آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,381 |
| تعداد مقالات | 16,906 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,421,848 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,098,386 |
علم و نقش آن در کمال آدمی از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا | ||
| مجله پژوهش های فلسفی | ||
| مقاله 2، دوره 7، شماره 13، آبان 1392، صفحه 19-46 اصل مقاله (306.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| مرتضی شجاری* 1؛ زهرا گوزلی2 | ||
| 1دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه الزهرا | ||
| چکیده | ||
| در عرفان ابنعربی و فلسفۀ صدرایی، علم، از حیث بدیهی بودن مفهومش و در نهایت خفا بودن حقیقتش، حکم وجود را دارد. هیچ چیزآشکارتر و روشنتر از مفهوم علم نیست تا به واسطۀ آن بتوان علم را تعریف کرد؛ همچنانکه حقیقتِ علم مانند حقیقتِ وجود، کاملاً مخفی است. بر اساسِ وحدت وجود، حقیقتِ علم، «وجودِ حق» است. در واقع، علم به عنوانِ صفتِ حقتعالی عینِ ذاتِ اوست و از آنجا که وجودِ او، فرد است و هیچ شریکی ندارد، علم نیز فرد است و مصداقی جز وجود خداوند نخواهد داشت. از اینرو کمالِ آدمی معرفتِ به خویشتنِ خویش است که جلوۀ کامل الهی است؛ زیرا قلبِ آدمی که حقیقتِ اوست، گنجایشِ خداوند را دارد. فانی شدن در خدا و بقای بالله را میتوان تعبیری دیگر از «علمِ حقیقی» دانست؛ زیرا معنای«فنای فی الله» این است که آدمی یقین حاصل کند که حقیقت او، حقتعالی است. بنابراین علمِ حقیقی و کمالِ غایی، مساوقِ یکدیگر و دو مفهوم برای یک مصداق هستند. از اینرو هدفِ ابنعربی از سیر و سلوکِ عارفانه و غایتِ ملاصدرا از سیر و سلوک عقلانی، دستیافتن به علمِ حقیقی و به تعبیرِ ابنعربی «درکِ وحدت وجود» است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم حقیقی؛ کمال غایی؛ وحدتِ وجود؛ سیر و سلوک؛ فنا و بقا | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم - آملی، سیدحیدر.1367ِ، المقدمات من کتاب نصالنصوص فی شرح فصوصالحکم، به کوشش هنری کربن و ...، تهران، توس. - ---------- . 1375، نص النصوص در شرح فصوص الحکم، ترجمه محمدرضا جوزی، تهران، روزنه. - ابنسینا. 1403، الاشارات و التنبیهات، همراه با شرح الاشارات و التنبیهات خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، دفتر نشر کتاب. - --------- . 1953، رسائل ابن سینا 2، استانبول، دانشکده ادبیات استانبول. - --------- . 1952، رسائل فی احوال نفس، به کوشش فؤاد الاهوانی، قاهره. - -------- . 1404 الشفاء(المنطق)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشى. - ابن عربی، محییالدین. 1388، رساله وجودیۀ، ترجمه و تصحیح مرتضی شجاری، تهران، طراوت. - --------- . 1325، شق الجیوب، مصر، مطبعه السعاده. - -------- . (بیتا)، الفتوحات المکیۀ، بیروت، دار صادر. - --------- . 1997 الف، کتاب الازل، در رسائل ابنعربی، به کوشش محمد شهابالدین العربی، بیروت، دارصادر. - --------- . 1997ب، الإسراء إلی مقام الأسری، در رسائل ابنعربی، به کوشش محمد شهابالدین العربی، بیروت، دارصادر. - انصاری هروی (پیر هرات). 1386، طبقات الصوفیۀ، تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس. - --------- . 1377، مجموعه رسائل فارسی، به تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس. - جوادی آملی، عبدالله، 1375، رحیق مختوم، قم، مرکز نشر اسراء. - حافظ، خواجه شمسالدین محمد. 1362، دیوان حافظ، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی. - حلاج، حسینبن منصور. 1379، مجموعه آثار حلاج، تحقیق ترجمه و شرح قاسم میرآخوری، تهران، نشر یادآوران. - سبزواری، ملاهادی. 1412، شرح المنظومة، با تصحیح و تعلیقات حسن حسنزاده آملی، تهران، نشر ناب. - سعدی، مصلح بن عبداله. 1356، بوستان سعدی، در کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر. - سهروردی، عبدالقاهر بن عبدالله. 1363، آداب المریدین، به کوشش نجیب مایلهروی، تهران، مولی. - شجاری، مرتضی. 1388، وجود از دیدگاه ابنعربی، تهران، طراوت. - غزالی، ابوحامد محمد بن محمد. 1386، احیاء علومالدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، چاپ ششم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. - فارابی. 