تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,486,438 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,605 |
ارزیابی تأثیر خشکسالیهای اخیر بر تغییرات سطح منابع آبهای زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت-های شهرستان بندرعباس) | ||
هیدروژئولوژی | ||
مقاله 11، دوره 6، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 140-152 اصل مقاله (2.44 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hydro.2021.11068 | ||
نویسندگان | ||
مریم حیدرزاده* ؛ امیر سالاری | ||
استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، مجتمع آموزش عالی میناب، دانشگاه هرمزگان، هرمزگان، ایران | ||
چکیده | ||
یکی از مهمترین پدیدههای جوی که بر منابع آبی تأثیر منفی داشته و محیطهای وابسته به این منابع را نیز تحت تأثیر قرار میدهد پدیده خشکسالی است، در این میان، مطالعه آبهای زیرزمینی به عنوان یکی از با ارزشترین منابع آبی هر کشور که متأثر از شرایط خشکسالی میباشد امری ضروری است. در این تحقیق به بررسی و ارزیابی تغییرات سطح منابع آب زیرزمینی آبخوان دشت بندرعباس واقع در استان هرمزگان بر اساس شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده پرداخته شد و میزان ارتباط دورههای خشکسالی با این تغییرات مورد بررسی قرار گرفت. میزان شاخص بارش استاندارد شده از آمار ایستگاه سینوپتیک بندرعباس طی سالهای آماری 1991 الی 2005 برای تغییرات سطح آب دشتهای ایسین، شمیل-تخت، گنو، چوچدهنو و سرخون در سریهای زمانی با مقیاس 3، 6، 9، 12، 18 و 24ماهه با استفاده از نرمافزارهای متلب و اکسل بهدست آمد. نتایج نشان داد که تمامی منطقه با پدیده خشکسالی مواجه بوده و خشکسالی همبستگی و تأثیر زیادی روی افت سطح ایستابی دارد. میزان همبستگی افت سطح ایستابی با افزایش طول مقیاس (طول دوره)، شاخص بارش استاندارد شده افزایش یافت و در بین تمامی سریهای زمانی، شاخص بارش استاندارد شده با مقیاس 24ماهه بیشترین همبستگی را با تغییرات سطح آب منابع آب زیرزمینی نشان داد. میانگین افت سطح ایستابی در کل منطقه و طی ۱۴ سال مورد مطالعه، 35/3 متر بهدست آمد. نتیجه کلی تحقیق حاضر این است که پدیده خشکسالی تأثیر بسزایی در افت سطح آبهای زیرزمینی داشته و بررسی تأثیرات بلندمدت خشکسالی در یک منطقه میتواند معیار مناسبتری در درجهبندی اثر شدت خشکسالی بر تغییرات سطح سفرههای آب زیرزمینی باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
آب زیرزمینی؛ بندرعباس؛ شاخص SPI؛ خشکسالی | ||
مراجع | ||
بذرافشان، ج.، ١٣٨١. مطالعه تطبیقی برخی شاخصهای خشکسالی هواشناسی در چند نمونه اقلیمی ایران. پایاننامه کارشناسی ارشد آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران. 138 ص.
بداقجمالی، ج.، جوانمرد، س.، شیرمحمدی، ر.، 1381. پایش و پهنهبندی استان خراسان با استفاده از نمایه استاندارد شده بارش. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 67، 4-21.
بهزادیکریمی، ح.، امیدوار، ک.، 1396. ارزیابی تاثیر خشکسالیهای اخیر بر تغییرات سطح آبهای زیرزمینی دشت سروستان استان فارس. مجله ترویج و توسعه آبخیزداری، جلد 5، شماره 19، 45-57.
حیدریزادی، ز.، محمدی، ع.، یعقوبی، ث.، ۱۳۹۷. ارزیابی وضعیت آبهای زیرزمینی دشت مهران و عوامل تأثیرگذار بر کمیت این منابع. مجله هیدروژئولوژی، جلد ۳، شماره ۲، ۵۹-۶۸.
حیدریآقاگل، م.، غلامی، الف.، رستمی بارانی، ح. م.، 1396. پتانسیل یابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از روش منطق فازی (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی). تحقیقات منابع ایران. سال 12، شماره 1، 211-215.
جهانشاهی، ا.، مقدمنیا، ع. ر.، نهتانی، م.، 1395. ارزیابی اثر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از شاخص SPI (مطالعه موردی: دشت شهر بابک استان کرمان). مهندسی اکوسیستم بیابان، سال ۵، شماره ۱۰، 85-98.
خسرویدهکردی، ا.، میرعباسینجفآبادی، ر.، صمدیبروجنی، ح.، قاسمیدستگردی، ا.ر.، ۱۳۹۸. پایش و پیشبینی خشکسالیهای آب زیرزمینی دشت شهرکرد با استفاده از شاخص GRI و مدل زنجیره مارکف. مجله هیدروژئولوژی، سال ۴، شماره ۱، ۱۱۱-۱۲۵.
زندیفر، س.، فیجانی، ا.، نعیمی، م.، خسروشاهی، م.، ۱۳۹۸. تغییرات زمانی و مکانی شاخص خشکسالی آب زیرزمینی، مطالعه موردی: حوزه آبریز زهره-جراحی. مجله هیدروژئولوژی، سال ۴، شماره ۲، ۱۰۸-۱۳۰.
