تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,490,115 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,560 |
نقش میانجی ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی در ارتباط عملکرد خانواده و موقعیت اقتصادی- اجتماعی با اعتیادپذیری جوانان | ||
فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی | ||
مقاله 3، دوره 15، شماره 57، خرداد 1399، صفحه 34-49 اصل مقاله (857.1 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
معصومه اسماعیلی شهنا1؛ بهزاد شالچی2؛ عزت اله احمدی* 2 | ||
1کارشناسی ارشد روانشناسی، گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
2دانشیار روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
چکیده | ||
اعتیاد یکی از مشکلات جدی دانشجویان میباشد که بهصورت گسترده موردمطالعه قرارگرفته است، بااینوجود توجه کمی به نقش ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی بهعنوان متغیر میانجی در این رابطه شده است. ازاینرو پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش میانجی ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی در ارتباط عملکرد خانواده و موقعیت اقتصادی- اجتماعی با اعتیاد پذیری جوانان انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع مدلسازی معادلات ساختاری بود. نمونه این پژوهش شامل ۴۵۲ نفر از دانشجویان (207 پسر و 245 دختر) دانشگاههای تبریز در سال تحصیلی 95-1394 بودند که با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند و پرسشنامههای شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد، مقیاس سنجش کارکرد خانواده، موقعیت اقتصادی- اجتماعی و ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی را تکمیل نمودند. دادهها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری و به کمک نرمافزارهای SPSS 21 و LISREL 8/5 تجزیهوتحلیل شد. نتایج نشان داد که مدل طرحی شده از برازش بسیار خوبی با دادهها برخوردار بود و ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی میتواند بهصورت معناداری نقش واسطهای در میان عملکرد خانواده و وضعیت اقتصادی با اعتیاد پذیری در جوانان ایفا نماید؛ بنابراین توجه به این امر میتواند بهعنوان الگویی مناسب، برای طراحی و تدوین برنامههای پیشگیری از گرایش به اعتیاد، مؤثر واقع شود. | ||
کلیدواژهها | ||
کارکرد خانواده؛ موقعیت اقتصادی اجتماعی؛ ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی؛ اعتیادپذیری؛ جوانان | ||
مراجع | ||
انیسی، جعفر (1392). پرسشنامه شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد. تهران: موسسه آزمون یار پویا.
بشارت، محمدعلی و رنجبر کلاگری، الهه (1392). مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی: روایی و تحلیل عاملی. فصلنامه اندازهگیری تربیتی،4(14)، 168-147.
بلیاد، محمدرضا؛ ناهیدپور، فرزانه؛ آزادی، شهدخت و یادگاری، هاجر (1393). نقش خانواده اصلی در تمایز خود و تعارضات زناشویی. روان پرستاری،2(2)، 91-81.
بهزادنیا، بهزاد؛ احمدی، مالک و کشتی دار، محمد (1392). ارتباط بین ادراکات استقلال والدین با شاخصهای بهزیستی دانشجویان پسر ورزشکار: با رویکرد نظریه خود- مختاری. پژوهش در ورزشهای دانشگاهی، 3، 108-93.
خوارزمی، اکرم؛ کارشکی، حسین؛ مشکی، مهدی (1392). نقش ارضای نیازهای اساسی روانشناختی و باورهای شناختی در انگیزه درونی دانشجویان دورههای یادگیری الکترونیکی. مرکز تحقیقات توسعه اجتماعی و ارتقای سلامت، 4(4).17-9.
ساقی، محمدحسین و رجایی، علیرضا (1388). رابطهی ادراک نوجوانان از عملکرد خانواده با سازگاری آنها. اندیشه و رفتار،3(10)،82-71.
میرزایی علویجه، مهدی؛ نصیر زاده، مصطفی؛ اسلامی، احمدعلی؛ شریفی راد، غلامرضا؛ و حسنزاده، اکبر (1392). تأثیر عملکرد خانواده در وابستگی جوانان به مواد مخدر صنعتی. فصلنامه علمی –پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، 1(5)،30-19.
Babaei, S. Gharechahi, M. Hatami, Z. & Varandi, S. R. (2015). Metacognition and Body Image in Predicting Alexithymia in Substance Abusers. International Journal of High Risk Behaviors and Addiction, 4(3).1-6.
Carliner, H. Delker, E. Fink, D. S. Keyes, K. M. & Hasin, D. S. (2016). Racial discrimination, socioeconomic position, and illicit drug use among US Blacks. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 51(4), 551-560.
Carroll, K. M. & Onken, L. S. (2005). Behavioral therapies for drug abuse. American Journal of Psychiatry, 162(8), 1452-1460.
Chen, B. Vansteenkiste, M. Beyers, W. Boone, L. Deci, E. L. Van der Kaap-Deeder, J. ... & Ryan, R. M. (2015). Basic psychological need satisfaction, need frustration, and need strength across four cultures. Motivation and Emotion, 39(2), 216-236.
Chen, E. (2004). Why socioeconomic status affects the health of children: a psychosocial perspective. Current Directions in Psychological Science, 13(3), 112-115.
Cheverikina, E. A. Kora, N. A. Badalyan, J. V. Klimova, T. V. Yeremeyeva, T. S. Mokeyeva, E. V. & Masalimova, A. R. (2015). The correlation between parental attitude and susceptibility to drug addiction among students. Review of European Studies, 7(1),1-7.
Choi, A. W. K. (2012). The relationship between family cohesion and intimacy in dating relationship: A study based on attachment and exchange theories. Discovery –SS Student E-Journa.1,91-109.
Chorpita, B. F. & Barlow, D. H. (1998). The development of anxiety: the role of control in the early environment. Psychological bulletin, 124(1), 3-21
Cohen, S. Janicki‐Deverts, D. Chen, E. & Matthews, K. A. (2010). Childhood socioeconomic status and adult health. Annals of the New York Academy of Sciences, 1186(1), 37-55.
Cutrona, C. E. & Russell, D. W. (2017). Autonomy promotion, responsiveness, and emotion regulation promote effective social support in times of stress. Current Opinion in Psychology, 13, 126-130.
Dai, L. & Wang, L. (2015). Review of Family Functioning. Open Journal of Social Sciences, 3(12), 134-145.
Deci, E. L. & Ryan, R. M. (1985). The general causality orientations scale: Self-determination in personality. Journal of research in personality, 19(2), 109-134.
Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268.
Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian psychology/Psychologie canadienne, 49(3), 182–185.
Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2011). Levels of analysis, regnant causes of behavior and well-being: The role of psychological needs. Psychological Inquiry, 22(1), 17-22.
Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian psychology/Psychologie canadienne, 49(3), 182-185.
Denton, W. H. Adinoff, B. H. Lewis, D. Walker, R. & Winhusen, T. (2014). Family discord is associated with increased substance use for pregnant substance users. Substance use & misuse, 49(3), 326-332.
El-Guebaly, N. Carrà, G. & Galanter, M. (Eds). (2015). Textbook of Addiction Treatment: international perspectives. Springer Milan.
Epstein, N. B. Baldwin, L. M. & Bishop, D. S. (1983). The McMaster family assessment device. Journal of marital and family therapy, 9(2), 171-180.
Fegert, J. M. Schepker, R. Keller, F. Ludolph, A. G. Plener, P. Williamson, A. E. & t Hart-Kerkhoffs, L. (2009). Preventing later substance use disorders In at-risk children and adolescents a review of the theory and evidence base of indicated prevention. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, Lisbon, Portugal.
Finzi-Dottan, R. Cohen, O. Iwaniec, D. Sapir, Y. & Weizman, A. (2003). The drug-user husband and his wife: Attachment styles, family cohesion, and adaptability. Substance use & misuse, 38(2), 271-292.
Fish, J. N. Maier, C. A. & Priest, J. B. (2015). Substance abuse treatment response in a Latino sample: The influence of family conflict. Journal of substance abuse treatment, 49, 27-34.
Gagné, M. (2003). The role of autonomy support and autonomy orientation in prosocial behavior engagement. Motivation and emotion, 27(3), 199-223.
Gerra G, Somaini L. (2013) A comprehensive approach to addiction medicine as an appropriate response to the HIV epidemic among drug users. Journal of food and drug analysis. 2 1,109- 112.
Gunuc, S. & Dogan, A. (2013). The relationships between Turkish adolescents’ Internet addiction, their perceived social support and family activities. Computers in Human Behavior, 29(6), 2197-2207.