1959، آراء اهل مدینۀ الفاضلۀ، تحقیق ألبیر نادر، بیروت، المطبعۀ الکاثولیکیۀ. - فروخ، عمر. 1947، التصوف فی الاسلام، بیروت، مکتبة میمنة. - فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى. 1415، تفسیر الصافی، تصحیح حسین اعلمی، چاپ دوم، تهران، مکتبه الصدر. - قونوی، صدرالدین ابوالمعالی محمدبناسحاق. 1375، النفخاتالالهیۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مولی. - قیصری، داوود. 1375، شرح فصوصالحکم، به کوشش جلالالدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - کاشانی، عزالدین محمودبنعلی. 1385، مصباح الهدایۀ و المفتاح الکفایۀ، به کوشش عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران، زوار. - گنابادی، سلطانمحمد. 1408، تفسیر بیانالسعادۀ فی مقاماتالعبادۀ، چاپ دوم،بیروت، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات. - لاهیجی،شمس الدین محمد. 1371، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران، انتشارات زوار. - مجلسی، محمدباقر. 1403، بحارالأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی. - مکی، ابو طالب محمدبن ابوالحسن. بیتا ، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، المطبعة المیمنمة. - ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1363 الف، الاسرار آلایات، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیات فرهنگی. - ---------. 1363 ب، المشاعر، به کوشش هانری کربن، تهران، کتابخانه طهوری. - ---------. 1363 ج، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - ---------. 1366، تفسیر القرآن الکریم، به کوشش محمد خواجوی، قم، بیدار. - ---------. 1990، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، دار احیاء التراث العربی، بیروت. - ---------. 1340، رسالۀ سه اصل، به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر، تهران، دانشگاه علوم معقول و منقول. - ---------. 1367، شرح اصولالکافی، کتاب الفضل العلم و کتاب الحجۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - ---------. 1360، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، تعلیق و تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. - ---------. 1375، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت. - مولوی، جلال الدین محمد. 1363، مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون، به اهتمام دکتر نصراله پورجودای، تهران، انتشارات امیرکبیر. - میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1361، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش علیاصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر. - نسفی، عزیزبن محمد. 1359، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، انجمن ایران و فرانسه. - هجویری. 1387، کشف المحجوب، به کوشش محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، سروش.
قرآن کریم - آملی، سیدحیدر.1367ِ، المقدمات من کتاب نصالنصوص فی شرح فصوصالحکم، به کوشش هنری کربن و ...، تهران، توس. - ---------- . 1375، نص النصوص در شرح فصوص الحکم، ترجمه محمدرضا جوزی، تهران، روزنه. - ابنسینا. 1403، الاشارات و التنبیهات، همراه با شرح الاشارات و التنبیهات خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، دفتر نشر کتاب. - --------- . 1953، رسائل ابن سینا 2، استانبول، دانشکده ادبیات استانبول. - --------- . 1952، رسائل فی احوال نفس، به کوشش فؤاد الاهوانی، قاهره. - -------- . 1404 الشفاء(المنطق)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشى. - ابن عربی، محییالدین. 1388، رساله وجودیۀ، ترجمه و تصحیح مرتضی شجاری، تهران، طراوت. - --------- . 1325، شق الجیوب، مصر، مطبعه السعاده. - -------- . (بیتا)، الفتوحات المکیۀ، بیروت، دار صادر. - --------- . 1997 الف، کتاب الازل، در رسائل ابنعربی، به کوشش محمد شهابالدین العربی، بیروت، دارصادر. - --------- . 