رستمی, رحیمه, محمد خورشیددوست, علی. (1401). مکانیابی مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر با استفاده از مدل Fuzzy ANP (مطالعه موردی شهر مراغه). سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(79), 153-141. doi: 10.22034/gp.2022.10833
رحیمه رستمی; علی محمد خورشیددوست. "مکانیابی مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر با استفاده از مدل Fuzzy ANP (مطالعه موردی شهر مراغه)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 26, 79, 1401, 153-141. doi: 10.22034/gp.2022.10833
رستمی, رحیمه, محمد خورشیددوست, علی. (1401). 'مکانیابی مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر با استفاده از مدل Fuzzy ANP (مطالعه موردی شهر مراغه)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(79), pp. 153-141. doi: 10.22034/gp.2022.10833
رستمی, رحیمه, محمد خورشیددوست, علی. مکانیابی مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر با استفاده از مدل Fuzzy ANP (مطالعه موردی شهر مراغه). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 26(79): 153-141. doi: 10.22034/gp.2022.10833
مکانیابی مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر با استفاده از مدل Fuzzy ANP (مطالعه موردی شهر مراغه)
2استاد گروه آب و هواشناسی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
چکیده
جاذبه های شهری از یک سو و نبود امکانات اولیه زندگی در روستاها از سوی دیگر موجب مهاجرت های روستاهای اطراف به شهر های نزدیک می شود. شهرستان مراغه نیز به سبب داشتن روستاهایی با معیشت کشاورزی از این امر مستثنی نیست. در پژوهش حاضر تلاش شد بهترین گزینه برای توسعه فیزیکی پیشنهاد گردد. در این راستا 3 عامل اصلی انسانی، طبیعی و توپوگرافی در نظر گرفته شد. عوامل توپوگرافی شامل شیب، ارتفاع و جهت شیب، عامل طبیعی شامل فاصله از رودخانه، فاصله از گسل و زمین شناسی و عامل انسانی شامل فاصله از جاده، فاصله از نقاط روستایی و کاربری است. ابتدا وزن مربوط به معیارها و زیر معیارها با استفاده از نرم افزار سوپر دسیژن محاسبه گردیده و سپس با استفاده از نرم افزار Arc GIS نقشه ها ی مربوطه تهیه و تحلیل های لازم انجام شده است. در این پژوهش از روش Fuzzy ANP استفاده شده است. این روش نتایج را به صورت اعدادی بین صفر و یک نمایش می دهد که در آن یک به معنای نتیجه مطلوب و صفر به معنای نتیجه نامطلوب می باشد و اعداد میانی به میزان نزدیک بودن به یک و صفر میزان مطلوبیت را نشان می‌دهند. نتایج با توجه به سه عامل انسانی و محیطی و توپوگرافی به دست آمدند و وزن دهی معیارها نشان‌دهنده اهمیت بیشتر عوامل محیطی نسبت به دو عامل دیگر است. با بررسی سه نقشه مجزا برای این سه عامل قسمت مشترک دو عامل محیطی و توپوگرافی قسمت جنوب‌غرب شهر می‌باشد، ولی به دلیل محدودیت‌های کاربری اراضی ای که در مراغه موجود است، نقشه معیار انسانی نقاط بسیار اندکی از جنوب و شمالغرب را مناسب توسعه فیزیکی نشان داد. نتایج نهایی قسمت‌های غربی و شمالغرب را با توجه به سه عامل ذکر شده و وزن این عوامل مناسب توسعه نشان داد.