Hackman, D. A. Gallop, R. Evans, G. W. & Farah, M. J. (2015). Socioeconomic status and executive function: developmental trajectories and mediation. Developmental Science, 18(5), 686-702.
Huys, Q. J. Tobler, P. N. Hasler, G. & Flagel, S. B. (2014). The role of learning-related dopamine signals in addiction vulnerability. Prog Brain Res. 211, 31-77.
Ilies, R. Wagner, D. Wilson, K. Ceja, L. Johnson, M. DeRue, S. & Ilgen, D. (2017). Flow at Work and Basic Psychological Needs: Effects on Well‐Being. Applied Psychology, 66(1), 3-24.
Karriker-Jaffe, K. J. Liu, H. & Kaplan, L. M. (2016). Understanding associations between neighborhood socioeconomic status and negative consequences of drinking: a moderated mediation analysis. Prevention Science, 17(4), 513-524.
Kayri, M. & Günüç, S. (2016). Comparing Internet Addiction in Students with High and Low Socioeconomic Status Levels. Addicta Turk J Addict. 3(2),165-183.
Keeton, C. P. Perry-Jenkins, M. & Sayer, A. G. (2008). Sense of control predicts depressive and anxious symptoms across the transition to parenthood. Journal of Family Psychology, 22(2), 212-221.
Kilic, U. P. M. & Kabasakal, Z. T. (2015). The Relationship Between Family Functioning and Psychological Symptomatology in Married Couples. The Online Journal of Counseling and Education, 4(2), 68-80.
Kocayoruk, E. (2012). The perception of parents and well-being of adolescents: Link with basic psychological need satisfaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 3624-3628.
Kopak, A. M. Chen, A. C. C. Haas, S. A. & Gillmore, M. R. (2012). The importance of family factors to protect against substance use related problems among Mexican heritage and White youth. Drug and alcohol dependence, 124(1), 34-41.
Krabbenborg, M. A. Boersma, S. N. van der Veld, W. M. Vollebergh, W. A. & Wolf, J. R. (2017). Self-determination in relation to quality of life in homeless young adults: Direct and indirect effects through psychological distress and social support. The Journal of Positive Psychology, 12(2), 130-140.
Lindberg, M. A. & Zeid, D. (2017). Interactive pathways to substance abuse. Addictive Behaviors, 66, 76-82.
Massah, O. Azkhosh, M. Azami, Y. Goodiny, A. A. Doostian, Y. & Mousavi, S. H. (2016). Students Tendency Toward Illicit Drug Use: The Role of Perceived Social Support and Family Function in Iran.11(2).1-6.
Molix, L. A. & Nichols, C. P. (2013). Satisfaction of basic psychological needs as a mediator of the relationship between community esteem and wellbeing. International Journal of Wellbeing, 3(1).20-34.
Motataianu, I. R. (2015). The Relation between Anger and Emotional Synchronization in Children from Divorced Families. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 203, 158-162.
Nanda, M. M. Kotchick, B. A. & Grover, R. L. (2012). Parental psychological control and childhood anxiety: The mediating role of perceived lack of control. Journal of Child and Family Studies, 21(4), 637-645.
Ng, J. Y. Ntoumanis, N. Thøgersen-Ntoumani, C. Deci, E. L. Ryan, R. M. Duda, J. L. & Williams, G. C. (2012). Self-determination theory applied to health contexts: A meta-analysis. Perspectives on Psychological Science, 7(4), 325-340.
Nolen-Hoeksema, S. U. S. A. N. (2004). The response styles theory. Depressive rumination, 107-24.
Payá, R. Pillon, S. & Figlie, N. B. (2016). A pathway for families to cope with substance misuse in a Brazilian context. Ment Health Addict.1(4).1-6.
Pedersen, W. & Soest, T. V. (2017). How is low parental socioeconomic status associated with future smoking and nicotine dependence in offspring? A population-based longitudinal 13-year follow-up. Scandinavian Journal of Public Health, 45(1), 16-24.
Pellerone, M. Spinelloa, C. Sidoti, A. & Micciche, S. (2015). Identity, perception of parent-adolescent relation and adjustment in a group of university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 190, 459-464.
Pettit, G. S. Laird, R. D. Dodge, K. A. Bates, J. E. & Criss, M. M. (2001). Antecedents and behavior‐problem outcomes of parental monitoring and psychological control in early adolescence. Child development, 72(2), 583-598.