1997ب، الإسراء إلی مقام الأسری، در رسائل ابنعربی، به کوشش محمد شهابالدین العربی، بیروت، دارصادر. - انصاری هروی (پیر هرات). 1386، طبقات الصوفیۀ، تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس. - --------- . 1377، مجموعه رسائل فارسی، به تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس. - جوادی آملی، عبدالله، 1375، رحیق مختوم، قم، مرکز نشر اسراء. - حافظ، خواجه شمسالدین محمد. 1362، دیوان حافظ، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی. - حلاج، حسینبن منصور. 1379، مجموعه آثار حلاج، تحقیق ترجمه و شرح قاسم میرآخوری، تهران، نشر یادآوران. - سبزواری، ملاهادی. 1412، شرح المنظومة، با تصحیح و تعلیقات حسن حسنزاده آملی، تهران، نشر ناب. - سعدی، مصلح بن عبداله. 1356، بوستان سعدی، در کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر. - سهروردی، عبدالقاهر بن عبدالله. 1363، آداب المریدین، به کوشش نجیب مایلهروی، تهران، مولی. - شجاری، مرتضی. 1388، وجود از دیدگاه ابنعربی، تهران، طراوت. - غزالی، ابوحامد محمد بن محمد. 1386، احیاء علومالدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، چاپ ششم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. - فارابی. 1959، آراء اهل مدینۀ الفاضلۀ، تحقیق ألبیر نادر، بیروت، المطبعۀ الکاثولیکیۀ. - فروخ، عمر. 1947، التصوف فی الاسلام، بیروت، مکتبة میمنة. - فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى. 1415، تفسیر الصافی، تصحیح حسین اعلمی، چاپ دوم، تهران، مکتبه الصدر. - قونوی، صدرالدین ابوالمعالی محمدبناسحاق. 1375، النفخاتالالهیۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مولی. - قیصری، داوود. 1375، شرح فصوصالحکم، به کوشش جلالالدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - کاشانی، عزالدین محمودبنعلی. 1385، مصباح الهدایۀ و المفتاح الکفایۀ، به کوشش عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران، زوار. - گنابادی، سلطانمحمد. 1408، تفسیر بیانالسعادۀ فی مقاماتالعبادۀ، چاپ دوم،بیروت، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات. - لاهیجی،شمس الدین محمد. 1371، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران، انتشارات زوار. - مجلسی، محمدباقر. 1403، بحارالأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی. - مکی، ابو طالب محمدبن ابوالحسن. بیتا ، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، المطبعة المیمنمة. - ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1363 الف، الاسرار آلایات، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیات فرهنگی. - ---------. 1363 ب، المشاعر، به کوشش هانری کربن، تهران، کتابخانه طهوری. - ---------. 1363 ج، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - ---------. 1366، تفسیر القرآن الکریم، به کوشش محمد خواجوی، قم، بیدار. - ---------. 1990، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، دار احیاء التراث العربی، بیروت. - ---------. 1340، رسالۀ سه اصل، به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر، تهران، دانشگاه علوم معقول و منقول. - ---------. 1367، شرح اصولالکافی، کتاب الفضل العلم و کتاب الحجۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - ---------. 1360، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، تعلیق و تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. - ---------. 1375، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت. - مولوی، جلال الدین محمد. 1363، مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون، به اهتمام دکتر نصراله پورجودای، تهران، انتشارات امیرکبیر. - میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1361، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش علیاصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر. - نسفی، عزیزبن محمد. 1359، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، انجمن ایران و فرانسه. - هجویری. 1387، کشف المحجوب، به کوشش محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، سروش.
