تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,349 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,923 |
کاربرد تشبیه و استعارۀ تلمیحی در بیان تجربۀ عرفانی و مقدمات آن (بر اساس منطق الطیر) | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 12، دوره 72، شماره 240، اسفند 1398، صفحه 267-305 اصل مقاله (1.28 M) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2020.10293 | ||
نویسندگان | ||
تمنا گل بابائی اصل1؛ محمد غلامرضایی* 2؛ احمد خاتمی3؛ رقیه صدرایی4 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران | ||
3استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
4استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
شعر تجلیگاه تصویرهای شاعرانه و هنری است. این تصویرها با استفاده از علم بیان و شگردها و ابزارهای گوناگون آن شکل میگیرد. شاعر عارف با این تصویرها، تجارب عرفانی و مقدمات آن را بازآفرینی میکند. از مهمترین ابزارهای این بازآفرینی در ذهن شاعران عارف ازجمله عطار نیشابوری، «تشبیه»، «استعاره» و «تلمیح» است. او در منطقالطیر که داستان سفر معنوی مرغان است، برای بیان تجربۀ عرفانی و مقدمات آن، تشبیه را بارها به کار برده و آن را با تلمیح ترکیب کرده است. در مقالۀ حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و مروری، ضمن معرفی این ابزارها نشان خواهیم داد که وی در بیان تجارب عرفانی و مقدمات آن از این شگردهای ترکیبی چگونه بهره برده است. در شعر عرفانی، شاعر به دنبال آرایش کلام نیست بلکه یکی از هدفهای اصلی او بیان تجارب و مکاشفات عرفانی و درونی و مقدمات آن است، به همین سبب تصاویر شعری او متأثر از نگرش دینی و عرفانی اوست. بیشتر تشبیهات و تلمیحات شعر عطار با آیات و قصص قرآن و شخصیتهای دینی، قرآنی و احادیث و موضوعات دینی مرتبط است و این نشان از تأثیر عمیق دین و عرفان بر سبک شعری و بلاغت گفتار او دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
تصویر؛ تشبیه تلمیحی؛ استعارۀ تلمیحی؛ تجربۀ عرفانی؛ منطق الطیر | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم.- الراغب، عبدالسلام احمد. (1387). کارکرد تصویر هنری در قرآن کریم. ترجمۀ سید حسین سیدی، تهران: سخن. - بتلاب اکبرآبادی، محسن. (1394). «تحلیل کیفیت عرفانی زبان در منظومههای عطار». کهننامۀ ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شمارۀ اول، صص 1-12. - بخاری، احمد بن محمد. (1386).تاجالقصص. جلد اول، تصحیح سید علی آلداود، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. - پورنامداریان، تقی.(1386). دیدار با سیمرغ: شعر و عرفان و اندیشههای عطار. چاپ چهارم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - تقوی، نصرالله. (1317). هنجار گفتار(در فن معانی و بیان و بدیع فارسی). تهران: چاپخانۀ مجلس. - خطیب قزوینی، محمد بن عبدالرحمن. (1999 / 1420). الایضاح فی علومالبلاغه، شرح و تعلیق عبدالمنعم خفاجی و عبدالعزیز شرف، بیروت: منشورات دارالکتاب البنانی. - دهخدا. علیاکبر. (1395). امثال و حکم، تهران: یاقوت کویر. - رجایی، محمدخلیل. (1359). معالمالبلاغه در علم معانی و بیان و بدیع. چاپ سوم، انتشارات دانشگاه شیراز. - رضوانیان، قدسیه و مقدسی، زهرا. (1394). «دیالکتیک تشبیه در تاریخ بیهقی»، مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی، دوره 6، ش 11، صص 95 – 120. - ریتر، هلموت. (1377). دریای جان، سیری در آراء و احوال شیخ فرید الدین عطار نیشابوری، چاپ دوم، ترجمۀ عباس زریاب خویی و مهرآفاق بایبوردی، جلد اول، تهران: انتشارات بینالمللی الهدی. - سبیکه، اسفندیار. (1389).«عنصر غالب «درد» در مصیبتنامه، یکی از مختصات سبکی عرفان عطار». سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دورۀ 3، ش 4، ص 207 – 228. - سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم. (1374). حدیقهالحقیقه، تصحیح و تحشیۀ محمد تقی مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران. - شفیعی کدکنی، محمدضا. (1386). صور خیال در شعر فارسی. چاپ یازدهم، تهران: موسسۀ انتشارات آگاه. - شمیسا، سیروس. (1366). فرهنگ تلمیحات (اشارات اساطیری، داستانی، تاریخی، مذهبی در ادبیات فارسی).تهران: فردوس. - شمیسا، سیروس. (1392). بیان، چاپ دوم، تهران: میترا. - شهری، محمد. (1371) «غیرت در بینش عرفانی». کیهان اندیشه، شمارۀ 41، صص 89 – 96. - عطار نیشابوری، محمد بن ابراهیم. (1383) منطقالطیر (مقامات طیور). چاپ بیستم، تصحیح صادق گوهرین. تهران: شرکت انتشارات علمیوفرهنگی. - عطار نیشابوری، فریدالدین. (1384). تذکرۀ الاولیاء، چاپ سوم، تهران: نشر پیمان. - عطار نیشابوری، محمدبن ابراهیم. (1392). منطقالطیر. چاپ نهم، تصحیح شفیعی کدکنی. تهران: سخن. - غلامرضایی، محمد. (1381). سبکشناسی نظم پارسی، از رودکی تا شاملو. تهران: نشر جامی. - فاضلی، قادر. (1374). اندیشۀ عطار، تحلیل افق اندیشۀ شیخ فریدالدین عطار نیشابوری. تهران: انتشارات طلایه. - فتوحی، محمد. ( 1380).«تحلیل تصویر دریا در مثنوی». پژوهشنامۀ علوم انسانی، صص 1 – 21. - فتوحی، محمود. (1389). بلاغت تصویر. چاپ دوم، تهران: سخن. - فولادی، علیرضا. (1387). زبان عرفان. قم، نشر فراگفت. - موحدیان عطار، علی. (1386). «ساحتها، ابعاد و جوهرۀ تجربۀ عرفانی». پژوهشهای فلسفی، سال 4، ش 11، صص 75- 101. - مولوی، جلال الدین محمد. (1387). مثنوی معنوی. چاپ دوم، تصحیح نیکلسون، جلد ششم، تهران :کاروان. - نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1381). لیلی و مجنون. تصحیح وحید دستگردی، تهران: برگنگار. - نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. شرفنامه. تصحیح وحید دستگردی، تهران: برگنگار. - نیشابوری، ابواسحق ابراهیم بن منصور ابن خلف. (1340). قصصالانبیاء (داستانهای پیغامبران). به اهتمام حبیب یغمایی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - همایی، جلالالدین. (1360). تفسیر مثنوی مولوی، داستان قلعۀ ذاتالصور یا دز هوشربا. چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.
- Al-Raqeb, Abdol-salam Ahmad. (2008). The function of artistic image in the Seyyed Hossein Seyyedi (Trans), Tehran: Sokhan.
- Attar Neyshaburi, Mohammad ibn Ebrahim (2013). Mantegh-ol- teyr, 9th ed. Shafi’i Kadkani (Emand). Tehran: Sokhan.
- ---------------------. (2004). Mantgh- ol-teyr (Maghamat- e Toyur). 20th ed. Sadegh Goharin (.Emand). Tehran: Elmi va Farhangi Press.
- Attar Neyshaburi.
- Botlab-e Akbarabadai, Mohsen. (2015).”The analysis of the Mystical quality of language in the Masnavi’s of Attar, Ancient Persian Literature (kohan nameh), Institute of Humanities and Cultural studies, 6th year, No 1, p. 1- 12.
- Bukhari, Ahmad bin mohammad (2007). Taj ol-Ghesas. Seyyed Ali Al Dawood (.Emend), Tehran: Persian language and literature Academy.
- Dehkhoda, Ali Akbar. (2016). Proverbs and Verdicts, Tehran: Yaghout-e Kavir Press.
- Fazeli, Ghader.(1995). Attar’s Thought, The analysis of the horizons of the thought of sheikh Farid al-Din Attar Neyshaburi, Tehran: Talayeh Press.
