تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,323 |
تعداد مقالات | 16,270 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,954,099 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,624,787 |
بررسی اسنادی وضعیت اموال دولتی (بیوتات سلطنتی) در دورۀ احمدشاه قاجار (مطالعۀ موردی: کاخ گلستان) | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 1، دوره 10، شماره 21، دی 1398، صفحه 1-32 اصل مقاله (639.11 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2019.10345 | ||
نویسندگان | ||
سیدمسعود سیدبنکدار* 1؛ وحید امامی جمعه2 | ||
1استادیار دانشگاه اصفهان | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
عنوان اموال دولتی اصطلاح تازهای بود که پس از پایان استبداد صغیر و بهمنظور نظارت دقیق به تمامی اموال دولت ایران اعم از دستگاه سلطنت و دولت آن اطلاق شد. به عبارت دیگر، این اصطلاح برخلاف گذشته، اموال اختصاصی پادشاه را نیز در بر میگرفت. پیش از این، اصطلاح متداول برای این اموال واژۀ بیوتات سلطنتی بود. پس از این تغییرات، در مکاتبات رسمی از عنوان اموال دولتی استفاده میشد؛ اما عنوان ریشهدار بیوتات سلطنتی همچنان متداول بود. بیوتات مجموعهای از واحدهای خدماتی دربار و مسئول رسیدگی به امور شخصی شاه بود که از دورههای پیش از سلسلۀ قاجاریه نیز در دربارِ حکومتها فعالیت میکردند و هر بخش از بیوتات متناسب با وظایف خود، اموالی در اختیار داشتند. دربار و بیوتات دورۀ قاجاریه که مسئول نگهداری اموال ارزشمند دربار بود، در کاخ گلستان قرار داشت و تشکیلات گذشته با تغییراتی نوین متناسب با نیازهای دورۀ قاجار شکل گرفتند. انتظام شکلگرفته در بیوتات از دورۀ مظفری به بعد نابسامان شد. در دورۀ احمدشاه نیز وضعیت اموال دولتی و نفیس کاخ گلستان و بیوتات نامناسب بود و صاحبجمعان مسئولیت خود را بهدرستی انجام نمیدادند و گاه خود جزو سارقین اموال دولتی بودند. پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از اسناد تاریخی، وضعیت این اموال را در دورۀ احمدشاه بررسی کند و مشخص نماید اقدامات صورتگرفته توسط اهرمهای نظارتی برای حفظ این اموال تا چه میزان موفقیتآمیز بوده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر، کتابخانهای و تطبیق و تحلیل منابع، بهویژه منابع اسنادی بوده است. در این تحقیق تاریخی، پس از جمعآوری اطلاعات لازم، به سازماندهی اطلاعات و تجزیهوتحلیل آنها پرداخته شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
اموال دولتی؛ بیوتات سلطنتی؛ کاخ گلستان؛ احمدشاه؛ محاسبات بیوتات | ||
مراجع | ||
اسناد - اسناد سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران: ساکما، 240007126. ساکما، 6595-240. ساکما، 26138-240. ساکما، 30315-240. ساکما، 8136-295. ساکما، 23909-296. - اسناد مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران: مُتما، 16-4-2-132- م. مُتما، 1/16-4-2-132- م. - اسنادی از تاراج کتابخانۀ سلطنتی (1390)، بهتصحیح و پژوهش فاطمه قاضیها، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی جمهوری اسلامی ایران. - اسناد روحانیت و مجلس (1375)، زیرنظر غلامرضا فداییعراقی، بهکوشش منصوره تدینپور، 3جلدی، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. کتابها - آتابای، بدری (2535شاهنشاهی)، فهرست دیوانهای خطی کتابخانه سلطنتی و کتاب هزار و یک شب، ج 2، بیجا: بینا. - آلداوود، سیدعلی (1390)، فهرست توصیفی آلبومهای بیوتات، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - آلداوود، علی و همکاران(1367)، دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، 23 جلدی، بیجا: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. - ابتهاج، ابوالحسن (1371)، خاطرات، 2جلدی، بیجا: علمی. - اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1367)، تاریخ منتظم ناصری، تصحیح محمداسماعیل رضوانی، 3جلدی، تهران: دنیای کتاب. - اعلمالدوله ثقفی، خلیل (1322): مقالات گوناگون، تهران: بینا. - بیانی، مهدی (1348)، پانصد سال تاریخ جواهرات سلطنتی ایران، تهران: بانک مرکزی ایران. - خسروبیگی، هوشنگ (1388)، سازمان اداری خوارزمشاهیان، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. - دولتآبادی، یحیی (1371)، حیات یحیی، 4 جلدی، تهران: عطار. - ذکاء، یحیی (1349)، تاریخچۀ ساختمانهای ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ گلستان، تهران: انجمن آثار ملی. - رسولی، ندا (1394)، موزه و موزهداری در ایران (به روایت اسناد)، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی جمهوری اسلامی ایران. - ستایش، محمود (1385)، مشروطیت ایران، تهران: ثالث. - سفری، محمدعلی (1370)، مشروطه سازان، بیجا: علم. - شعبانی، رضا (1389)، تاریخ ایران در عصر افشاریه، 2 جلدی، تهران: سخن. - طهماسبپور، محمدرضا (1392)، ناصرالدین، شاه عکاس؛ پیرامون تاریخ عکاسی در ایران، تهران: نشر تاریخ ایران. - کرزن، جورج ناتانیل (1380)، ایران و قضیۀ ایران، ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، 2 جلدی، تهران: علمی و فرهنگی. - کرستینسن، آرتور (1368)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب. - کمپفر، انگلبرت (1350)، در دربار شاهنشاه ایران، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: انجمن آثار ملی. - لوح مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی و اسلامی، نسخۀ دوم. - مستوفی، عبدالله (1384)، شرح زندگانی من؛ تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجاریه، 3 جلدی، تهران: زوار. - مستوفی، عبدالله (1386)، شرح زندگانی من؛ تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجاریه، 2 جلدی، تهران: هرمس. - معیرالممالک، دوستعلیخان (1390)، یادداشتهایی از زندگانی خصوصی ناصرالدینشاه، تهران: نشر تاریخ ایران. - نظامالسلطنه مافی، حسینقلیخان (1362)، خاطرات و اسناد نظامالسلطنه مافی، تصحیح معصومه مافی و منصوره اتحادیه و سیروس سعدونیان و حمید رامپیشه، 3 جلدی، تهران: نشر تاریخ ایران. - هدایت، رضاقلیخان (1380)، تاریخ روضهالصفای ناصری، تصحیح جمشید کیانفر، ج 9، تهران: انتشارات اساطیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 652 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 451 |