تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,487,337 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,214,184 |
تعیّن ناقص و رئالیسم علمی | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
مقاله 12، دوره 15، شماره 34، اردیبهشت 1400، صفحه 224-247 اصل مقاله (2.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2020.39058.2530 | ||
نویسندگان | ||
جلال عبدالهی* 1؛ جواد اکبری تختمشلو2 | ||
1دانشآموخته کارشناسیارشد فلسفۀ علم، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران. | ||
2استادیار گروه فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
ادّعا میشود که تعیّن ناقص نظریههای علمی توسط شواهد تجربی، میتواند موضع رئالیسم علمی را از پای درآورد. رئالیستهای علمی ضمن باور به صدق (تقریبی) نظریّههای بالغ علمی معتقدند که ما میتوانیم از رهگذر این نظریهها نسبت به سطح مشاهدهناپذیر عالم دانش کسب کنیم. اما این اعتقاد با تکیه بر تز تعین ناقص به چالش کشیده شده است. گفته شده است که چون برای هر نظریۀ علمی نظریههای متعدّد همارزی وجود دارد که علیرغم ارائۀ هستیشناسیهای مختلف همگی به یک اندازه با شواهد مشاهدتی سازگارند، لذا هرگونه باور رئالیستی به صدق یکی از اینها خالی از پشتوانۀ معرفتی خواهد بود. رئالیستها برای غلبه بر این چالش میبایست نشان دهند که ما راههای معرفتی غیر از تأییدِ بیواسطۀ حاصله از شواهد مشاهدتی داریم که میتواند چنین تعیّن ناقصی را بشکند. ما در این مقاله سعی میکنیم بعد از شکافتن دقیق مسئله، نشان دهیم که امکان پاسخ به این مسئله با اتّکا بر رویکردی که آن را «توسعۀ منابع تأیید» مینامیم وجود دارد. مطابق این رویکرد، نظریّات میتوانند از منابع دیگری نیز تأیید دریافت کنند. مهمترین منابعی که تاکنون در این زمینه معرفی شدهاند عبارتند از: تأیید غیرمستقیم و مزّیتهای نظری. پس از ارزیابی تأیید غیرمستقیم، ما بهنفع این ادّعا استدلال خواهیم کرد که مزیّتهای نظری، بهخصوص «توان تبیینگری»، بهتر میتواند در ورای نتایج تجربی بهعنوان منبع تأیید مورد نیاز رئالیستها عمل نماید. البته بهکارگیری مزیّتهای نظری همواره با چالشهایی روبهرو بوده است، ولی ما در بخشهای پایانی مقاله نشان خواهیم داد که میتوان به این چالشها پاسخ داد. | ||
کلیدواژهها | ||
تعیّن ناقص؛ توسعۀ منابع تأیید؛ مزیّتهای نظری؛ توان تبیینگری؛ رئالیسم علمی | ||
مراجع | ||
- Acuña, P.; Dieks, D. (2014) “Another look at empirical equivalence and underdetermination of theory choice”, European Journal for Philosophy of Science (4):153–180. - Acuña, P. (2014) “Artificial examples of empirical equivalence”, in M.C. Galavotti et al. (eds.), New Directions in the Philosophy of Science, Springer: 453-467. - Alai, M. (2014) “Novel predictions and the no miracle argument”, Erkenntnis 79(2): 297–326. - Alai, M. (2019) “The Underdetermination of Theories and Scientific Realism”, Axiomathes 29: 621–637. - Baghramian, M. (2008) “Relativism about science”, in The Routledge Companion to Philosophy of Science: 236-247. - Bangu, S. (2006) “Underdetermination and the Argument from Indirect Confirmation”, Ratio 19: 269-277. - Boghossian, P. (2006) Fear of knowledge: Against relativism and constructivism, Oxford: Oxford University Press. - Boyd, R. (1973) “Realism, Underdetermination, and a Causal Theory of Evidence”, Noûs 7:1-12. - Bloor, D. (1976) Knowledge and social imagery, London: Routledge & Kegan Paul. - Bradley, D. (2019) “A review of theoretical virtues in science debate”, Metascience 28 (2): 261-264. - Carrier, M. (2011) “Underdetermination as an epistemological test tube: expounding hidden values of the scientific community”, Synthese 180 (2): 189 – 204. - Chalmers, Alan F. (1990) Science and its Fabrication, Open University Press, Milton Keynes. - E'temad Al-Islami Bakhtiari, S.; Mousavi Karimi, M. (2015) “The relationship between explanatory virtues and the limitations of the Hangerford Objection”, Zehn, Autumn 63: 131-164 (in Parsian) - Hempel, C. (1945) “Studies in the Logic of Confirmation (II)”, Mind 54: 97-121. - Hoefer, C.; Rosenberg, A. (1994) “Empirical equivalence, underdetermination, and systems of the world”, Philosophy of Science 61: 592–607. - Kuhn, T. (1977) “Objectivity, Value Judgment, and Theory Choice”, in T. Kuhn. The Essential Tension, Chicago, IL, University of Chicago Press: 320–333. - Kukla, A. (1993) “Laudan, Leplin, and Underdetermination”, Analysis 53: 1-7. - Kukla, A. (1996) “Does every theory has empirically equivalent rivals?”, Erkenntnis 44: 137-166. - Laudan, L.; Leplin, J. (1991) “Empirical Equivalence and Underdetermination”, The Journal of Philosophy 88: 449-472. - Newton-Smith, W. H. (2000) “Underdetermination of Theory by Data”, in Blackwell Companions to Philosophy: A Companion to Philosophy of Science: 532-536. - Okasha, S. (1997) “Laudan and Leplin on Empirical Equivalence”, British Journal for the Philosophy of Science 48: 251-256. - Psillos, S. (1999) Scientific Realism: how science tracks truth, London: Routledge. - Schindler, S. (2018) Theoretical Virtues in Science: Uncovering Reality Through Theory, Cambridge University Press. - Van Fraassen, B. (1980) The Scientific Image, Oxford: Clarendon Press. - Van Fraassen B. (2017) “Misdirection and misconception in the scientific realism debates”, in E. Agazzi (ed.), Varieties of scientific realism: Objectivity and truth in science, Springer, Cham: 95–108. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,082 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 649 |