آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,405 |
| تعداد مقالات | 17,242 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,683,784 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,866,564 |
زمینه‌های تاریخی فتوحات اسلامی در ایران: فروپاشی نظم سیاسی دولت ساسانی بر اساس منابع کتبی و دادههای سکه-شناختی | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقاله 3، دوره 6، شماره 10، فروردین 1394، صفحه 61-78 اصل مقاله (432.34 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| مهرداد قدرت دیزجی* | ||
| استادیار/ تاریخ دانشگاه ارومیه | ||
| چکیده | ||
| چکیده فتوحات اسلامی در ایران در پادشاهی یزدگرد سوم (632-651 م.) و به‌ویژه تسخیر بخش عمده آن در کمتر از یک دهه، گویای آن است که دولت ساسانی در آن هنگام توان نظامی و دفاعی خود را، آن‌چنان‌که در دورههای پیشین میبینیم، از دست داده بوده است. متون تاریخی سدههای نخستین اسلامی که از دیرباز منابع پر استناد تاریخپژوهان معاصر شمرده میشوند، این فرض را تأیید میکنند. این منابع، از یک آشفتگی سیاسی پس از مرگ خسرو دوم (590-628 م.) سخن میگویند که در طی آن، شماری پادشاه و ملکه به مدت کوتاهی به پادشاهی رسیدند. آنچه این منابع نمیگویند، میزان اقتدار سیاسی و حدود قلمرو جغرافیایی آنهاست و این موضوعی است که در سکههای این دوره- که از مراجعه به آنها غفلت شده است- به‌روشنی بازتاب یافته است. دادههای سکهشناسی و مقایسه آنها با منابع کتبی در این مقاله، نشان میدهد که پادشاهان این دوره که به کوتاهی و اغلب همزمان بر چند ایالت فرمان میراندند، به سبب محدودیت منابع انسانی و مالی، قادر به تثبیت اقتدار سیاسی و نظامی خود نبودند. آنگاه که یزدگرد سوم همزمان با فتوحات مسلمانان به پادشاهی رسید، دولت ساسانی مدتها بود که بر اثر عوامل گوناگون در حال زوال و فروپاشی بوده و توان سیاسی و نیروی نظامی خود را از داده بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژگان کلیدی: فتوحات اسلامی؛ منابع کتبی؛ مدارک سکه‌شناختی | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ − ابن بلخی، (1363)، فارسنامه، به کوشش گای لیسترانج و رینولد آلن نیکولسون، تهران، دنیای کتاب. − بلاذری، احمد بن یحیی، (1364)، فتوح البلدان، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران، انتشارات سروش. − بلعمی، ابوعلی محمد، (1386)، تاریخ بلعمی، به کوشش محمدتقی بهار و محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات هرمس. − بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد، (1879)، الآثار الباقیه، به کوشش ادوارد زاخائو، لندن. − تقیزاده، سید حسن، (1349)، از پرویز تا چنگیز، تهران، انتشارات فروغی. − ثعالبی، ابو منصور، (1368)، تاریخ ثعالبی، ترجمه محمد فضائلی، ج 1، تهران، نشر نقره. − حمزه اصفهانی، (1368)، تاریخ پیامبران و پادشاهان، ترجمه جعفر شعار، تهران، امیرکبیر. − خوارزمی، ابوعبدالله محمد بن احمد، (1895)، مفاتیح العلوم، به کوشش فان فلوتن، لیدن، بریل. − زرینکوب، عبدالحسین، (1368)، تاریخ ایران بعد از اسلام، تهران، انتشارات امیرکبیر. − فردوسی، ابوالقاسم، (1971)، شاهنامه، به کوشش ا. برتلس، مسکو، اداره انتشارات دانش. − مسعودی، ابو حسن علی بن حسین، (1861-1877)، مروج الذهب، به کوشش باربیه دو مینارد، پاریس، موسسه آسیایی. − مسکویه، ابوعلی، (1366)، تجارب الامم، به کوشش ابوالقاسم امامی، ج 1، تهران، انتشارات سروش. − مقدسی، محمد بن احمد، (1906)، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، به کوشش دخویه، لیدن، بریل. − نفیسی، سعید، (1384)، تاریخ اجتماعی ایران از انقراض ساسانیان تا انقراض امویان، تهران، انتشارات اساطیر. − یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، (1883)، تاریخ، به کوشش هوتسما، لیدن، بریل.
