آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,422 |
| تعداد مقالات | 17,546 |
| تعداد مشاهده مقاله | 56,741,084 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,814,253 |
تکوین فرهنگ تغذیه و پزشکی دریانوردان ایرانی: مطالعه‌ای تطبیقی در گذار از دوره ساسانی به عصر اسلامی (با تأکید بر نظریه‌های مقاومت فرهنگی و تبادل دانش) | ||
| تاریخ فرهنگ ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آبان 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ihc.2025.68736.1083 | ||
| نویسندگان | ||
| سید احمدرضا خضری1؛ میثم سلیمانی* 2 | ||
| 1استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| این مقاله به بررسی سازوکارهای تحول فرهنگی در جوامع دریانورد ایرانی در دوره گذار از عصر ساسانی به دوران اسلامی می‌پردازد؛ بستری که غالباً در تاریخ‌نگاری‌های خشکی‌محور و متمرکز بر مراکز قدرت نادیده گرفته شده است. پژوهش حاضر این فرضیه را مطرح می‌کند که این جوامع در مواجهه با دگرگونی‌های سیاسی و دینی، نه دستخوش گسست تمدنی شدند و نه صرفاً به تداوم سنت‌های پیشین پرداختند، بلکه فرآیندی پیچیده از «تطبیق فعالانه» را به کار گرفتند. این فرآیند شامل حفظ راهبردی دانش مادی و عملیِ مبتنی بر الزامات اکولوژیک (مانند رژیم غذایی و فناوری کشتی‌سازی) و در عین حال، بازآرایی خلاقانه چارچوب‌های نمادین و ایدئولوژیک (مانند آیین‌ها و انگاره‌های پزشکی) برای انطباق با نظم اجتماعی-سیاسی نوین اسلامی بود. این پژوهش با اتکا به روش تحلیل تطبیقی-تاریخی و با تلفیق منابع متنی (متون پهلوی، سفرنامه‌ها و رساله‌های پزشکی اسلامی) و شواهد باستان‌شناختی (به‌ویژه از محوطه سیراف)، نشان می‌دهد که در حوزه تغذیه، الگوی پایدار مصرف ماهی و خرما در کنار تحول نمادین آیین‌های غذایی تداوم یافت و در حوزه پزشکی، سنت داروشناسی ساسانی با نظریه اخلاط جالینوسی و دانش تجربی دریایی درآمیخت. این مقاله با ارائه الگوی «تطبیق فعالانه»، دوگانه‌های تحلیلی «گسست» و «تداوم» را به چالش می‌کشد و چارچوبی ظریف‌تر برای فهم گذارهای تمدنی، به‌ویژه در جوامع غیرنخبه و پیرامونی، پیشنهاد می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دریانوردی ایرانی"؛ "گذار ساسانی-اسلامی"؛ " تاریخ فرهنگی"؛ " تاریخ پزشکی"؛ " تاریخ تغذیه"؛ " سیراف | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||