تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,323 |
تعداد مقالات | 16,270 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,953,224 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,624,109 |
تبیین نقش عوامل فضایی در استقرار الگوی بهینه مراکز خدمات روستایی مورد نواحی روستایی شهرستان طارم | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 19، دوره 25، شماره 75، اردیبهشت 1400، صفحه 261-278 اصل مقاله (1.85 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2020.39697.2614 | ||
نویسندگان | ||
سعید نصیری زارع؛ وحید ریاحی* | ||
تهران، خیابان انقلاب، دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم جغرافیایی، گروه جغرافیای انسانی | ||
چکیده | ||
دسترسی مناسب به خدمات در مناطق روستایی از جمله ضرورتهای توسعه روستایی است. بررسی این ضرورت در مناطق کوهستانی با توجه به آن که رفاه ساکنان آن به دلیل محدودیتهای دسترسی، وابستگی بسیار زیادی به آن دارد از مهمترین اقدامات بوده است. تحقیق حاضر به تبیین نقش عوامل فضایی بر استقرار الگوی بهینه مراکز خدمات روستایی در شهرستان طارم پرداخت. عوامل فضایی در سه عامل، انسانی، فیزیکی و طبیعی و در 12 زیرمعیار تعیین شد. اهمیت زیرمعیارها در پرسشنامه تخصصی و در تحلیل شبکه(ANP) به دست آمد. پس از کنترل نرخ سازگاری میان عاملها و زیرمعیارها، نقشه پهنهبندی زیرمعیارها بر وزن آنها اعمال و پهنههای کاملاً مناسب تعیین شد. در پایان نیز پس از کمیسازی زیرمعیارها، برای هر دهستان سه نقطه روستایی بر حسب نمره ویکور، به عنوان نواحی کاملاً مناسب برای استقرار مراکز خدمات روستایی تعیین شد. به ترتیب عاملهای انسانی، طبیعی و فیزیکی مهمترین عوامل در استقرار الگوی خدماترسانی بودند. 6 % درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه، به دلیل قابلیت خدماترسانی دارای پهنه کاملاً مطلوب است. در این پهنه 20 نقطه روستایی قرار دارند. نقاط روستایی منتخب(برای هر دهستان سه روستا) از جمعیت و نرخ رشد مثبت و اشتغال بالایی برخوردار هستند. این نواحی در مسیرهای ارتباطی مناسب، مناطق پست و هموار قرار دارند. فاصله تمام نقاط روستایی به این نواحی مناسب بوده و همچنین به لحاظ پایداری خدمات در فاصله مناسبی از خط گسل و رودخانه قرار دارند. همچنین تعداد خدمات بیشتری نیز دارند که به لحاظ توجیه اقتصادی و هزینههای عمرانی برای توسعه خدمات مناسب هستند. بدینترتیب با تعیین نواحی مناسب برای مراکز خدمات روستایی، میتوان بسترهای لازم برای رشد خدمات در این مناطق را فراهم و با دسترسی مناسب تمام نواحی روستایی مورد مطالعه به این خدمات، موجب توسعه روستایی شد. | ||
کلیدواژهها | ||
مراکز خدمات روستایی؛ مکانیابی مراکز خدمات؛ الگوی استقرار مراکز خدمات؛ تحلیل شبکه؛ شهرستان طارم | ||
مراجع | ||
- اصغریزاده، عزت اله و ذبیحی جامخانه، محسن (1391)، «ارزیابی و رتبهبندی میزان توسعه یافتگی مناطق روستایی با استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری چند شاخصه مطالعه موردی: دهستانهای شهرستان ساری»، مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، شماره 3، صص 27- 48. - بدخشان، زینب؛ مهرابی بشر آبادی و حمیدرضا میرزایی خلیل آبادی (1397)، «بررسی تاثیر توسعه زیرساختها بر توسعه روستایی ایران»، مجله اقتصادی کشاورزی، جلد 12، شماره 4، صص 1- 14. - بدری، سیدعلی؛ رضوانی، محمدرضا و پروین خدادای (1398)، «تحلیل محتوای کیفی سیاستهای فضایی توسعه روستایی کشور پس از انقلاب اسلامی»، فصلنامه علمی برنامه ریزی فضایی(جغرافیا)، سال نهم، شماره اول(پیاپی 32)، بهار 1398. - توکلی، جعفر؛ میرک زاده، اصغر و مراد، ابراهیمی (1393)، «بررسی و تحلیل سطح توسعه زیرساختی -خدماتی روستاهای بخش مرکزی شهرستان کوهدشت»، مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، سال 3، شماره 7، صص 75- 84. - جمشیدی، زهرا (1394)، «بررسی عوامل مؤثر بر توزیع خدمات روستایی(مطالعه موردی: دهستان دینور، شهرستان صحنه)»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه. - حجازی، سیداسدالله و همتی، فریبا (1393)، «مکانیابی بهینه دفن زباله روستای ایقوان با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه(ANP)»، مجله