تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,301 |
تعداد مقالات | 15,907 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,155,423 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,925,065 |
تحلیل موانع اثربخشی برنامههای توسعه روستایی به روش آمیخته موردمطالعه: شهرستان ورزقان | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 13، دوره 24، شماره 72، شهریور 1399، صفحه 293-317 اصل مقاله (1.21 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2020.10844 | ||
نویسندگان | ||
میر ستار صدرموسوی1؛ حسین کریم زاده2؛ محسن آقایاری هیر3؛ عقیل خالقی* 4 | ||
1استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز | ||
2استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز | ||
3استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز | ||
4دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
توسعه و عمران روستایی دارای جایگاه متفاوت در برنامههای توسعه ( قبل و پس از انقلاب اسلامی) بوده و لذا جوامع روستایی، اغلب از آسیبهای برنامهریزی توسعه متأثر بوده که شهرستان ورزقان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بر همین اساس، تحقیق حاضر به تحلیل ترکیبی موانع اثربخشی برنامههای توسعه روستایی و آسیبشناسی آن پرداخته است. جامعه آماری شامل کارشناسان محلی است که در بخش کمی از پرسشنامه محققساخته (برای 132 نفر پاسخگو) و در بخش کیفی از مشاهده و مصاحبه نیمهساختاریافته (51 نفر مصاحبهشونده در دو مرحله) استفاده شده است. نتایج کمی نشان میدهد «ضعف ساختار اطلاعاتی، نظام آماری و اطلاعاتی نامناسب» در پیشنیازهای برنامه توسعه؛ «مشارکت نگرفتن ذینفعان در برنامههای توسعه» در تدوین برنامههای توسعه؛ «کلی و تفسیر بردار بودن برخی مواد و تفصیلی بودن افراطی برخی» در محتوای برنامه توسعه؛ و «ابهامات در نحوه ارائه گزارشها» در اجرای برنامه توسعه از مهمترین موانع اثربخشی برنامههای توسعه در محدوده موردمطالعه میباشند؛ همچنین نتایج کیفی نشان میدهد: کاهش و افزایش قیمتها، عدم هماهنگی بین دستگاهها، متفاوت بودن تصمیمات دولتها، چشمپوشی از ظرفیتهای منطقه، ضعف سیستم اداری، چشمپوشی از دانش، اطلاعات و تجربه و بهخصوص خواستهای ذینفعان، توجه نکردن به توسعه پایدار روستایی، عدم توجه به کشاورزی خردهمالکان، استفاده از امکانات منطقه به سود مناطق مرکزی، تخریب منابع و معادن منطقه به نفع بالادست و عدم توجه به آینده منطقه و توجه بیشتر به شهر، توجه ناکافی به روستاها و مناطق محروم و دورافتاده، نقش متفاوت نمایندگان مجلس در همراهی با دولت و استفاده از نیروهای غیربومی در کارهای عمرانی از شرایط علی هستند که راهبردهای: به مشارکت گرفتن روستاییان در تعیین سرنوشت خویش، تعریف تفکری صحیح درباره روستا، تعریف استراتژی مشخص در زمینه توسعه روستایی، تعریف مدیریت واحد روستایی و اتخاذ روند پایین به بالا را طلب میکند. مقایسه نتایج هر دو روش کمی و کیفی نشاندهنده نتایج مشترک کمی و کیفی از دید کارشناسان محلی و افراد مطلع محلی میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
توسعه؛ برنامهریزی توسعه روستایی؛ روش آمیخته؛ ورزقان | ||
مراجع | ||
