| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شمارهها | 1,433 |
| تعداد مقالات | 17,642 |
| تعداد مشاهده مقاله | 57,427,306 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,181,082 |
پدیدارشناسی هرمنوتیکی و ایدئولوژی: بازخوانی انتقادی ریکور | ||
| مجله پژوهش های فلسفی | ||
| دوره 19، شماره 52، آذر 1404، صفحه 41-58 اصل مقاله (637.32 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2025.68903.4173 | ||
| نویسنده | ||
| رحمت الله محمودی* | ||
| گروه آموزش فلسفه و منطق دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| این مقاله به بازخوانی انتقادی ایدئولوژی در اندیشه پل ریکور میپردازد و نشان میدهد که چگونه ریکور با عبور از پدیدارشناسی استعلایی هوسرل و با بهرهگیری از هرمنوتیک هایدگر و گادامر به همراه روانکاوی فروید، رویکردی ترکیبی و نوآورانه پدید میآورد. این رویکرد به ما امکان میدهد تا ایدئولوژی را نه صرفاً بهعنوان آگاهی کاذب یا خطای معرفتی، بلکه همچون روایتی فرهنگی، تاریخی و زبانی بفهمیم. هدف این پژوهش، از یک سو، نقد تقلیلگرایی مارکسیستی در مفهومپردازی ایدئولوژی است که آن را صرفاً به تحریف واقعیت و بازتولید روابط سلطه تقلیل میدهد. از سوی دیگر، این مقاله به تبیین کارکردهای ایجابی ایدئولوژی در انسجام اجتماعی، تداوم هویت جمعی و خودفهمی تاریخی میپردازد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و دادهها بر اساس آثار ریکور و منابع فلسفی معتبر گردآوری و تحلیل شدهاند. یافتهها نشان میدهد که پدیدارشناسی هرمنوتیکی با تأکید بر زبان، روایت، ناخودآگاه و تاریخ، چارچوبی جامع برای فهم و نقد همزمان ایدئولوژی فراهم میسازد و امکان مواجههای انتقادی و سازنده با این مفهوم را در اختیار میگذارد؛ مواجههای که فراتر از تقلیلگراییهای رایج، به پیچیدگیهای این پدیده توجه دارد. این مقاله از آراء ریکور برای نقد مفهوم سنتی ایدئولوژی بهره میبرد و رویکردی نوآورانه در تحلیل آن ارائه میکند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| پدیدارشناسی؛ هرمنوتیک؛ پل ریکور؛ ایدئولوژی؛ آگاهی کاذب؛ روایت | ||
| مراجع | ||
|
Bernet, R. (1990). The concept of ideology in Husserl's phenomenology. Phenomenological Research, 50(4), 136–152. Gadamer, H.-G. (1983). The Philosophical Hermeneutics. University of California Press. Gadamer, H.-G. (1985). Truth and Method. Crossroad. Gadamer, H.-G. (1993). Philosophical Hermeneutics. University of California Press. Hegel, G. W. F. (1977). Phenomenology of Spirit. Oxford University Press. (Original work published 1807) Husserl, E. (1970). The crisis of European sciences and transcendental phenomenology: An introduction to philosophical phenomenology. Northwestern University Press. (Original work published 1936) Heidegger, M. (1927). Sein und Zeit. Max Niemeyer Verlag. Kaplan, J. (1998). The Hermeneutics of Ideology. University of Pennsylvania Press. Kuhn, H. (1970). The Problem of Ideology. The Journal of Philosophy, 67(12), 347-357. Marx, K., & Engels, F. (1976). The German Ideology. International Publishers. (Original work published 1846) Nijhoff, W. (1985). Ideology and the Life-World. In Phenomenology and the social sciences, pp. 96–120. Springer. Ricoeur, P. (1974). The Conflict of Interpretations: Essays in hermeneutics. Northwestern University Press. Ricoeur, P. (1991). From Text to Action: Essays in hermeneutics II. Northwestern University Press. Shklar, J. N. (2019). Herder, Hegel, and the national spirit. Yale University Press. Taylor, C. (1971). Interpretation and the Sciences of Man. In: Philosophy, history, and the sciences, pp. 1–51. Cambridge University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 475 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 61 |
||