Richter, M. Erhart, M. Vereecken, C. A. Zambon, A. Boyce, W. & Gabhainn, S. N. (2009). The role of behavioural factors in explaining socio-economic differences in adolescent health: a multilevel study in 33 countries. Social science & medicine, 69(3), 396-403.
Rocchi, M. Pelletier, L. Cheung, S. Baxter, D. & Beaudry, S. (2017). Assessing need-supportive and need-thwarting interpersonal behaviours: The Interpersonal Behaviours Questionnaire (IBQ). Personality and Individual Differences, 104, 423-433.
Roman, N. V. Schenck, C. Jacobs, L. & September, S. J. (2017). Hookah use: could families be a risk factor for future addiction? Journal of Child & Adolescent Substance Abuse, 26(1), 11-17.
Rommel, N. Rohleder, N. H. Wagenpfeil, S. Haertel-Petri, R. & Kesting, M. R. (2015). Evaluation of methamphetamine-associated socioeconomic status and addictive behaviors, and their impact on oral health. Addictive behaviors, 50, 182-187.
Rouse, P. C. Ntoumanis, N. Duda, J. L. Jolly, K. & Williams, G. C. (2011). In the beginning: role of autonomy support on the motivation, mental health and intentions of participants entering an exercise referral scheme. Psychology & Health, 26(6), 729-749.
Russell, B. S. Simpson, E. Flannery, K. M. & Ohannessian, C. M. (2017). The Impact of Adolescent Substance Use on Family Functioning: The Mediating Role of Internalizing Symptoms. Youth & Society, 10, 1-25.
Sánchez-Queija, I. Oliva, A. Parra, Á. & Camacho, C. (2016). Longitudinal analysis of the role of family functioning in substance use. Journal of Child and Family Studies, 25(1), 232-240.
Şenormancı, Ö. Şenormancı, G. Güçlü, O. & Konkan, R. (2014). Attachment and family functioning in patients with internet addiction. General hospital psychiatry, 36(2), 203-207.
Soenens, B. Park, S. Y. Vansteenkiste, M. & Mouratidis, A. (2012). Perceived parental psychological control and adolescent depressive experiences: A cross-cultural study with Belgian and South-Korean adolescents. Journal of adolescence, 35(2), 261-272.
Tabachnick, B. G. Fidell, L. S. & Osterlind, S. J. (2001). Using multivariate statistics. Allyn & Bacon/Pearson Education.
Taheri Khorasani, P. Faghfori, S. & Ostovar, S. (2015). A study of the relationship between psychological needs satisfaction and mental health among the students of Vali-e-Asr University of Rafsanjan. Forum – An International Journal, 7(2),144-148.
Thomas, M. (2017). The cognitive neuroscience of socio-economic status. Psychologist Magazine.
Velleman, R. D. Templeton, L. J. & Copello, A. G. (2005). The role of the family in preventing and intervening with substance use and misuse: a comprehensive review of family interventions, with a focus on young people. Drug and alcohol review, 24(2), 93-109.
Wehmeyer, M. L. (2014). Self‐Determination: A Family Affair. Family Relations, 63(1), 178-184.
Williams, G. C. Niemiec, C. P. Patrick, H. Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2009). The importance of supporting autonomy and perceived competence in facilitating long-term tobacco abstinence. Annals of Behavioral Medicine, 37(3), 315-324.
Williams, G. C. Minicucci, D. S. Kouides, R. W. Levesque, C. S. Chirkov, V. I. Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2002). Self-determination, smoking, diet and health. Health education research, 17(5), 512-521.
Williams, G. C. Patrick, H. Niemiec, C. P. Ryan, R. M. Deci, E. L. & Lavigne, H. M. (2011). The smoker's health project: a self-determination theory intervention to facilitate maintenance of tobacco abstinence. Contemporary clinical trials, 32(4), 535-543.
Wood, J. J. (2006). Parental intrusiveness and children’s separation anxiety in a clinical sample. Child Psychiatry and Human Development, 37(1), 73-87.
Yoseliani, G. Habibi, M. & Soleymani, S. (2012). The relationship between discipline desired behavior and family functioning, locus of control and self-esteem of students. School Pcychology, 1(2), 114-134.
Zimić, J. I. & Jukić, V. (2012). Familial risk factors favoring drug addiction onset. Journal of psychoactive drugs, 44(2), 173-185. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 670 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 777 |