تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,440 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,979 |
تُرکِ سن سن گوی من (بررسی بازتاب زبان و فرهنگ ترکی در دیوان خاقانی) | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 1، دوره 72، شماره 240، اسفند 1398، صفحه 1-21 اصل مقاله (800.69 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2020.10288 | ||
نویسنده | ||
یوسف اصغری بایقوت* | ||
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جیرفت.ایران | ||
چکیده | ||
شکی در این نیست که بخشی از بنمایههای صور خیال شاعران و نویسندگان، تحت تأثیر محیط و قلمرو جغرافیایی آنها شکل میگیرد و به نوعی در آثار ادبی آنها انعکاس و بازتاب مییابد. این تأثیرپذیری در نویسندگان و شاعران با توجه به روحیّۀ لطیف و حسّاسی که دارند، بیشتر از دیگران بوده است. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی پاسخ بدین سؤال است که آیا خاقانی شروانی نیز از زبان و فرهنگ محیط زندگی خود، آذربایجان، تأثیر و تأثر پذیرفته است؟ سرزمینی که خاقانی در آن رشد و زندگی کرده است، علاوه بر وجود اقوامِ تُرک در آن، خود نیز تحت حکومت فرمانروایان تُرک اداره میشده است. پژوهش نشان میدهد که زبان ترکی و محیط و فرهنگ آذربایجان به انحای مختلف در آثار خاقانی بازتاب یافته است؛ علاوه بر حضور مستقیم تعداد بیشماری از لغات ترکی، تمثیلات و کنایات ترجمهشده از ترکی، باورها و اعتقادات مردمی و محیط آذربایجان در آثار شاعر تأثیر جدّی نهاده و مبنای خلق بسیاری از مضامین و تصاویر شعری وی شده است تا حدی که بدون توجه بدین امر، بخشی از ظرایف و مفاهیم ابیات دیوان خاقانی بهدرستی قابلدرک و تبیین نیست. | ||
کلیدواژهها | ||
خاقانی شروانی؛ دیوان خاقانی شروانی؛ آذربایجان؛ فرهنگ و زبان ترکی؛ تأثیرپذیری | ||
مراجع | ||
- استعلامی، محمد، (1387)، نقد و شرح قصاید خاقانی(بر اساس تقریرات بدیعالزمان فروزانفر)، تهران: زوار. - انزابینژاد، رضا، (1378)، پردۀ سحر سحری(گزیده مخزنالاسرار نظامی)، چاپ دوم، تهران: جام. - اوحدی مراغهای، اوحدالدین، (1375)، کلیات اوحدی اصفهانی، چاپ دوم، تصحیح سعید نفیسی، تهران: امیرکبیر. - باسورث، سی. ای، و همکاران، (1366)، تاریخ ایران کیمبریج(از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان)، جلد پنجم، گردآورنده: جی. آ. بویل، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر. - ترکی، محمدرضا، (1397)، «منشآت عربی خاقانی»، مجله ادب فارسی، سال 8، شماره 2، شماره پیاپی 22، صص 38- 19. - خاقانی شروانی، افضلالدین بدیلبن علی، (1388)، دیوان خاقانی، چاپ نهم، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار. - خاقانی شروانی، (2537)، تحفهالعراقین، چاپ دوم، به اهتمام یحیی قریب، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی. - دشتی، علی، (1357)، خاقانی شاعری دیرآشنا، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر. - دشتی، علی، (2536)، قلمرو سعدی، تهران: امیرکبیر. - دهخدا، علیاکبر، (1345)، لغتنامه، زیر نظر دکتر محمد معین و دکتر سید جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران. - رامپوری، غیاثالدین محمد، (1375)، غیاث اللغات، چاپ دوم، به کوشش منصور ثروت، تهران: امیر کبیر. - ریپکا، یان و همکاران، (1370)، تاریخ ادبیات ایران، ترجمه کیخسرو کشاورزی، تهران: گوتنبرگ و جاویدان خرد. - ریپکا، یان و همکاران، (1366)، تاریخ ایران کیمبریج(از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان)، جلد پنجم، گردآورنده: جی. آ. بویل، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر. - زرینکوب، عبدالحسین، (1389)، دیدار با کعبه جان (درباره زندگی، آثار و اندیشه خاقانی)، چاپ هشتم، تهران: سخن. - زنجانی، برات، (1387)، احوال و آثار و شرح مخزنالاسرار نظامی گنجوی، چاپ هشتم، تهران: دانشگاه تهران. - زنجانی، برات، (1394)، خاقانی شروانی(نکتهها از گفتهها)، تهران: امیرکبیر. - سلطانف، م، (1354)، افضلالدین خاقانی شیروانی(فصلی از تاریخ ادبیات آذربایجان). اقتباس و ترجمه ح. صدیق، تهران: آذر کتاب. - شروانی، جمال خلیل، (1366)، نزههالمجالس، به تصحیح و مقدمۀ محمدامین ریاحی، تهران: زوّار. - شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1372)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران: آگاه. - شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1387)، قلندریه در تاریخ، چاپ سوم، تهران: سخن. - شوالیه، ژان و گربران، آلن، (1382)، فرهنگ نمادها، جلد سوم، ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، تهران: جیحون. - فضلیت، محمود، (1388)، «نگاهی به دوزبانگی در واژههای مرکب خاقانی»، مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز، دوره اول، شماره اول، پیاپی1/55، صص172 - 161. - قزوینی، محمد، (بیتا)، یادداشتهای قزوینی، به کوشش ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران. - کاشغری، محمود بن حسین، (1375)، دیوان لغاتالترک، ترجمه و تنظیم سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - کزازی، میرجلالالدین، (1389)، گزارش دشواریهای دیوان خاقانی، چاپ ششم، تهران: مرکز نشر. - کسروی، احمد، (1325)، آذری یا زبان باستان آذربایجان، چاپ سوم، بیجا. - کندلی هریسچی، غفار، (1374)، خاقانی شروانی(حیات، زمان و محیط او)، ترجمه میرهدایت حصاری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - ماهیار، عباس، (1388)، مالک ملک سخن(شرح قصاید خاقانی)، تهران: سخن. - مجلسی، محمدباقر، (1320)، بنادرالبحار، ترجمه فیض الاسلام اصفهانی، تهران: انتشارات فقیه. - معدنکن، معصومه، (1375)، نگاهی به دنیای خاقانی، سه جلد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - مولوی، جلالالدین محمد، (1382)، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد ا. نیکلسون، تهران: هرمس. - نظامی، الیاس بن یوسف، (1380)، خمسه نظامی(مخزنالاسرار)، زیر نظر ی. ا. برتلس، تهران: ققنوس. - هادی، اسماعیل، (1386)، لغتنامه جامع اتیمولوژیک ترکی- فارسی دیل دنیز، چاپ دوم، تبریز: نشر اختر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 986 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,578 |