آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,392 |
| تعداد مقالات | 17,020 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,878,897 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,398,959 |
تاکتیک‌های آمریکا در قبال مسئله نفت و بحران آذربایجان در دوره قوام (1326-1324) | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقاله 6، دوره 10، شماره 20، مهر 1398، صفحه 117-147 اصل مقاله (316.62 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2019.9687 | ||
| نویسنده | ||
| میکائیل وحیدی راد | ||
| هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| جنگ جهانی دوم موجب شد تا ایران بار دیگر به‌صورت ناخواسته درگیر اتفاقات جهانی شود و از سوی سه کشور قدرتمند اشغال گردد؛ اما با پایان جنگ و عدم تخلیه نیروهای شوروی از ایران نخستین بارقه‌های جنگ سرد بین دو قطب ایدئولوژیک یعنی شوروی و آمریکا زده شد و به‌این‌ترتیب شوروی با تحت‌فشار قراردادن ایران خواهان دریافت امتیاز نفت استان‌های شمالی ایران گردید و در مقابل آمریکا با سیاست حفظ ایران در مدار کشورهای غربی در مقابل شوروی ایستاد. اگرچه در بسیاری از آثار پژوهشی از اولتیماتوم آمریکا به شوروی جهت تخلیه ایران به‌عنوان عامل اصلی برون‌رفت شوروی از ایران یاد کرده‌اند ولی بررسی انجام نشان می‌دهد چنین اولتیماتومی صحت تاریخی ندارد؛ بنابراین سؤال پژوهش حاضر آن است که آمریکا با کاربست چه ابزارها و تاکتیک‌هایی موفق شد تا به هدف خود که بیرون راندن شوروی از ایران بود جامه عمل بپوشاند و بتواند ایران را در مدار قطب لیبرالیسم حفظ نماید. جهت پاسخ به این سؤال با توسل به روش تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است سعی شده تا با بررسی اسناد وزارت خارجه آمریکا به این پاسخ داده شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که آمریکا با استفاده از دو دسته ابزارهای بین‌المللی چون شورای امنیت و اتحاد با انگلستان و ابزارهای داخلی چون همکاری با شاه و مجلس شورای ملی، توانستند شوروی را در راستای سیاست سد نفوذ خود محدود کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آمریکا؛ کمونیسم؛ نفت؛ انگلستان؛ دربار؛ شورای امنیت؛ قوام | ||
| مراجع | ||
|
منابع - آوری، پیتر (1363)، تاریخ معاصر ایران، ترجمه: محمد رفیعی مهرآبادی، ج 2، تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطائی. - امبروز، استیفن (1356)، روند سلطه گری، ترجمه احمد تابنده، تهران: انتشارات چاپخش. - خسروداد، ملیحه؛ انصاری، تورج؛ باتمانقلیچ، محمودعلی (1392)، خاطرات تاج‌الملوک، تهران: انتشارات نیلوفر. - ذوقی، ایرج (1393)، مسائل سیاسی و اقتصادی نفت ایران، تهران: انتشارات دانش پور. - شولزینگر، رابرت د (1389)، دیپلماسی امریکا در قرن بیستم، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. - فاتح، مصطفی (1335)، پنجاه سال نفت ایران، تهران: انتشارات شرکت سهامی چهر. - فاوست، لوئیس (1374)، ایران و جنگ سرد، ترجمه کاوه بیات، وزارت امورخارجه. - کشاورز، فریدون (1357)، من متهم می‌کنم کمیته مرکزی حزب توده ایران را، مصاحبه؛ چ 2، تهران: انتشارات رواق. - لسانی، ابوالفضل (1357)، طلای سیاه یا بلای ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر. - مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی. - منوچهری، فضل‌الله (1382)، ایران جدال نفت و نقش قوام‌السلطنه، تهران: نشر آبی. - میرزا صالح، غلامحسین (1391)، خاطرات سیاسی قوام‌السلطنه، تهران: انتشارات معین. - نجاتی، غلامرضا (1371)، تاریخ سیاسی بیست‌وپنج‌ساله ایران، ج 1، تهران: رسا. مقالات - بیات، کاوه (1383)، «استالین و فرمان تشکیل فرقه دموکرات»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 205 و 206، مهر و آبان، صص 156-139. - شیخ نوری، محمد امیر ( 1385)، ایران، امریکا و جنگ جهانی دوم در مجله زمانه،تهران: شماره 44. Documents
- FRUS. Recommendation for assistance to Greece and Turkey, address the president of the United States, Ibid, March 12, 1947.P.
- Memorandum by Mr. Harry N. Howard of the Division of Inter- national Organization Affairs, and Mr. W. Clyde Dunn of the Division of Middle Eastern Affairs,501 BB/12-2745, [WASHING] December 27, 1945.
- Memorandum by the Director of the Office of Near Eastern and African Affairs (Henderson) to the Secretary of State, 891.00/8-2345, August 23.
- Memorandum by the Director of the Office of Near Eastern and African Affairs (Henderson) to the Under Secretary of State (Acheson), 891.00/10-1846, October 18, 1946.
- Memorandum of Conversation; by the Under Secretary of State (Acheson) 891.00/1-346, [WASHINGTON], January 3, 1946.
- Memorandum prepared in the office of Near Eastern and African Affairs, 891.00/10-1846, October 18, 1946.
- Policy and Information Statement on Iran Prepared in the Department of State, 711.00/7-1546, July 15, 1946.
- Recommendation for assistance to Greece and Turkey, address the president of the United States delivered before a joint session of the senate and the House of Representatives, recommending assistance to Greece and Turkey, March 12, 1947.