- Fotuhi, Mahamud.(2010).Image’s Rhetoric, 2nd ed. Tehran: Sokhan.
- -------------------------. (2004). “Affection, attitude, image”, Journal of Literary Studies and Research, 1st years, No 182, p. 93- 112.
- -------------------------.(2001).”Sea image analysis in Masnavi”, Human Sciences Research, p. 1- 21.
- Fouladi, Alireza. (2008). Mysticism Language. Ghom: Faragoft Press.
- Gholam Rezaei, Mohammad. (2002). Stylistic of Persian Verse, from Rudaki to Shamloo. Tehran: Jami.
- Hakimi, Mahmoud. (2006). In the School of Neyshabur's preceptor, Attitude to Life, The works and ideas of Farid al-Din Attar Neyshaburi, 3rd ed. Tehran: Ghalam Press.
- Holy Quran.
- Homayee, Jalal ol-Din (1981). Molavi’s Masnavi Interpretation, the story of Zat ol- Sovar or Dez e- Housh roba, 3th ed. Tehran: Agah Press.
- Khatibi Ghazvini, Mohammad bin Abd ol- Rahman. (1999). Al Ayzah Fi Olum al- Blagha (Expl). Abd ol- Moneim Khafaji and Abd ol- Aziz Sharif, Beirut: Publication of Dar Al- Ketab Al- Banani.
- Rajaei, Mohammadkhalil. (1990). Ma’alem ol- blagha in Rhetoric. 3rd ed, Shiraz University Press.
- Rezvanian, Ghodsiyeh and Moghaddasi, Zahra. (2015). "The Dialectic of Simile in Beyhaghi's History", Journal of language and Rhetorical studies, 6th year, No 11, p. 95 – 120.
- Mowlavi, Jalaluddin Mohammad (2008). Masnavi, 2nd ed. Nikolson (.Emend)V. 6. Tehran: Karvan Press.
- Movaheddian-e Attar, Ali. (2009). The concept of Mysticism Erfan, Qom: University of Religions Press.
- Nezami-e Ganjavi, Elias bin Yousef. (2002). Sharaf Nameh, Vahid Dastgerdi (Emend). Tehran: Barge- Negar Press.
- Neyshaburi, Abu Eshaq Ebrahim bin Mnsour bin Khalaf, (1961). Ghesas ol- Anbiya (Stories of Prophets), Habib Yaghmaei (.Ed). Tehran: Translation and Publishing Company.
- Purnamdariyan, Taghi, (2007). Meeting Simorgh: Attar’s poetry and Mysticism and thoughts, 4th ed, Tehran: Humanities Research institute and cultural studies.
- Sabikeh, Esfandiyar. (2010). “The dominant elemnt of “pain” in Mosibat Nameh, One of the styles of Attar's mysticism”, the Stylistics of Persian verse and prose (Bahare adab), 3rd year, No 4, pp. 207- 228.
- Sanaie Ghaznavi, Abol majd majdood. (1995). Hadighat ol-haghighat, whit the Effort. Edition and Explanation by Mohammad taghi Modarres e razavi, Tehran: Tehran University.
- Shafi’ei Kadkani, Mohammad Reza. (2007). Imaginary Images in Persian poetry .11th ed .Tehran: Agah Press.
- Shamisa, Cyrus. (1987). Allusive dictionary (Mysthological, historical, religious, refrences in Persian Literature), Tehran: Ferdows Press.
- ------------------. (2004). A fresh Look at the rhetorics. 3rd ed. Tehran: Mitra Press.
- ------------------. (2013). Rhetorics, 2nd ed. , Tehran: Mitra Press.
- Shahri, Mohammad. (1992). “Jealousy (towards beloved) in mystical vision”. Keyhan- e Andisheh, No 41, p. 89-96.
- Tajlil, Jalil. (2011). Meanings and Expressions. 2nd ed. , Tehran: University Pubication Center.
- Taghavi, Nasr ol-lah. (1938). The Norm of speech (In Persian Rhetorics technique), Tehran: Parliament Printing House. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 807 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 806 |