دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,417
تعداد مقالات17,426
تعداد مشاهده مقاله56,189,148
تعداد دریافت فایل اصل مقاله18,515,103
حضرتی, حسن, هوشمندی, تارا. (1404). کنش های سیاسی میرزا ملکم‎خان؛ با تأکید بر دورۀ حضور او در استانبول (مبتنی بر اسناد تازه ‎یاب). سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(43), 125-151. doi: 10.22034/jiiph.2025.63872.2539
حسن حضرتی; تارا هوشمندی. "کنش های سیاسی میرزا ملکم‎خان؛ با تأکید بر دورۀ حضور او در استانبول (مبتنی بر اسناد تازه ‎یاب)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 16, 43, 1404, 125-151. doi: 10.22034/jiiph.2025.63872.2539
حضرتی, حسن, هوشمندی, تارا. (1404). 'کنش های سیاسی میرزا ملکم‎خان؛ با تأکید بر دورۀ حضور او در استانبول (مبتنی بر اسناد تازه ‎یاب)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(43), pp. 125-151. doi: 10.22034/jiiph.2025.63872.2539
حضرتی, حسن, هوشمندی, تارا. کنش های سیاسی میرزا ملکم‎خان؛ با تأکید بر دورۀ حضور او در استانبول (مبتنی بر اسناد تازه ‎یاب). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 16(43): 125-151. doi: 10.22034/jiiph.2025.63872.2539

کنش های سیاسی میرزا ملکم‎خان؛ با تأکید بر دورۀ حضور او در استانبول (مبتنی بر اسناد تازه ‎یاب)

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
دوره 16، شماره 43، تیر 1404، صفحه 125-151    اصل مقاله (1.08 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2025.63872.2539
نویسندگان
حسن حضرتی* 1؛ تارا هوشمندی2
1دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران، ایران
2کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه تهران، ایران
چکیده
پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که مواجهۀ دولت‎های قاجاریه و عثمانی با میرزا ملکم‎خان چگونه بود و ملکم‎خان در ربط با دولتین مزبور، چه نوع کنش‎هایی نشان داده‌است؟ رویکرد پژوهشی در این نوشتار مبتنی بر توصیف فربه در قالب بررسی تاریخی و با استفاده از منابع آرشیوی (مبتنی بر اسناد تازه‌یاب) است. نتایج این پژوهش نشان می‎دهد میرزا ملکم‎خان در دورۀ حضور در عثمانی که به شکل تبعید بوده، زندگی پرفرازونشیبی داشته‌است. بااین‎حال در همین دوره به‌خاطر استعداد و قابلیت‎هایی که از خود نشان می‎دهد، همواره در مرکز توجه کارگزاران ایران و عثمانی بوده‌است. دولت‎های قاجاریه و عثمانی رویکردهای متفاوتِ مبتنی بر منافع سیاسی و ملی خود نسبت به میرزاملکم‎خان داشتند و زمانی که با سیاست‎های اصلاح‎گرایانه او مواجه می‎شدند، او را طرد می‎کردند. اما در پی بهره‎برداری از قابلیت‎های او در مناسبات سیاسی و مذاکرات دیلپماتیک بودند. ملکم که رویکرد اصلاح‌گرانۀ خود را در استانبول نیز حفظ کرده بود، در آنجا هم موردحمایت کارگزاران اصلاح‎گری همچون میرزا حسین‎ خان مشیرالدوله قرار گرفت. در دورۀ حضور در لندن نیز تلاش می‎کرد تا با اشاره به تجربۀ اصلاحات در عثمانی، کارگزاران ایران را تشویق به انجام اصلاحات کند.
کلیدواژه‌ها
دولت قاجاریه؛ دولت عثمانی؛ میرزا ملکم خان؛ استانبول؛ اسناد تازه یاب
مراجع
کتاب‎ها

  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن صنیع‌الدوله (13۶3). منتظم ناصری. تهران: دنیای کتاب.
  • الگار، حامد (13۶9). میرزاملکم خان، پژوهشی درباره تجددخواهی ایران. تهران: مدرس.
  • اصیل، حجت‌الله (137۶). زندگی و اندیشه‎ میرزا ملکم خان ناظم‌الدوله، تهران: نی.
  • اصیل، حجت‌الله (1381). رساله‌های میرزاملکم خان ناظم‌الدوله، تهران: نی.
  • تیموری، ابراهیم (1332). عصر بی‌خبری، تاریخ امتیازات در ایران، تهران: اقبال.
  • میرزا ملکم خان (1۴00). مکاتبات میرزا ملکم خان در باب مناسبات ایران و عثمانی و امور بین‎الملل. تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات.
  • ساسانی، خان ملک (1338). سیاست‌گران دوره قاجار، انتشارات بابک با همکاری انتشارات هدایت.
  • رائین، اسماعیل (13۵3). میرزا ملکم خان، زندگی و کوشش‎های سیاسی او، تهران: بنگاه مطبوعاتی صفی علی شاه.
  • رائین، اسماعیل (13۵7). فراموشخانه و فراماسونری در ایران، تهران: امیرکبیر.
  • صفایی، ابراهیم (13۶3). رهبران مشروطه، تهران: جاویدان.
  • طباطبایی، محیط (1328). مجموعه آثار میرزا ملکم خان، تهران: علمی.
  • کرمانی، ناظم‌الاسلام (1379). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: امیرکبیر.
  • کسرایی، محمدسالار (1379). چالش سنت و مدرنیته در ایران، تهران: مرکز.
  • مستوفی، عبدالله (138۴). شرح زندگانی من. تهران: زوار.
  • نورایی، فرشته (13۵2). تحقیق در افکار میرزا ملکم خان ناظم‌الدوله، تهران: شرکت سهامی کتاب‎های جیبی با همکاری فرانکلین.
مقاله‌ها

  • پاشازاده، غلامعلی (1393). ملکم و نقش‎آفرینی در تنظیمات عثمانی، تاریخ اسلام و ایران، 2۴(2۴)، 2۵-۴
  • پاشازاده، غلامعلی (1390). بررسی تطبیقی وصیت‌نامه‎های اصلاحی اندیشمندان ایران و عثمانی: مستشارالدوله و فؤاد‌پاشا، تاریخ ایران، ۴(2)، 79-92.
  • زرگری‎نژاد، غلامحسین (1380). ترقیخواهی در سیاست، انحلال‎طلبی در اقتصاد و فرهنگ، فرهنگ اندیشه، 1(1)، 91-1۵
  • عرفانیان، مسعود (1391). تنظیمات در عثمانی و تأثیر آن بر امیرکبیر، میرزا حسین خان سپهسالار و میرزاملکم خان ناظم‌الدوله، تاریخ روابط خارجی، 13(۵2)، 7۵-9۶.
اسناد

  • سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (آما)
  • مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (واخا)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 80
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 52


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب