نیز اجرای امنیت در کیفیت اجناس فروخته شده می توان این نوع تجارت را رونق داد.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Dantsisa T, Doumaa C, Giourgaa C, Loumoub A, Eleni A. Polychronakia. 2010. A methodological approach to assess and compare the sustainability level of agricultural plant production systems. Ecological Indicators Journal, 10(2): 256-263.
Disse F, Nejadirani F .2000. Developing Countries and Electronic Commerce the Case of SMEs. World Applied Sciences Journal, 41(12): 756-764.
Fane M .2003. An analysis of the factors affecting the adoption of electronic commerce by SMEs. Evidence from an emerging market International. Marketing Review Journal, 22(9): 263-240.
Farajzadeh Z, Shah WO. 2008. Investigating Factors Affecting Export Supply of Iranian Horticultural Products: A Case Study of Almond, Date and Apple. Economics and Agriculture Journal, 2(1): 53-71.
Farahmand K, Daneshvar Kakhaki, M, Shahnoushi, N, Vahid and Hemati K, A. 2012. "Investigation of Factors Affecting the Development of Saffron Market Using Fuzzy Delphi Method. Agricultural Economics, 6(3): 97-119. Hosseini F. 2010. The Role of E-Commerce in Increasing the Export Productivity of Saffron Khorasan Razavi and South Khorasan. MSc. Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University.
Khaledi K and Rahimzadeh A. 2008. Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats to Iranian Agricultural Exports", Agricultural Economics and Development, 16 (22): 83-104.
Khalilian S, Salari M, Mousavi, H. 2015. Investigating the Factors Affecting the Trade in Agricultural Products with Emphasis on Earnings Oil. Journal of Agricultural Economics Research, 3(1): 25-39.
Lal V, Recklies D .2005. Problem of adopting e-cmmerce in SMEs," http:// www. Netcoach .eu.com/ index. php?id=212
Liu F and Zhang. H. 2013. "Novel methods to assess environmental, economic, and social sustainability of main agricultural regions in China." Agronomy for Sustainable Development: 45-56.
Mahmoodi A, Jalali S. 2016. Iranian Pistachio Export Competitiveness in World Markets. Economic Research, 51(4): 951-976.
Mancini F, Termorshuizen AJB. 2008. Increasing the environmental and social sustainability of cotton farming through farmer education in Andhra Pradesh, India. Agricultural Systems Journal, 24(3): 123-156.
Mohammadi HA, 2016.The Effects of Trade Liberalization on Consumer and Producer Welfare, Virtual Water Exchange and Resource Sustainability: A Case Study in Fars Province, Agricultural Economics Journal, 6(3): 23-45.
Published Statistics of the Islamic Republic of Iran Customs in Different Economic Sectors. 2016. Changes in the Value of Foreign Trade in Iran's Foreign Trade. Published statistics of the Islamic Republic of Iran Customs in Different Economic Sectors Agriculture, Hunting and Forestry, Fisheries, Mining and Industry, 23-62
Rezaei E, Mortazavi S, Pikani Gh. Khalilian P. 2014. Evaluation and Comparison of Sustainability Level in East Zayandehrood Basin under Drought Conditions Using Multi-Criteria Decision Making Technique. Journal of Environmental Studies, 40(2):540-529.
Salari Bardasiri M, Khalilian Mousavi S. 1396. Investigating the factors affecting the trade of agricultural products with emphasis on oil revenues. Journal of Agricultural Economics Research, 9 (3): 33-56.
Widayati T, Waridin Y . 2017. Strategies for Environmental, Economic, and Social Sustainability of Potato Agriculture in Dieng plateau Central Java Indonesia. The Economic Aspect of Sustainable Agriculture included Income. DOI: 10.1007/s10795-006-9014.
Verma N, Malhotra N, Malhotra M, singh J .2015. E-commerce website ranking using semantic web mining and neural computing", Procedia Computer Science, 45(3): 42-51.
Zulkifli M, Muhammad, Mohd Rushdan bin Y, Zakiah .2010. Small and Medium Enterprises (SMEs) Competing in the Global Business Environment" A Case of Malaysia. International Business Research, 3(1):42-56.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,505 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 676 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||