- Telegram 87, January 18, 1946, to the United States Representative at the United Nations (Stettinius), 501.BB/1-1846.
- The Acting Secretary of State to the Ambassador in Iran (Allen), 861.24591/5-1646: Telegram, WASHINGTON, May 16, 1946.
- The Acting Secretary of State to the Ambassador in Iran (Allen), 891.00/6-1546: Telegram, June 20, 1946.
- The Acting Secretary of State to the Embassy in Iran, 891.6363/8-1847: Telegram, august 18, 1947.
- The Acting secretary of State to the Embassy in Iran, 891.6363/8-1847: Telegram, WASHINGTONA, August 18, 1947.
- The Ambassador in Iran (Allen) to the Secretary of state 501.BC/5-2546: Telegram, May 25, 1946.
- The Ambassador in Iran (Allen) to the Secretary of State, 711.91/7-314.6: Telegram, July 31, 1946.
- The Ambassador in Iran (Allen) to the Secretary of State, 711.91/9-1147: Telegram, September 11, 1947.
- The Ambassador in Iran (Allen) to the Secretary of State, 891.01/9-1447: Telegram, September 14, 1947
- The Ambassador in Iran (Allen) to the Secretary of State, 891.24/10-3047: Telegram, October 30, 1947.
- The Ambassador in Iran (Allen) to the Secretary of State, 891.51/11-2847: Telegram, November 28, 1947.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 861.24591/3-144:6: Telegram, March 14, 1946.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 861.24591/3-144:6: Telegram, Tehran, March 14, 1946.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 861.24591/3-2346: Telegram, Tehran, March 23, 1946.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 891.00/1-146: Telegram, TEHRAN, January 1, 1946
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 891.00/1-2S46: Telegram, TEHRAN, January 28, 1946.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 891.00/1-146: Telegram, January 1, 1946.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 891.00/1-246: Telegram, January 2, 1946.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State, 891.00/7-1645; Telegram, Tehran, July 16, 1945.
- The Ambassador in Iran (Murray) to the Secretary of State-761.91/1-1046: Telegram, Tehran, January 10, 1946.
- The Charge in Iran (Ward) to the Secretary of State, 891.00/5-846: Telegram, Tehran, May 8, 1946.
- The Charge in Iran to the Secretary of State, 891.00/4-2546: Teleg, April 25, 1946.
- The Charge in the Soviet Union (Kennan) to the Secretary of State, 761.91/3-446: Telegram. Moscow, March 4, 1946.
- The Charge in the Soviet Union (Kennan) to the Secretary of State, 861.24.591/3-2546: Telegram, Moscow, March 25, 1946.
- The Head of the Delegation of the Soviet Union at the United Nations (Vyshinsky) to the President of the Security Council (Makin), London, 24 January 1946. SCOR, SC, 1st year, 1st ser, supp.No.1, p.17.
- The Iranian ambassador (Ala) to the Secretary of State, 1361.24591/3-54.6. WASHINGTON, March 5, 1946.
- The Secretary of State to the Ambassador in Iran (Morris), 740. 0011 E.W./3-1545: Telegram, March 15, 1945.
- The Secretary of State to the Ambassador in Iran (Murray), 861.24591/3-2246: Telegram, WASHINGTON, March 22, 1946
- The Secretary of State to the Ambassador in Iran (Murray), 861.24591/4-1146: 'I'elegrarn, April 12, 1946.
- The Secretary of State to the Ambassador in Iran (Murray), 861.24591/3-1046: Telegram, WASHINGTON, March 10 1946.
- The Secretary of State to the Ambassador in Iran (Murray), 861.24591/3-1146: Telegram, Tehran, March 11, 1946.
- The Secretary of State to the Ambassador in Iran, 891.24/3-1246: Telegram, Washington, March 22, 1946.
- The Secretary of State to the Charge in the Soviet Union (Kennan), 761.91/2-2246: Telegram, WASHINGTON, February 22, 1946.
- The Secretary of State to the Charge in the Soviet Union (Kennan), 861.24591/3-546: Telegram, WASHINGTON, March 5, 1946.
- The Secretary of State to the Charge in the United Kingdom, 861.24591/3-846: Telegram, Washington, March 8, 1946.
- The Secretary of State to the United States Representative at the United Anions (Stettinius), 501.BC/4-846; Telegram, WASHINGTON, Aprils, 1946.
- The United States Representative at the United Nations (Stettinius) to the Secretary of State, 501.BC/4-1246; Telegram NEW YORK, April 12, 1946.
- Weekly Review of December 20, 1945, p. 7.
پی نوشت .
[1]. فصل پنجم پیمان اتحاد با دولت ایران: «پس‌ازآنکه مخاصمه بین دول متحده با دولت آلمان و شرکای آن به موجب یک یا چند قرارداد متارکه جنگ متوقف شد، دول متحده حداکثر تا شش ما پس‌ازآن نیروهای خود را از خاک ایران بیرون خواهند برد؛ و اگر پیمان صلح مابین آن‌ها بسته شود ولو اینکه قبل از شش ماه بعد از متارکه باشد بلافاصله نیروهای خود را بیرون خواهند برد». [1]- رک: غلامرضا نجاتی، تاریخ سیاسی بیست‌وپنج‌ساله ایران، ج 1، تهران، رسا، 1371، ص 58؛ پیتر آوری، تاریخ معاصر ایران، ج 2، ترجمه: محمد رفیعی مهرآبادی، تهران، موسسه مطبوعاتی عطائی، چ 1، 1363، ص 214.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 508 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 412 |
||