تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,304 |
تعداد مقالات | 15,952 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,286,820 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,044,570 |
سه گانه های تشکیکی در عالم معرفت اسلامی | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
مقاله 16، دوره 14، شماره 31، مرداد 1399، صفحه 387-411 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2020.37782.2491 | ||
نویسنده | ||
علی بابایی | ||
استادیار گروه فلسفه، دانشگاه محقق اردبیلی. ایران. اردبیل. | ||
چکیده | ||
در بطنِ منابعِ حکمی، عرفانی و متونِ دینی به مناسبتهای مختلف سهگانههای بسیاری طرح شده است؛ این سهگانهها را میتوان به سه دسته 1. سهگانههای مرتبط با مراتبِ شوونِ حق تعالی، 2. مراتب عالم و 3. مراتبِ شوون انسانی تقسیمبندی کرد. مهمترین سهگانه در مورد خداوند، سهگانه «ذات، صفات و افعال» است که اساسِ تمامِ آموزههای عرفانی و سهگانههای مطرح در آن است؛ و در مورد عالم، به تعبیرِ عرفانی سه مرتبه «ملک، ملکوت جبروت»، به تعبیر فلسفی سه مرتبه « ماده، مثال و عقل» و به تعبیر دینی سه مرتبه «دنیا، برزخ و آخرت» قابلِ اشاره است؛ به تبع مراتبِ عالم، مراتب سهگانه بسیار مهمِ زمان یعنی «زمان، دهر، سرمد» مطرح میشود؛ اما در مورد انسان نیز سه مرتبه نیروی «حواس، خیال، عقل» محوریترین سهگانه است؛ و به همین ترتیب سهگانههای مهمِ دیگری در خرده-موضوعهای معرفتی، با تکیه بر موارد یاد شده طرح شده است. حال مساله اساسی در این مقاله این است که چرا در اینجا بر «سهگانه» تاکید شده است؟ و مراتبِ سهگانه چه نسبتی با مراتبِ کمتر یا بیشتر میتواند داشته باشد؟ آیا بینِ مراتبِ یاد شده در این مقاله ارتباطِ منطقیای وجود دارد؟ یا هر سهگانهای را میتوان در زمره مراتبِ یاد شده قرار داد؟ پاسخِ همه این سوالات در اصلِ وزینِ تشکیک در فلسفه اسلامی نهفته است؛ بنابراین اصل، هر یک شاخه از سهگانههای یاد شده سه مرتبه از یک حقیقت واحدند و با هم ارتباطِ طولی دارند؛ و در حقیقت یکچیزند با چند مرتبه. | ||
کلیدواژهها | ||
سهگانهها؛ اصل تشکیک؛ مراتب؛ طول و عرض؛ فلسفه اسلامی | ||
مراجع | ||
- Quran. - Ibn abi-Jamhor, Muhammad ibn Zayn al-Din (1405 AH) Avali Al lali, Qom. - Ibn Sina, Hussein (1980) Ayoun al-Hekme, Beirut: Dar al-Qalam. - Ibn Arabi, Mohiuddin (1367 AH) Collection of Rasa'il ibn Arabi, Beirut: Dar Ahiya alturas al-Arabi. - Ibn Arabi Mohiuddin.(1405) Al-Futhaat al-Mukiyyah. Egypt: Osman Taha's investigation. - Ashtiani, Seyyed Jalaluddin (1376) Existence in philosophy and mysticism, Qom: The Office of Islamic Propagation in the Seminary of Qom. (in Persian) - Ashtiani, Seyyed Jalaluddin (1370) Qaisari introduction to Fosos al hekam, Tehran: Amir Kabir Publications. (in Persian) - Amoli, Haidar ibn Ali (1422 AH) Interpretation of al-Muhit al-'Azam and al-Bahr al-Khazam, Qom: Nooron Ala Noor. (in Persian) - Amoli, Haider bin Ali (1368) Jame al asrar ve manba al anvar, Tehran: Ministry of Culture and Higher Education, Center for Scientific and Cultural Publications. (in Persian) - Boroujerdi, Hussein bin Reza (1416 AH) Commentary of al Serat al-Mastaqim, Qom: Ansariyan. (in Persian) - Jahangiri, Mohsen (1996) Mohiuddin ibn Arabi The Prominent Face of Islamic Mysticism, Tehran: Tehran University Press. (in Persian) - Javadi Amoli, Abdullah (2014) The Quran in the Quran, Qom: Captives. - Haqqi Barsoy, Ismail ibn Mustafa (1430 AH) Meraat al-Haqaeq, Cairo: Dar al-Aafaq al-Arabi. - Razi, Fakhruddin (1411) Al-mabahes ol-Mashreeqiyye. Qom: Bidar Publications. - Rezanejad, Gholamhossein (1383) Al-Tamhid Al-Mubani's, Tehran: Al-Zahra. (in Persian) - Sabzevari, Mohammad Ebrahim (2007) Description of Golshan e Raz (Sabzevari), Tehran: Elm Publishing. (in Persian) - Sabzevari, Mullah Hadi (1374) Description of Masnavi (Sabzevari), Tehran: Ministry of Islamic Guidance Press and Publication. (in Persian) - Sabzevari, Mollahadi (1360) Al-TaliGhat Ala al-Shawahid al-Rubybi fi Al-Manahij al-Soloukiye, Tehran: University Publishing Center. (in Persian) - Sajjadi, Seyyed Ja'far (2000) Mulla Sadra's Philosophical Terminology, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. (in Persian) - Sultan Ali Shah, Sultan Muhammad ibn Heydar (1372) Persian text and translation of Sharif's commentary on al-Saadi's statement to the authorities of al-Abadi, Tehran: Saralar Sar. (in Persian) - Semnani, Alaa al-Dawleh (2004) Semnani Persian