امانپور، سعید، علیزاده، هادی، قراری، حسن (1392)، "تحلیلی بر مکانیابی جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر اردبیل"، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، شماره10
حاتمی نژاد، حسین، عشقی چهاربرج، علی (1395)، "مکانیابی بهینه توسعه فیزیکی شهر مراغه با تاکید بر پایداری شهری"، فصلنامه علمی-پؤوهشی دانشگاه گلستان، سال ششم، شماره 19
حسین زاده، محمد مهدی، ثروتی، محمدرضا، صرافی، نظفر، اسماعیلی، رضا، پناهی، رویا (1391)، "بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیک برای توسعه فیزیکی شهر کرمانشاه"، فصلنامه آمایش محیط، شماره 26
حمیدی، ناصر، مقرب، سمیه(1392)، "شناسایی و اولویت بندی عواامل موثر بر توسعه پایدار گردشگری با استفادده از تکنیک DEMATEL و ANP"، همایش جغرافیا و محیط زیست پایدار
خورشید دوست، علی محمد (1386)، "زمینه های بهبود جایگاه محیط زیست در رویکرد اقتصادی و توسعه ای"، مجله ی اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره235-236
خورشید دوست، علی محمد، عادلی، زهرا (1388)، "کاربرد عوامل ژئومورفیک در مکان یابی دفن زباله های شهری"، فصل نامه جغرافیای طبیعی، شماره5
رامشت، محمدحسین، احمدی، طیبه، زنگنه اسدی، محمدعلی، مقصودی اکبر (1392)، "محدودیت‌ها و قابلیت‌های فرایند‌های ژئومورفولوژیک در توسعه و برنامه ریزی شهر خرم آباد"، مطالعا جغرافیایی مناطق خشک، سال سوم، شماره 11
رضایی، پرویز، ملکرودی، پروانه (1389)، "محدودیت های ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر رودبار"، فصلنامهجغرافیایطبیعی، سال سوم، شماره7
سرور، هوشنگ، خیری زاده، منصور، لاله پور، منیژه (1393)، "نقش عوامل محیطی در امکان سنجی توسعه فیزیکی بهینه شهر ملکان"، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال پنجم، شماره18
قرخلو، مهدی، داودی، محمود، زندوی، سید مجدالدین، رجانی، حسن علی (1389)، "مکان یابی مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر بابلسر بر مبنای شاخص های طبیعی"، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 23
قرخلو، مهدی، داوودی، محمود، زندوی، سیدمجدالدین، جرجانی، حسن علی (1391)، "مکانیابی مناطق بهینه توسعه‌ی فیزیکی شهر بابلسر بر مبنای شاخص‌های طبیعی"، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره23
کوره پزان دزفولی، امین(1394)،" اصولتئوریمجموعههایفازیوکاربردهایآندرمدلسازیمسائل مهندسی آب"، چاپ سوم، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعی امیر کبیر
مظفری، غلامعلی، اولی زاده، انور (1386)، "بررسی وضعیت توسعه فیزیکی شهر سقز و تعیین جهات بهینه توسعه آتی آن"، مجله محیط شناسی، سال34، شماره47
مهدی پور، فاطمه، سعدی مسگری، محمد (1385)، "به کارگیری منطق فازی در GIS برای یافتن مکان‌های بهینه مراکز خدماتی بین راهی وزارت راه و ترابری"، همایش سیستم‌های اطلاعات مکانی، دوره 3
میرکتولی،جعفر، قدمی، مصطفی، مهدیان، معصومه، محمدی، سحر (1390)، " مطالعه و بررسی روند و گسترش کالبدی- فضایی شهر بابلسر با استفاده از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن"، چشم انداز جغرافیایی، سال ششم، شماره 16
نظریان، اصغر، ضیائیان، پرویز، عبدالهی، علی اصغر (1384)، "آشکارسازی مکان های بهینه جهت توسعه فیزیکی آتی شهر کنگان با استفاده از منطق بولین"، مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت مدرس تهران
Bhatta, B. (2010), “Analysis of Urban Growth and Sprawl from Remote Sensing Data”, Advances in Geographic Information Science
Nasiri Khalili, M. and H., Abyab and M., Ebrahimi and S. Tavallaee and M., Soleymani and M., Kamanroudi (2015), “Analysis of physical expansion and sprawl growth factors of Sari city using Shannon and Heldern entropy models”, Management Science Letters
Shamaei, A. and S., Hossienpour (2014), “Physical – Spatial Analysis of Yasuj City for the Purpose of Urban Environment Sustainability”, Journal of Civil Engineering and Urbanism, vol.4
Pak Andish, A. and Sh., Ebadollah Zadeh Maleki and K., Asgharpour (2013),“Evaluation of the physical development pattern of Bonabcity using Shannon's and Holden entropy models”, International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol. 4
1؛ علی محمد خورشیددوست2
