تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,323 |
تعداد مقالات | 16,270 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,953,243 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,624,137 |
بررسی تغییرات دهه ای سامانه های باران زای موثر بر حوضه آبریز رود زرد | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 8، دوره 25، شماره 75، اردیبهشت 1400، صفحه 101-112 اصل مقاله (1.57 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2021.10842 | ||
نویسندگان | ||
سعید جهانبخش* 1؛ سعیده اشرفی2؛ حسین عساکره3 | ||
1استاد گروه آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی علوم محیطی، دانشگاه تبریز | ||
2دانشجوی دکتری گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز | ||
3استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه زنجان | ||
چکیده | ||
چرخندها یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده شرایط جوی بویژه بارش عرضهای میانه هستند. تغییر در ویژگی چرخندهای یک ناحیه میتواند منجر به تغییر شرایط بارشی آن ناحیه شود. از این رو مطالعه جنبههای عمدهای از تغییرات چرخندها میتواند تغییرات شرایط بارشی را آشکار سازد. در مطالعه حاضر تغییرات رخ داده در چرخندهای موثر بر بارش حوضه آبریز رود زرد (زیر حوضه جراحی در استان خوزستان) طی سالهای آبی 1356-1355 الی 1393-1392 به صورت دههای بررسی شده است. برای این منظور از نقشههای ارتفاع تراز 1000 هکتوپاسکال استفاده شد. نتایج بررسیهای انجام شده نشان داد وسعت منطقه تحت حاکمیت و همچنین فراوانی چرخندها در دهههای مورد مطالعه و به تبع آن فراوانی روزهای بارش حاصل از این سامانهها و مجموع بارشهای حاصل از کنشهای چرخندی سالانه در حوضۀ آبریز رود زرد طی دوره مورد مطالعه، روند کاهشی داشتهاند. وسعت طولی منطقه تحت حاکمیت چرخندها از 5/72 درجه طول جغرافیایی در دهه اول به 55 درجه طول جغرافیایی در دهه چهارم و وسعت عرضی منطقه تحت حاکمیت چرخندها از 30 درجه عرض جغرافیایی به 25 درجه عرض جغرافیایی کاهش پیدا کرده است. بررسی سال به سال ورود چرخندهای موثر بر بارش حوضه آبریز رود زرد از مرز غربی به ایران نیز نشان داد که کمینه عرض جغرافیایی ورود چرخندها به کشور از سال آبی 66-65 و بیشینه آن از سال آبی 71-70 ناایستایی داشته است. به طوری که سال آبی 91-90 عرض جغرافیایی ورود چرخندها به ایران به باریکترین مقدار مسیر خود رسیده است. تفاوت در میانگین فراوانی چرخندها در دو نیم دوره مورد مطالعه (نیم دوره اول: سال آبی 56-55 الی 74-73 و نیم دوره دوم سال آبی 75-74 الی 93-92) نیز حاکی از وجود جهش در فراوانی چرخندها میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
چرخند؛ فصل بارش؛ تغییرات بارش؛ حوضه رود زرد | ||
مراجع | ||
- بوشر، کیت ترجمه بهلول علیجانی (1385)، آب و هوای کره زمین (جلد دوم) منطقه برون حاره، انتشارات سمت. - عساکره ، حسین (1387)، کاربرد روش کریجینگ در میان یابی بارش، جغرافیا و توسعه، شماره 12، ص 42 – 25. - عساکره، حسین (1386)، تغییر اقلیم، انتشارات دانشگاه زنجان، چاپ اول. - عطایی، هوشمند و فاطمی نیا، فخری سادات (1392)، تحلیل زمانی-مکانی چرخندهای ایران در سال 1376 خورشیدی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 108. - علیجانی، بهلول (1385)، اقلیم شناسی سینوپتیک، انتشارات سمت، چاپ دوم. - کاوسی، رضا و موحدی، سعید (1393)، بررسی همدید کنش های چرخندی بر روی ایران در سال 1371 شمسی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 115. - مسعودیان، ابوالفضل (1391)، بررسی همدید کنشهای چرخندی در طی 1382 – 1340 خورشیدی، مجله مخاطرات محیطی، سال اول. - مسعودیان، ابوالفضل، عساکره، حسین، محمدی، بختیار و حلبیان، امیرحسین (1391)، نمایش و پردازش دادههای جوی، انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ اول. - مسعودیان، ابوالفضل، کاویانی، محمدرضا (1387)، اقلیمشناسی ایران، انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ اول. - Alijani. Bohloul (2008), Effect of the Zagros Mountains on the Spatial Distribution of Precipitation, J. Mt. Sci. 5: 218–231. - Almazroui. Mansour, Dambul. Ramzah, Nazrul Islam. Md and Jones. P.D (2015), Atmospheric circulation patterns in the Arab region and its relationships with Saudi Arabian surface climate: A preliminary assessment, Atmospheric Research 161–162, P 36–51. - Blender. R and Schubert. M (2000), Cyclone Tracking in Different Spatial and Temporal Resolutions, Monthly Weather Review, 128, P 337–384. - Catto. J. L, C. Jakob, and N. Nicholls (2012), The influence of changes in synoptic regimes on north Australian wet season rainfall trends, J. Geophys. Res., 117, D10102, doi:10.1029/2012JD017472. - Cassano. J J, Uotila. P, Lynch. A (2006). Changes in synoptic weather patterns in the polar regions in the twentieth and twenty-first century, Part 1: Arctic. International Journal of Climatology 26: 1027–1049. - Cassano. John J, Uotila. Petteri, Lynch. Amanda H and Cassano. Elizabeth N (2007), Predicted changes in synoptic forcing of net precipitation in large Arctic river basins during the 21st century, Journal of Geophysical Research, Vol 112. - Chan. Johnny C. L and Xu. Ming (2009), Inter-annual and inter-decadal variations of landfalling tropical cyclones in East Asia. Part I: time series analysis, Int. J. Climatol. 29: 1285–1293. - Dacre. H. F, and S. L. Gray (2013), Quantifying the climatological relationship between extratropical cyclone intensityand atmospheric precursors, Geophys. Res. Lett., 40, 2322–2327. - Finnis. Joel, Holland. Marika M, Serreze. Mark C and Cassano. John J (2007), Response of Northern Hemisphere extratropical cyclone activity and associated precipitation to climate change, as represented by the Community Climate System Model, Journal of Geophysical Research, Vol 115. - Geng. Q, Sugi. M (2003). Possible change of extratropical cyclone activity due to enhanced greenhouse gases and Sulfate aerosols—study with a high-resolution AGCM. Journal of Climate 16: 2262-2274. - Maheras. P, Flocas. H.A, Patrikas. I and Anagnostopoulou. CHR (2001), A 40 years' objective climatology of surface cyclones in the mediteranean region: spatial ana temporal distribution. Int. J. Climatol. 21: 109–130. - Mardikis. M.G, Kalivas. D.P and Kollias. V.J (2005), Comparison of Interpolation Methods for the Prediction of Reference Evapotranspiration – An Application in Greece, Water resources Management, 19: 251–278. - Rajewicz. J and S. J. Marshall (2014), Variability and trends in anticyclonic circulation over the Greenland ice sheet, 1948–2013, Geophys. Res. ett., 41, P 2842–2850. - Risbey. J. S, M. J. Pook. and P. C. McIntosh (2013), Spatial trends in synoptic rainfall in southern Australia, Geophys. Res. Lett., 40, 3781–3785. - Schuenemann. Keah C. and Cassano. John J (2010), Changes in synoptic weather patterns and Greenland precipitation in the 20th and 21st centuries: 2. Analysis of 21st century atmospheric changes using self-organizing maps, Journal of Geophysical Research, Vol 115. - Stone. Robert S, Dutton. Ellsworth G, Harris. Joyce M and Longenecker. David (2002), Earlier spring snowmelt in northern Alaska as an indicator of climate change, Journal of Geophysical Research, Vol. 107. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 776 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 384 |