تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,486,980 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,960 |
تأثیر کمآبیاری بر عملکرد و بهرهوری آب در هفت رقم سویا در منطقه رشت | ||
دانش آب و خاک | ||
مقاله 6، دوره 21، شماره 4، آذر 1390، صفحه 81-91 اصل مقاله (174.03 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
جاسم امینیفر؛ محمدحسن بیگلویی* ؛ غلامرضا محسنآبادی؛ حبیبالله سمیعزاده | ||
دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان | ||
چکیده | ||
به منظور بررسی اثرات کمآبیاری بر عملکرد و بهرهوری آب هفت رقم سویا، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل چهار سطح بدون آبیاری (I4) و آبیاری در مکشهای ماتریک 35-30 (I1، شاهد)، 55-50 (I2) و 75-70 (I3) سانتیبار خاک بود. مکش ماتریک خاک با استفاده از تانسیومتر اندازهگیری و در هر آبیاری رطوبت خاک به حد رطوبت ظرفیت مزرعهای رسانده شد. فاکتور فرعی شامل هفت رقم سویا به نامهای 033، 032 و سحر (گروه رسیدگیIV )، L.17، Clark، زان و مادری (گروه رسیدگی III) بود. بهرهوری آب بر اساس عملکرد دانه و عملکرد زیستی به طور جداگانه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با کاهش آّبیاری از عملکرد دانه به طور معنیداری کاسته شد. به طوری که بیشترین عملکرد دانه در تیمار I1 و کمترین آن در تیمار I4 بدست آمد. با کاهش آبیاری شاخص بهرهوری آب به طور معنیداری افزایش یافت به طوری که تیمارهای I2و I3 نسبت به تیمار I1،به ترتیب 13 و 33 درصد افزایش نشان دادند. تیمار آبیاری I1بیشترین حجم آب آبیاری (14/2457 مترمکعب در هکتار) را در طول فصل رویش دریافت کرد و تعداد آبیاری نیز در این تیمار بیشترین بود. با توجه به نسبت ماده خشک تولیدی به آب مصرفی، این تیمار از بهرهوری آب پائینی برخوردار گردید. از آنجایی که تیمار I3در بین تیمارها بیشترین بهرهوری آب را نشان داد و از نظر عملکرد دانه با تیمار I2 تفاوتی نداشت، به نظر میرسد که تیمار I3 مناسبترین شاخص بهرهوری آب را دارد. در بین رقمها نیز، بالاترین بهرهوری آب آبیاری متعلق به رقم 033 بود. این رقم بیشترین عملکرد دانه را نیز داشت. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده به نظر میرسد که رقم 33 با شیوه آبیاری I3 بهترین انتخاب برای کشت سویا در منطقه دشت باشد که ضمن برخورداری از عملکرد بالا از بهرهوری آب خوبی نیز برخوردار است. به منظور بررسی اثرات کمآبیاری بر عملکرد و بهرهوری آب هفت رقم سویا، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل چهار سطح بدون آبیاری (I4) و آبیاری در مکشهای ماتریک 35-30 (I1، شاهد)، 55-50 (I2) و 75-70 (I3) سانتیبار خاک بود. مکش ماتریک خاک با استفاده از تانسیومتر اندازهگیری و در هر آبیاری رطوبت خاک به حد رطوبت ظرفیت مزرعهای رسانده شد. فاکتور فرعی شامل هفت رقم سویا به نامهای 033، 032 و سحر (گروه رسیدگیIV )، L.17، Clark، زان و مادری (گروه رسیدگی III) بود. بهرهوری آب بر اساس عملکرد دانه و عملکرد زیستی به طور جداگانه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با کاهش آّبیاری از عملکرد دانه به طور معنیداری کاسته شد. به طوری که بیشترین عملکرد دانه در تیمار I1 و کمترین آن در تیمار I4 بدست آمد. با کاهش آبیاری شاخص بهرهوری آب به طور معنیداری افزایش یافت به طوری که تیمارهای I2و I3 نسبت به تیمار I1،به ترتیب 13 و 33 درصد افزایش نشان دادند. تیمار آبیاری I1بیشترین حجم آب آبیاری (14/2457 مترمکعب در هکتار) را در طول فصل رویش دریافت کرد و تعداد آبیاری نیز در این تیمار بیشترین بود. با توجه به نسبت ماده خشک تولیدی به آب مصرفی، این تیمار از بهرهوری آب پائینی برخوردار گردید. از آنجایی که تیمار I3در بین تیمارها بیشترین بهرهوری آب را نشان داد و از نظر عملکرد دانه با تیمار I2 تفاوتی نداشت، به نظر میرسد که تیمار I3 مناسبترین شاخص بهرهوری آب را دارد. در بین رقمها نیز، بالاترین بهرهوری آب آبیاری متعلق به رقم 033 بود. این رقم بیشترین عملکرد دانه را نیز داشت. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده به نظر میرسد که رقم 33 با شیوه آبیاری I3 بهترین انتخاب برای کشت سویا در منطقه دشت باشد که ضمن برخورداری از عملکرد بالا از بهرهوری آب خوبی نیز برخوردار است. | ||