− Alram, A. (1986), Materialgrundlagen zu den iranischen Personennamen auf antiken Münzen, Wien, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
− Christensen, A. (1944), L’Iran sous les Sassanides, 2nd rev. ed. Copenhagen, Ejnar Munksgaar.
− Daryaee, T. (2002), “The Collapse of the Sasanian Power in Fārs/Persis,” Nāme-ye Iran-e Bāstān, vol. 2/1, pp. 3-18.
− Daryaee, T. (2006-2007), “Yazdgerd III’s Last Year: Coinage and History of Sīstān at the End of Late Antiquity”, IRANISTIK, vol. 5, pp. 21-29.
− Dignas, B. & Winter, E. (2007), Rome and Persia in Late Antique. Neighbours and Rivals, Cambridge, Cambridge University Press.
− Frye, R. N. (1983), “The Political History of Iran under the Sasanians”, The Cambridge History of Iran, vol. 3.1, ed. E. Yarshater, Cambridge, Cambridge University Press, pp. 116-180.
− Ghodrat-Dizaji, M. (2011), “Disintegration of Sasanian Hegemony over Northern Iran”, Iranic Antiqua, vol. 46, pp. 315-329.
− Greatrex, G. & Lieu, S. N. C. (2002), The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars. Part II: AD 363–630, London and New York, Routledge.
− Kennet, D. (2007), “The Decline of Eastern Arabia in the Sasanian Period”, Arabian Archaeology and Epigraphy, vol.18, 86-122.
− Malek, H. M. (1993), “A Survey of Research on Sasanian Numismatics”, The Numismatic Chronicle, vol. 153, pp. 227-269.
− Malek, H. M. (2013), “Late Sasanian Coinage and the Collection in the Muzeh Melli Iran”, The Numismatic Chronicle, vol.173, pp. 457-499.
− Mochiri, M. I. (1972), Étude de Numismatique Iranienne sous les Sassanides, Tome I, Teheran, Bibliothèque Nationale.
− Mochiri, M. I. (1983), Étude de Numismatique Iranienne sous les Sassanides et Arabe-Sassanides, Tome II, 2nd rev ed., Louvain, Imprimerie Orientaliste.
− Morony, M. (1987), “Arab Conquest of Iran”, Encyclopaedia Iranica, vol. 2, London and New York, Routledge, pp. 203-210.
− Nöldeke, Th. (1876), Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden aus der arabischen Chronik des Tabari, Leiden, E. J. Brill.
− Pourshariati, P. (2008), Decline and Fall of the Sasanian Empire: the Sasanian-Parthian Confederation and the Arab Conquest of Iran, London and New York, I. B. Tauris.
− Rawlinson, G. (1876), The Seventh Great Oriental Monarchy or the Geography, History, and Antiquities of the Sassanian or New Persian Empire, London, Longmans.
− Schindel, N. (2013), “Sasanian Coinage”, The Oxford Handbook of Ancient Iran, ed. D. Potts, Oxford, Oxford University Press, pp. 814–840.
− Schippmann, K. (1990), Grundzüge der Geschichte des sasanidischen Reiches, Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
− Shapur Shahbazi, A. (1990), “On the Xwaday-namag”, Acta Iranica 30 [=Papers in Honor of Professor EhsanYarshater], Leiden, 208-229.
− Tabarī, Abū Ja‘far Muḥammad b. Jarīr (1999), The History of al-Tabarī, vol. 5, tr. C. E. Bosworth, Albany, State University of New York Press. − Wiesehöfer, J. (2001), Ancient Persia, from 550 BC to 650 AD, London and New York, I. B. Tauris.
− Zarrinkub, A.H. (1975), “The Arab Conquest of Iran and its Aftermath”, The Cambridge History of Iran, ed. R. N. Frye, vol. 4, Cambridge, Cambridge University Press, pp. 1-56. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,049 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,218 |
||