جغرافیا و برنامهریزی، سال 20، شماره 56، تابستان 1395، صص 73-78. - رضوانی، محمدرضا (1387)، «مقدمهای بر برنامهریزی توسعه روستایی در ایران»، تهران، انتشارات قومس. - علیپور، حمید؛ فتحیزاد، حسن؛ قالیباف، محمد اخوان و فهیمه عربی علیآباد (1394)، «کاربرد فرآیند تحلیل شبکهای(ANP) در تعیین بهترین کاربری منطقه درکش خراسان شمالی»، مجله جغرافیا و برنامهریزی، سال 21، شماره 61، پاییز 1396، صص 261- 277. - فرجی، سبکبار؛ نصیری، حسین؛ حمزه، محمد؛ رفیعی، یوسف و شاپور سلمانوندی (1389)، «تحلیل تناسب اراضی به منظور استقرار مراکز خدمات روستایی با استفاده از روشهای PROMETHEE II و مقایسه زوجی در محیط GIS(مطالعه موردی: بخش سلطانیه، شهرستان ابهر)»، مجله توسعه روستایی، سال 2، پاییز و زمستان 1389، شماره 2، پیاپی 3، صص 95- 1118. - کرمی، آیتالله و عبدشاهی، عباس (1390)، «رتبهبندی توسعهیافتگی مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد به روش فازی»، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 3، شماره 3، صص 117- 136. - معاونت برنامهریزی استانداری زنجان (1389)، مطالعات آمایش استان زنجان. - مکانیکی، جواد و حجتالله صادقی (1391)، «تعیین الگوی فضایی بهینة استقرار مراکز خدمات روستایی با رویکرد تناسب اراضی به روش AHP(مطالعه موردی: بخش دهدز، شهرستان ایذه)»، مجله پژوهش و برنامهریزی روستایی، پاییز و زمستان 1391 شماره 2، صص 47- 69. - مهدوی، مسعود و کریمزاده، حسین (1385)، «پهنهبندی بخش مرکزی شهرستان ورزقان برای مکانیابی مراکز خدمات روستایی با استفاده از GIS»، مجله پژوهشهای جغرافیایی، پیاپی 55، دوره 38، شماره 2، صص 203- 224. - Agénor, P.-R. (2010). A theory of infrastructure-led development. Journal of Economic Dynamics and Control, 34(5), 932-950. - Brinkerhoff, D. W., Wetterberg, A., & Wibbels, E. (2018). Distance, services, and citizen perceptions of the state in rural Africa. Governance, 31(1), 103-124. - Dillon, A., Sharma, M., & Zhang, X. (2011). Estimating the impact of rural investments in Nepal. Food Policy, 36(2), 250-258. - Fan, S., & Hazell, P. B. (1999). Are returns to public investment lower in less-favored rural areas?: an empirical analysis of India (No. 581-2016-39390). - Fan, S., Hazell, P. B., & Haque, T. (1998). Role of infrastructure in production growth and poverty reduction in Indian rainfed agriculture. Project Report to the Indian Council for Agricultural Research and the World Bank, International Food Policy Research Institute, Washington, DC, USA. - Fan, S., Hazell, P., & Haque, T. (2000). Targeting public investments by agro-ecological zone to achieve growth and poverty alleviation goals in rural India. Food Policy, 25(4), 411-428. - Fan, S., Hazell, P., & Thorat, S. (2000). Government spending, growth and poverty in rural India. American journal of agricultural economics, 82(4), 1038-1051. - Fan, S., Hazell, P., & Thorat, S. (2000). Government spending, growth and poverty in rural India. American journal of agricultural economics, 82(4), 1038-1051. - Fan, S., Hazell, P., & Thorat, S. (2000). Impact of public expenditure on poverty in rural India. Economic and Political Weekly, 3581-3588. - Fedderke, J. W., Perkins, P., & Luiz, J. M. (2006). Infrastructural investment in long-run economic growth: South Africa 1875–2001. World Development, 34(6), 1037-1059. - Ghosh, M. (2017). Infrastructure and development in Rural India. Margin: The Journal of Applied Economic Research, 11(3), 256-289. - Halseth, G., & Ryser, L. (2004). Building Rural Capacity in the New Economy: Service Provision in Rural and Small Town Canada-Cross-Canada Summary Report. Social Sciences and Humanities Research Council of British Columbia. - Halseth, G., & Ryser, L. (2006). Trends in service delivery: Examples from rural and small town Canada, 1998 to 2005. Journal of Rural and Community Development, 1(2). - Hanjra, M. A., Ferede, T., & Gutta, D. G. (2009). Reducing poverty in sub-Saharan Africa through investments in water and other priorities. Agricultural Water Management, 96(7), 1062-1070. - Hassanimehr, S. (2010). The Effective Role Of Important Geographical Factors In Rural Settlements Changes, Case Study: Astara Villages. - Kai-ji, H. (2015). Village Welfare from the Perspective of Rural Good Governance. Journal of Taiyuan University of Technology (Social Science Edition)(1), 12. - Mantino, F. (2011). Developing a Territorial Approach for the CAP: A discussion paper. Institute for European Environmental Policy, London. - Markey, S., Connelly, S., & Roseland, M. (2010). ‘Back of the Envelope’: Pragmatic Planning for Sustainable Rural Community Development. Planning Practice & Research, 25(1), 1-23. - Mensah, E. J., Huchet‐Bourdon, M., & Latruffe, L. (2014). Infrastructure access and household welfare in rural Ghana. African Development Review, 26(3), 508-519. - National Council of Applied Economic Research. (2007). India rural infrastructure report. New Delhi: SAGE Publications and National Council of Applied Economic Research. - Prior, M., Farmer, J., Godden, D., & Taylor, J. (2010). More than health: the added value of health services in remote Scotland and Australia. Health & place, 16(6), 1136-1144. - Queiruga, D., Walther, G., Gonzalez-Benito, J., & Spengler, T. (2008). Evaluation of sites for the location of WEEE recycling plants in Spain. Waste management, 28(1), 181-190. - Research, N. C. o. A. E. (2007). India Rural Infrastucture Report: SAGE. - Saaty, T. L. (1980). The Analytical Hierarchy Porocess. Mc- Graw Hill.NewYork. 48- 72. - Sapkota, J. B. (2018). Access to infrastructure and human well-being: Evidence from rural Nepal. Development in Practice, 28(2), 182-194. - Skoufias, E., & Olivieri, S. (2013). Sources of spatial welfare disparities in Indonesia: Household endowments or returns? Journal of Asian Economics, 29, 62-79. - Sullivan, L., Ryser, L., & Halseth, G. (2015). Recognizing change, recognizing rural: The new rural economy and towards a new model of rural service. Journal of Rural and Community Development, 9(4). - Tavares, D. M. D. S., Paiva, M. M. D., Dias, F. A., Diniz, M. A., & Martins, N. P. F. (2013). Características sociodemográficas e qualidade de vida de idosos com hipertensão arterial sistêmica que residem na zona rural: importância do papel do enfermeiro. Revista Latino-Americana de Enfermagem, 21(2), 515-522. - Thiede, B. C., Brown, D. L., Sanders, S. R., Glasgow, N., & Kulcsar, L. J. (2017). A demographic deficit? Local population aging and access to services in rural America, 1990–2010. Rural sociology, 82(1), 44-74. - Vijil, M., M. Huchet‐Bourdon and C. Le Mouël (2011),‘Aid for Trade: A Survey’, French Agency for Development WorkingPaper, 110. - WIJAYA, Y. A., & ISHIHARA, K. (2020). Rurality Classification and the Implications of Indonesia’s Village Decentralization toward Development Equity at the Sub-district Level: A Case Study of Indragiri Hulu Regency, Riau Province, Indonesia, 27, 2. - Yang, J., & Lee, H. (1997). An AHP decision model for facility location selection. Facilities. - Zheng, L. (2017). Accessing the Impacts of Rural Infrastructure Investments on Household Farm Investment and Productivity–Case Study of Shrimp Aquaculture in Rural Vietnam Subtheme (No. 2196-2019-1318). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 875 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 466 |