قرآن کریم - آملی، سیدحیدر.1367ِ، المقدمات من کتاب نصالنصوص فی شرح فصوصالحکم، به کوشش هنری کربن و ...، تهران، توس. - ---------- . 1375، نص النصوص در شرح فصوص الحکم، ترجمه محمدرضا جوزی، تهران، روزنه. - ابنسینا. 1403، الاشارات و التنبیهات، همراه با شرح الاشارات و التنبیهات خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، دفتر نشر کتاب. - --------- . 1953، رسائل ابن سینا 2، استانبول، دانشکده ادبیات استانبول. - --------- . 1952، رسائل فی احوال نفس، به کوشش فؤاد الاهوانی، قاهره. - -------- . 1404 الشفاء(المنطق)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشى. - ابن عربی، محییالدین. 1388، رساله وجودیۀ، ترجمه و تصحیح مرتضی شجاری، تهران، طراوت. - --------- . 1325، شق الجیوب، مصر، مطبعه السعاده. - -------- . (بیتا)، الفتوحات المکیۀ، بیروت، دار صادر. - --------- . 1997 الف، کتاب الازل، در رسائل ابنعربی، به کوشش محمد شهابالدین العربی، بیروت، دارصادر. - --------- . 1997ب، الإسراء إلی مقام الأسری، در رسائل ابنعربی، به کوشش محمد شهابالدین العربی، بیروت، دارصادر. - انصاری هروی (پیر هرات). 1386، طبقات الصوفیۀ، تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس. - --------- . 1377، مجموعه رسائل فارسی، به تصحیح محمد سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس. - جوادی آملی، عبدالله، 1375، رحیق مختوم، قم، مرکز نشر اسراء. - حافظ، خواجه شمسالدین محمد. 1362، دیوان حافظ، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی. - حلاج، حسینبن منصور. 1379، مجموعه آثار حلاج، تحقیق ترجمه و شرح قاسم میرآخوری، تهران، نشر یادآوران. - سبزواری، ملاهادی. 1412، شرح المنظومة، با تصحیح و تعلیقات حسن حسنزاده آملی، تهران، نشر ناب. - سعدی، مصلح بن عبداله. 1356، بوستان سعدی، در کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر. - سهروردی، عبدالقاهر بن عبدالله. 1363، آداب المریدین، به کوشش نجیب مایلهروی، تهران، مولی. - شجاری، مرتضی. 1388، وجود از دیدگاه ابنعربی، تهران، طراوت. - غزالی، ابوحامد محمد بن محمد. 1386، احیاء علومالدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، چاپ ششم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. - فارابی. 1959، آراء اهل مدینۀ الفاضلۀ، تحقیق ألبیر نادر، بیروت، المطبعۀ الکاثولیکیۀ. - فروخ، عمر. 1947، التصوف فی الاسلام، بیروت، مکتبة میمنة. - فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى. 1415، تفسیر الصافی، تصحیح حسین اعلمی، چاپ دوم، تهران، مکتبه الصدر. - قونوی، صدرالدین ابوالمعالی محمدبناسحاق. 1375، النفخاتالالهیۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مولی. - قیصری، داوود. 1375، شرح فصوصالحکم، به کوشش جلالالدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - کاشانی، عزالدین محمودبنعلی. 1385، مصباح الهدایۀ و المفتاح الکفایۀ، به کوشش عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران، زوار. - گنابادی، سلطانمحمد. 1408، تفسیر بیانالسعادۀ فی مقاماتالعبادۀ، چاپ دوم،بیروت، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات. - لاهیجی،شمس الدین محمد. 1371، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران، انتشارات زوار. - مجلسی، محمدباقر. 1403، بحارالأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی. - مکی، ابو طالب محمدبن ابوالحسن. بیتا ، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، المطبعة المیمنمة. - ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1363 الف، الاسرار آلایات، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیات فرهنگی. - ---------. 1363 ب، المشاعر، به کوشش هانری کربن، تهران، کتابخانه طهوری. - ---------. 1363 ج، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - ---------. 1366، تفسیر القرآن الکریم، به کوشش محمد خواجوی، قم، بیدار. - ---------. 1990، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، دار احیاء التراث العربی، بیروت. - ---------. 1340، رسالۀ سه اصل، به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر، تهران، دانشگاه علوم معقول و منقول. - ---------. 1367، شرح اصولالکافی، کتاب الفضل العلم و کتاب الحجۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - ---------. 1360، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، تعلیق و تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. - ---------. 1375، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت. - مولوی، جلال الدین محمد. 1363، مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون، به اهتمام دکتر نصراله پورجودای، تهران، انتشارات امیرکبیر. - میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1361، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش علیاصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر. - نسفی، عزیزبن محمد. 1359، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، انجمن ایران و فرانسه. - هجویری. 1387، کشف المحجوب، به کوشش محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، سروش.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,715 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,295 |
||