- ارائی، محمدمهدی (1391). مجموعه مطالعات الگوی مطلوب برنامهریزی برای ایران 3. بررسی تطبیقی سیاستهای کلی نظام در بخشهای مختلف و برنامههای پنجساله توسعه، تهران: مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشها. - ازکیا، مصطفی و دیباجی فروشانی، شکوه (1395). نقد برنامههای توسعه روستایی در ایران، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 1، صص 125- 103. - امینی، عباس و زاهدی، طیبه (1395). ارزیابی تأثیرات کشت و پرورش گل محمدی در جامعه روستایی لالهزار کرمان، جغرافیا و برنامهریزی، شماره 55، صص 28- 1. - پورمحمدی، محمدرضا؛ قربانی، رسول و تقیپور، علیاکبر (1397). بررسی تطبیقی رهیافتهای رگرسیون وزنی جغرافیایی و حداقل مربعات معمولی در برآورد مدلهای مکانی، جغرافیا و برنامهریزی، شماره 63، صص 76- 53. - پوستفروش تهرانی، ایمان (1389). سیر تحول برنامهریزی در جهان، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشها. - پیشبهار، اسماعیل، پرچم، رقیه و یادآور، حسین (1396). تأثیرپذیری انواع مختلف گردشگری از یکدیگر در منطقه آزاد ارس: کاربرد رهیافت مدلسازی معادلات ساختاری (SEM)، جغرافیا و برنامهریزی، شماره 61، صص 110- 93. - تقیلو، علیاکبر؛ اصغری، صیاد؛ زینالی، بتول و اصغری، صالح (1395). ارزیابی توانمندیها و قابلیتهای ژئوتوریستی روستای کندوان، جغرافیا و برنامهریزی، شماره 56، صص 53- 29. - رزاقی، افشین (1381). نظریههای ارتباطات اجتماعی، انتشارات پیکان، تهران. - رضایی، جعفر (1382). مقایسه درجه توسعهیافتگی مناطق روستایی شهرستانهای استان ایلام، مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام، صص 17- 1. - رضوانی، محمدرضا (1379). برنامهریزی توسعه و عمران روستایی در ایران: از فکر تا عمل (ارزشیابی اساسی درباره محتوی و عملکرد برنامههای توسعه در چند دهه اخیر)، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 39، صص 77- 65. - رضوانی، محمدرضا (1388). مقدمهای بر برنامهریزی توسعه روستایی، نشر قومس، تهران. - رضوانی، محمدرضا؛ لطفی، حبیب و طالبیفرد، رضا (1396). تحلیل عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به دریافت تسهیلات بهسازی مسکن روستایی مورد مطالعاتی: دهستان مهروئیه، شهرستان فاریاب، جغرافیا و برنامهریزی، شماره 59، صص 132- 113. - رضوانی، محمدرضا (1380). نگرشی بر نظام برنامهریزی توسعه روستایی در ایران، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 41، صص 38- 25. - رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و بهزادنسب، جانعلی (1383). برنامهریزی ارتباطی، رویکرد انتقادی به نظریه برنامهریزی (با تأکید بر برنامهریزی توسعه روستایی)، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 1، صص 22 – 1. - رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ بدری، سیدعلی و سجاسی قیداری، حمدالله (1393). بنیانهای نظریهای برنامهریزی کالبدی مناطق روستایی، تهران: انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. - رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ محمودی، سمیرا؛ غفاری، غلامرضا و پورطاهری، مهدی (1394). تبیین الگوی فضایی سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار روستایی: مورد: روستاهای استان خراسان رضوی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال چهارم، شماره 1، صص 107 – 87. - رکنالدین افتخاری عبدالرضا، سجاسی قیداری، حمدالله و صادقلو، طاهره (1392). تحلیل محتوایی جایگاه توسعه پایدار روستایی در برنامههای بعد از انقلاب اسلامی، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 3، صص 38- 19. - سعیدی، خلیل (1386). نظریهها و قانونمندیهای توسعه، تهران: انتشارات شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر. - سلیمانی، الهه (1389) بررسی لایحه برنامه پنجم توسعه (14): فصل ششم- توسعه منطقهای: توسعه منطقهای، محیطزیست، توسعه روستایی، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشها. - سیفالدینی، فرانک (1391). برنامهریزی شهری و منطقهای (تئوریهای کلاسیک فرایندی و موضوعی)، تهران: انتشارات آییژ. - شریفزادگان، محمدحسین (1382). چالشهای برنامهریزی و علل کاهش اثربخشی طرحهای توسعه در ایران، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 43 و 44، صص 20- 1. - شکوری، علی (1389). سیاستهای توسعه کشاورزی در ایران، انتشارات سمت، تهران. - شهبازی، اسماعیل (1389). درآمدی بر آسیبشناسی توسعه روستایی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران. - صفرزاده، اسماعیل و تهرانی، ایمان (1391). مجموعه مطالعات الگوی مطلوب برنامهریزی برای ایران، برنامهریزی توسعه در کشور چین، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشها. - فاضل نیا غریب، رکنالدین افتخاری عبدالرضا (1384). تبیین نظریهای عوامل مؤثر بر شناخت و آگاهی روستاییان از توانشهای خود و محیط پیرامون، مدرس علوم انسانی، دوره 9، شماره 1 (پیاپی 38)، ویژهنامه جغرافیا، ص 111 – 150. - فیروزنیا، قدیر و رکنالدین افتخاری، عبدالرضا (1382). جایگاه روستا در فرایند توسعه ملی از دیدگاه صاحبنظران، انتشارات موسسه توسعه روستایی ایران. - قنبری، ابوالفضل؛ عباسزاده، محمد و هاشمی، سمیرا (1396). بررسی عوامل مؤثر بر رفتار آتی گردشگران در مناطق 2 و 8 کلانشهر تبریز، جغرافیا و برنامهریزی، شماره 62، صص 262- 247. - کوهستانی، حسین (1395). سنجش رضایتمندی خانوارهای روستایی از عملکرد دهیاریها و عوامل مؤثر بر آن در بخش مرکزی شهرستان همدان، جغرافیا و برنامهریزی، شماره 58، صص 235- 221. - محمدپور، احمد (1390). روش در روش، درباره ساخت معرفت در علوم انسانی، انتشارات جامعهشناسان، تهران. - مرکز پژوهشهای مجلس (1395). راهبرد مجلس دهم مسائل اساسی توسعه روستایی و بهبود امور عشایر و نقش مجلس شورای اسلامی، تهران: نشر مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشهای مجلس معاونت پژوهشهای زیربنایی و امور تولیدی، دفتر مطالعات زیربنایی. - میرزایی اهرنجانی، حسن؛ طالقانی، غلامرضا و سعدآبادی، علیاصغر (1392). مدیریت توسعه و عمران روستایی، بجنورد: انتشارات آذرین مهر. - هاگت، پیتر (1386). جغرافیا ترکیبی نو، ترجمه: شاپور گودرزینژاد، جلد 2، انتشارات سمت، تهران. - Bryman, A. (2006). Integrating quantitative and qualitative research: how is it done? Qualitative Research 6(1), pp.97–113. - Chang, C, Hsu, C, (2009). Multi-criteria analysis via the VIKOR method for prioritizing land-use restraint strategies in the Tseng-Wen reservoir watershed, Journal of Environmental Management Vol 90 (11), 226–230. - Gary Paul Green (2013). HANDBOOK OF RURAL DEVELOPMENT, Published by Edward Elgar Publishing Limited, the Lypiatts, Cheltenham, Glos GL50 2JA, UK. - Lizarradle, G (2011). Stakeholder participation and international housing in subsidized housing projects in Colombia and South Africa. Habitat international, Vol.35 (2), 175-187. - Margles, S. W. Masozera, M. Rugyerinyange, L. & Kaplin, B. A. (2010). Participatory planning: using SWOT-AHP analysis in buffer zone management planning. Journal of sustainable forestry, Vol. 29(6-8), 613-637. - Maurel, P. Craps, M. Cernesson, F. Raymond, R. Valkering, P. and Ferrand, N. (2007). Concepts and Methods for Analysing the Role of Information and Communication Tools (IC-tools) in Social Learning Processes for River Basin Management, Environmental Modelling & Software Vol. 22, Issue 5, pp. 630-639. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 880 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 451 |