آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 690 |
| تعداد مقالات | 7,232 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,166,521 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,479,790 |
ارزیابی پتانسیل منابع آب دشت اردبیل با استفاده از فرایند تحلیل شبکهای فازی (FANP) در محیط GIS | ||
| نشریه جغرافیا و برنامه ریزی | ||
| مقاله 9، دوره 21، شماره 61، پاییز 1396، صفحه 145-164 اصل مقاله (3797 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 2-10 | ||
| نویسندگان | ||
| جعفر جعفرزاده1؛ هاشم رستم زاده2؛ محمدرضا نیک جو3؛ اسماعیل اسدی4 | ||
| 1دانشگاه تبریز | ||
| 2استاد یار | ||
| 3گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز | ||
| 4استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز | ||
| چکیده | ||
| مطالعه و بررسی تغییرات منابع آب در هر منطقه برای مدریریت منابع آب و استفاده بهینه از آنها ضروری می باشد. در این پژوهش، هدف ارزیابی وضعیت منابع آب موجود در دشت اردبیل از لحاظ وضعیت منابع اعم از سطحی و زیرسطحی بر اساس چهار معیار طبیعی، هیدرولوژیکی، کشاورزی و انسانی با استفاده از روش تحلیل شبکهای فازی میباشد. به منظور ارزیابی بهتر روش تحلیل شبکهای فازی از زیرمعیارهای میزان جمعیت، وضعیت صنایع، وضعیت بارش، وضعیت آب‌های سطحی (حجم برداشت از رودخانه) و آب‌های زیرزمینی (شامل وضعیت قنات‌ها و چاه‌ها و چشمه‌ها)، سطح زیر کشت و نوع محصولات از نظر نیاز آبی، شیب و ارتفاع استفاده شده است. وابستگی میان زیرمعیارها با استفاده از تکنیک DEMATEL فازی و بر اساس نظر کارشناسان خبره تعیین شده است. سپس با استفاده از فرایند تحلیل شبکهای فازی تمامی معیارها و زیرمعیارها وزندهی شده و برای تمامی زیرمعیارها نقشههای متناسب با وزنهای بهدست آمده تهیه گردید. در نهایت نقشه نهایی که بر اساس لایههای اولیه و وزن دار شده با تکنیک شبکهای فازی ایجاد شده بود، در محیط GIS ترسیم شده است. نقشههای حاصله حساسیت منطقه مورد مطالعه را از لحاظ پتانسیل های منابع آب مشخص کرده است. مناطق با خطر پایین 13/11 درصد معادل 9200 هکتار در منتهی الیه شمالی دشت و کمی در غرب دشت میباشند. مناطق با خطر متوسط 36/19 درصد معادل15870 هکتار بوده و در شمال و غرب دشت قرار گرفتهاند، مناطق با خطر بالا 3/21 درصد معادل 17510 هکتار بوده و بیشتر در قسمتهای مرکزی و بالایی دشت واقع شدهاند، مناطق با خطر در معرض آسیب 9/31 درصد معادل 26220 هکتار بوده و و در قسمتهای جنوبی و مرکزی دشت قرار گرفته و در نهایت مناطق بحرانی 1/16 درصد معادل 13250 هکتار را شامل میشوند که بیشتر در قسمت جنوب و شرق پراکندگی دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پتانسیل منابع آب؛ تکنیک DEMATEL؛ تحلیل شبکهای فازی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ دشت اردبیل | ||
| موضوعات | ||
| سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Potential Assessment of Available Water Resources of Ardabil Plain Using Fuzzy Analytic Network Process (FANP) in GIS | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Jafar Jafarzadeh1؛ Hashem Rostamzadeh2؛ Mohammadreza Nikjoo3؛ Esmaeil Asadi4 | ||
| 3Department of Geography of tabriz university | ||
| 4Assistant Professor in the Department of Water Engineering, University of Tabriz | ||
| چکیده [English] | ||
| The study of changes in water resources in each region is essential to manage water resources and using them. In this study, the goal is to evaluate the available water resources in the plain of Ardebil in terms of surface and subsurface resources based on four criteria including natural, hydrological, agricultural and humanitarian by using fuzzy network analysis. In order to assess better fuzzy network analysis evaluation, sub-criteria of population, industry condition, rainfall situation, the status of surface water (volume taken from the river) and groundwater (wells, springs and aqueducts status), the area under cultivation and the type of products in terms of water demand, slope and elevation are used. Dependencies among sub-criteria using DEMATEL fuzzy technique and according to experts are determined. Using the fuzzy network analysis all criteria and sub- criteria are weighed, and the maps for all sub-criteria, are generated in according to the weight obtained. Finally, the result map that is based on initial layers and weighted based on the fuzzy techniques is generated in GIS. The resulting map is identified the sensitivity of the study area in terms of potential water resources. The study area (Ardebil plain) is located in the northwest of Iran and is delimited by latitudes 38°05′ N and 38° 30′N and longitudes 48°15′ E and 48° 35′E. The average height is about 1360 meters from the sea level. It covers an area of about 820 km2 and is part of Qara Soo river basin. The low risk areas 11.13 % equivalent to 9200 hectares are located on the northern and a bit in west of the plain. The average risk areas 19.36 % equivalent to 15870 hectares are located in the north and west of plain. The high risk areas 21.3 % equivalent to 17510 hectares are located mostly in the central and upper parts of the plain. The vulnerable risk areas 31.9 % equivalent to 26220 hectares are located in the southern and central parts of the plain and finally the critical areas 16.1 % equivalent to 13250 hectares are scattered mostly in the south and east of the study area. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Water Resources, DEMATEL technique, Fuzzy analytic network process, Geographic information systems, Ardabil plain | ||
| مراجع | ||
|
ـ آقاابراهیمی سامانی، بابک؛ ماکویی، احمد و محمدهمایون صدرلاهیجانی (1387)، «ارزیابی چالشهای شرکتهای ایرانی در پروژههای نفت و گاز به روش تکنیک دماتل»، مجله عملی پژوهشی شریف، شماره 45، صص 121-129. ـ داداش پور، هاشم و حمیدرضا خدابخش (1392)، «مکانیابی سایتهای اسکان موقت با استفاده از فرایند تحیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)؛ مطالعه موردی منطقه 16 تهران، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا برنامهریزی، سال 17، شماره 46، صص 90-67. ـ دانشور وثوقی، فرناز؛ دین‌پژوه، یعقوب و محمدتقی اعلمی (1390)، «تأثیر خشک‌سالی بر تراز آب زیرزمینی در دو دهه اخیر (مطالعه موردی: دشت اردبیل)»، نشریه دانش آب و خاک، جلد 21، شماره 4، صص 179-165. ـ امیراحمدی، ابوالقاسم؛ معالی اهری، نسیم و طیبه احمدی (1392)، «تعیین مناطق فرونشست احتمالی دشت اردبیل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی»، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامهریزی، سال 17 ، شماره 46، صص 1-23. ـ حبیبی، آرش؛ ایزدیار، صدیقه و اعظم سرافرازی (1393)، «تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی»، انتشارات کتیبه گیل، چاپ اول، تهران. ـ شمسی سوسهاب، رضا و محمدتقی ستاری (1393)، «تخمین سطح آب زیرزمینی دشت اردبیل با استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی، پانزدهمین کنفرانس دانشجویان عمران»، انجمن علمی دانشجویی عمران دانشگاه ارومیه. ـ عالم تبریز، اکبر و محمد باقرزاده آذر ( 1389)، مدل تصمیم‌گیری فرایند تحلیل شبکهای فازی برای گزینش تأمین‌کننده راهبردی، فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی، شماره 54، صص 57-86. ـ عشورنژاد، غدیر؛ فرجی سبکبار، حسنعلی؛ علویپناه، کاظم و محمدحسن نامی (1390)، مکان یابی شعب جدید بانکها و موسسات مالی و اعتباری با استفاده از فرایند تحلیل شبکهای فازی، نشریه پژوهش و برنامهریزی، دوره 2، شماره 7، صص 1-20. ـ علیزاده، امین (1389)، «اصول هیدرولوژی کاربردی»، انتشارات دانشگاه امام رضا، چاپ بیست و هشتم. ـ مسعودیان، ابوالفضل و محمدرضا کاویانی (1386)، اقلیمشناسیایران، انتشارات دانشگاه اصفهان. ـ مکلف سربند، ابراهیم و حسین گلمحمدی (1391)، «مقایسه فنی ـ اقتصادی انتقال آب از قزل اوزن به بخش مرکزی اردبیل با طرحهای انتقال آب»، همایش راهکارهای انتقال آب قزل اوزن به دشت اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی. ـ مؤمنی، منصور (1392)، «مباحثنوینتحقیقدرعملیات»، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. ـ نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1390)، «استانداری اردبیل (معاونت برنامهریزی و دفتر آمار و اطلاعات و سیستم اطلاعات جغرافیایی)». -Giovana Almeida, José Vieira, Alfeu Sá Marques, Asher Kiperstok, Alberto Cardoso. (2013), “Estimating the potential water reuse based on fuzzy reasoning”, Journal of Environmental Management, 128. PP. 883- 892.
-Hongchao Gao, Tong Wei, Inchio Lou, Zhifeng Yang, Zhenyao Shen, Yingxia Li. (2014). “Water saving effect on integrated water resource management”, Resources, Conservation and Recycling, 93, PP. 50–58.
-Junfei Chena, Yang Yang. (2001), “A fuzzy ANP-based approach to evaluate region agricultural drought risk”, Procedia Engineering, 23, PP. 822-827.
-Laurence Smith, Alex Inman, Ross Cherrington (2012), The potential of land conservation agreements for protection of water resources, Environmental science & policy, 24, PP. 92-100.
-Lee, WS; Huang, A.Y.; Chang, Y.Y. & Cheng, C.M. (2011), Analysis of Decision Making Factors for Equity Investment by DEMATEL and Analytic Network Process, Expert Systems with Applications, No. 38.
-Shieh, J.I. Wu H.H., K.K, Huang. (2010), “A DEMATEL method in identifying key success factors of hospital service quality”, Knowledge-based Systems, Vol. 23, No.3, PP. 277–282.
-Wu, W. (2008), “Choosing knowledge management strategies by using a combined ANP and DEMATEL”, Approach, Expert Systems with Applications: An International Journal, Vol. 35, No.3, PP. 828–835.
-Zadeh. L.A. (1999), “Outline of a New Approach to the Analysis of Complex Systems and Decision Processes”.
-Zhou, Q; Huang, W and Ying, Z. (2011), “Identifying Critical Success Factors in Emergency Management Using a Fuzzy DEMATEL Method”, Safety Science, No. 49. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 198 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 180 |
||