Works, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company. (in Persian) - Shahrzouri, Shamsuddin (1383) Rasa'il al-Shajar at al-Elahi. Tehran: Institute of Wisdom and Philosophy of Iran. (in Persian) - Safi Alishah, Mohammad Hassan bin Mohammad Bagher (1371) Erfan al-Haq, Tehran. (in Persian) - Tabatabaei. Mohammad Hossein (1374) Translated by al-Mizan. Qom: Islamic Publications Office. (in Persian) - Tayyeb, Abdul Hussein (1369 AH) Atyab Al Bayan, Tehran: Islam. (in Persian) - Abedi Ahmed (2000) "Gradation in Islamic Philosophy". Journal of Philosophical - Theological Research, Nos. 5 and 6. Pages 34 - 47. (in Persian) - Feyz Kashani, Mohammad bin Shah Morteza (1415 AH) Tafsir al-Saafi, Tehran: Maktabat al-Sadr. (in Persian) - Qaderi, Hassan ibn Musa ibn Abdullah (1427 AH) Tavilat Al Quran , Beirut: Dar al-ehya al-Turas al arabi. - Qomi, Qazi Saeed (2002) Al-Arbeiniyyat Le Kashf e Anwar al-Qudsiya, Tehran: Miras e Maktoob (Written Heritage). (in Persian) - Gheysari, Davood (2002) Rasail Gheeysari, Tehran: Research Institute of Wisdom and Philosophy of Iran. (in Persian) - Kashani Abdul Razzaq (1422) Interpretation of Ibn 'Arabi (The Interpretations of Abd al-Razzaq), Beirut: The Revival of Al-Thrash al-Arabi. - Kashani, Abd al-Razzaq (1426 AH) Latayef al-'Alaam, Cairo: al-Saqaft al-Dinai school. - Ghoroush's autobiography, Morteza (2002) Moheb Rahman Fe Tafsir al-Qur'an (editor), Azerbaijan Book Publishing Company. (in Persian) - Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (a. 1360) Al-Shawahed al-Rubaiyyah fi Manahej al-Sulokiyah. Tehran: Al Markaz Al Jameei le Al naashr. (in Persian) - Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (1368) Al-Hakim al-Mutalliyyah Fi al-Asfar al-Arbae. Qom: al-Mustafawi school. (in Persian) - Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (1354) al-Mabd al-Maad. Correcting: Ashtiani Seyed Jalaluddin. Tehran: Islamic Association of Wisdom and Philosophy of Iran. (in Persian) - Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (1363) Mefatih Elgheyb. Tehran: Ministry of Culture and Higher Education. Islamic Association of Wisdom and Philosophy of Iran. Institute for Cultural Studies and Research. (in Persian) - Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (1366) Interpretation of Quran al-Karim. Qom: Bidar. (in Persian) - Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (1368) Al-Hekmat al-Mutalliyeh Fi al-Asfar al-Arbae. Qom: al-Mustafawi school. (in Persian) - Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (1420 AH) Mulla sadra Philosophical Article collection, Tehran: Hekmat. (in Persian) - Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (1302 AH) Resaele Mullah Sadra, Qom: Mustafawi school. (in Persian) - Mulla Sadra, Mohammad ibn Ibrahim (1363) Mafatih al-Gheyb, Tehran: Ministry of Culture and Higher Education, Islamic Association of Iranian Philosophy and wisdom, Institute for Cultural Studies and Research. (in Persian) - Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (1387) Three Philosophical Treatises, Qom: The Office of Islamic Propaganda. (in Persian) - Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (1391 AH) Suspensions on the description of Hekmat Al Eshragh. Research: Mousavi, Seyed Mohammad. Tehran: Hekmat. (in Persian) - Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (1402 AH) Sadr al-Mutallahin's Philosophical Rasa'il Collection of Unknown and Unpublished Works, Tehran: Hekmat. (in Persian) - Rumi Jalaluddin Mohammad Balkhi (Molavi) (1384) Divan e Kabir e Shams, Tehran: Talaaeyye. (in Persian) - Rumi, Jalaluddin Muhammad (1373) Masnavi e manavi. Tehran: Press and Publication Organization of Ministry of Islamic Guidance. (in Persian) - Mirdamad, Mohammad Bagher and Alavi, Sayyid Ahmad (1376) Taghvim ol iman, and its description: Kashf al-Haqaeq, Tehran: Institute of Islamic Studies. (in Persian) - Mirdamad, Mohammad Bagher (1381-1385) Mir Damad's Works By the efforts of Norani Abdollah, Tehran: Publications of the Association of Cultural Works and figures. (in Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,812 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 428 |