شایق، ا.، سلطانی، س.، 1390. مقایسه شاخصهای خشکسالی هواشناسی در استان یزد. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، سال ۱۵، شماره ۵۷، 231-249.
شکیبا، ع.، میرباقری، ب.، خیری، ا.، 1389. خشکسالی و تأثیر آن بر منابع آب زیرزمینی در شرق استان کرمانشاه با استفاده از شاخص SPI. فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، سال ۸، شماره 25، 105-124.
صفدری، ع. ا.، ١٣٨٢. آنالیزهای منطقهای و شدت مدت فراوانی خشکسالی با استفاده از بارش در حوزه کارون. پایاننامه کارشناسیارشد بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران. 156 ص.
کریمی، و.، کامکارحقیقی، ع.ا.، سپاسخواه، ع.ر.، خلیلی، د.، ۱۳۸۰. بررسی خشکسالیهای هواشناسی در استان فارس. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابعطبیعی، جلد 5، شماره 4. 1-11 .
کلاهدوز، ا.، دینپژوه، ی.، میرعباسینجفآبادی، ر.، اسدی، ا.، دربندی، ص.، 1394. تأثیر خشکشدن زایندهرود بر تغییرات تراز آب زیرزمینی دشت نجفآباد در دو دهه اخیر. مجله تحقیقات آب و خاک ایران. دوره 46، شماره 1، 81-93.
لشنیزند، م.، تلوری، ع.، 1383. بررسی خشکسالی اقلیمی و امکان پیشبینی آن در شش حوضه واقع در غرب و شمالغرب ایران)، تحقیقات جغرافیایی، جلد 19، شماره 1. 73-86.
محمودی، ز.، زینیوند، ح.،1393. بررسی ارتباط خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک، مطالعه موردی: حوزه آبخیز کشکان، استان لرستان. فصلنامه بینالمللی پژوهشی تحلیلی منابع آب و توسعه. سال 2، شماره 3، 150-161.
مسعودیان، ا.، 1377. بررسی نظام تغییرات زمانی-مکانی بارش در ایران زمین. رساله دکترای اقلیم شناسی. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تهران.
مسعودیان، ا.، عطایی، ه.، 1384. شناسایی فصول بارشی ایران به روش تحلیل خوشهای. مجله پژوهشی علوم انسانی (ویژهنامه جغرافیا)، جلد 18، شماره 1، 1-12.
نوحهگر، الف.، قشقاییزاده، ن.، حیدرزاده، م.، ایدون، م.ح.، پناهی، م.، 1395. ارزیابی خشکسالی و تأثیر آن بر منابع آب سطحی و زیرزمینی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز رودخانه میناب). پژوهشهای دانش زمین، سال هفتم، شماره 27، 28 -۴۳.
Agnew, C.T., 2000. Using the SPI to identify drought. Drought network news, 12(1): 1994-2001. Asadzadeh, F., Kaki, M., Shakiba, S., Raei, B., 2016. Impact of drought on groundwater quality and groundwater level in Qorveh-Chardoli Plain. IranWater Resources Research, 12(3): 153-165. Ebrahimi Khusfi, Z., Zarei, M., 2020. Relationships between Meteorological Drought and Vegetation Degradation Using Satellite and Climatic Data in a Semi-Arid Environment in Markazi Province, Iran. Journal of Rangeland Science, 10(2): 204- 216. Guttmon, N.B., 1988. Comparing the palmer drought index and the standardized precipitation index. Journal American water resource, 34(1): 113-121. Khan, S., Gabriel, H.F., Rana, T., 2008. Standard precipitation index to track drought and assess impact of rainfall on water tables in irrigation areas, Irrig Drainage Syst, 22, 159–177. Karimirad, I., Ebrahimi, K., Araghinejad, Sh., 2015. Investigation of climate variability impacts on multilayer aquifers (Case study: Gorgan plain). Water and Irrigation Management, 5(2): 261-275. Mckee, T.B., Doesken, N.J., Kleist J., 1993. The relationship of drought frequency and duration to time scales, Eighth conference on applied climatology, 17-22 Jan, Califonia. McKee, T.B., Doesken, N.J., 1993. The relationship of drought frequency and duration to time scales Eight Conference on Applied Climatology. Anaheim, CA, American Meteorological Society, 179-188 pp. Ntale, H.K., Yew Gan Thian, M., 2003. Drought index and Their Application to East Africa. Int. J. Climatol, 23, 1335-1357. Pak, Z., Movahed, A., Akbari, M., 2014. The effect of climatic drought on the decline in groundwater levels using standardized precipitation index (Case study: Arak plain). 5th National Conference on Water Resources Management. 18 and 19 February, Tehran, Iran. Vicente-Serrano, S.M., Lopez-Moreno, J., 2005. Hydrological response to different time scales of climatological drought: an evaluation of the Standardized Precipitation Index in a mountainous Mediterranean basin. Hydrology and Earth System Sciences, 9:523-533. Zhang, L., Jiaoa, W., Zhang, H., Huanga, C., Tonga, Q., 2017. Studying drought phenomena in the continental United States in 2011 and 2012 using various drought indices. Remote sensing of environment, 190: 96-106. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 543 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 341 |