کلیدواژهها | ||
بهرهوری آب؛ سویا؛ عملکرد؛ کمآبیاری | ||
مراجع | ||
آلیاری ه و شکاری ف، 1379. دانههای روغنی، زراعت و فیزیولوژی. انتشارات عمیدی، تبریز. احسانی م و خالدی ه، 1382. بهره وری آب کشاورزی. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. شماره 82. پورموسوی س، گلوی م م، دانشیان ج، قنبری ا، بصیرانی ن و جنوبی پ، 1388. تأثیر کود دامی بر عملکرد کمی و کیفی لاین L.17 سویا در شرایط تنش خشکی. مجله علوم گیاهان زراعی ایران، دوره 40، شماره 1. صفحههای 133- 145. خواجهپور م ر، 1386. گیاهان صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان. خواجوئینژاد غ ر، کاظمی ح، آلیاری ه، جوانشیر ع و آروین م ج، 1384. تأثیر رژیمهای آبیاری و تراکم کاشت بر عملکرد، کارایی مصرف آب و کیفیت دانه سه رقم سویا در کشت تابستانه در شرایط آب و هوایی کرمان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال نهم، شماره چهارم. صفحههای 137- 151. سپاسخواه ع ر، توکلی ع ر و موسوی س ف، 1385. اصول و کاربرد کم آبیاری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. علیزاده ا، 1383. رابطه آب و خاک و گیاه. انتشارات دانشگاه امام رضا (ع). کافی م، کامکار ب، شریفی ح ر و گلدانی م، 1384. فیزیولوژی گیاهی، جلد دوم (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. کریمی م، اصفهانی م، بیگلویی م ح، ربیعی ب و کافیقاسمی ع، 1388. تأثیر تیمارهای کمآبیاری بر صفات مورفولوژیک و شاخصهای رشد ذرت علوفهای در شرایط آب و هوایی رشت. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد دوم، شماره دوم، صفحههای 91-110. لطیفی ن، 1372. زراعت سویا (زراعت- فیزیولوژی- مصارف) (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. موسوی ف، کریمی م و خدامباشی م، 1367. اثر رژیمهای آبیاری بر راندمان مصرف آب دو رقم سویا. مجله علوم و صنایع کشاورزی شماره 2. صفحات 23-13. Bajaj S, Chen P, Longer DE, Shi A, Hou A, Ishibashi T and Brye KR, 2008. Irrigation and planting date effects on seed yield and agronomic traits of early-maturing soybean. J of Crop Improve 22 (1): 47–65.
Brown EA, Caviness CE and Brown DA, 1985. Response of selected soybean cultivars to soil moisture deficit. Agron J 77: 274 – 278.
English MJ and James L, 1990. Deficit irrigation, II: Observation on Colombia basin. ASCE, J of Irrig. and Drain Eng 116: 413-426.
Farooq M, Wahid A, Kobayashi N, Fujita D and Basra SMA, 2009. Plant drought stress: effects, mechanisms and management. Agron Sustain Dev 29: 185–212.
Gerçak S, Boydak E, Okant M and Dikilitas M, 2009. Water pillow irrigation compared to furrow irrigation for soybean production in a semi-arid area. Agricultural Water Management 96: 87-92.
Hanks RJ, 1974. Model for predicting plant yield as influenced by water use. Agron J 66: 660-665.
Kang S, Shi W and Zhang J, 2000. An improved water-use efficiency for maize grown under regulated deficit irrigation. Field Crop Res 67: 207-214.
Mullet JE and Whitsitt MS, 1996. Plant cellular responses. Plant Growth Reg 20:119-124.
Popp MP, Keisling TC, Mcnew RW, Oliver LR, Dillon CR and Wallace DM, 2002. Planting date, cultiver, and tillage system effects on dryland soybean production. Agron J 94:81-88.
Ruhul Amin AKM, Jahan SRA and Hasanuzzaman M, 2009. Yield components and yield of three soybean varieties under different irrigation management. American-Eurasian Journal of Scientific Research 4(1): 40-46.
Sincik M, Candogan BN, Demirtas C, Büyükacangaz H, Yazgan S and Gِksoy AT, 2008. Deficit irrigation of soybean [Glycine max (L.) Merr.] in a sub-humid climate. J of Agron and Crop Sci 194: 200–205.
Zwart SJ and Bastiaanssen WGM, 2004. Review of measured crop water productivity values for irrigated wheat, rice, cotton, and maize. Agricultural Water Management 69: 115-133.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,378 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,461 |