آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,412 |
| تعداد مقالات | 17,361 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,975,075 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,184,319 |
ادراک بالعرض: بررسی دیدگاه ابن‌سینا | ||
| مجله پژوهش های فلسفی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2025.66306.4031 | ||
| نویسنده | ||
| سیدمحمود یوسف‌ثانی* | ||
| عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران | ||
| چکیده | ||
| قوای ادراکی حیوانی در هریک از اقسام ظاهری و باطنی مدرکات بالذاتی دارند که مستقیما از سوی آن قوا ادراک می‌شوند. ولی گاه همراه با متعلقات خاص هر قوۀ ادراکی امور دیگری که در لحظۀ ادراک شی‌ای خاص مستقیما مورد ادراک هیچ‌یک از قوای ادراکی واقع نشده‌اند، نیز به ادراک در می‌آیند که نحوة ادراک آنها و قوه‌ای که این ادراک برایش حاصل می‌شود نیازمند تبیین و توضیح است. ابن‌سینا این نوع از ادراکات را، بویژه آنجا که از نوع محسوسات باشند، «محسوس بالعرض» نامیده و قوۀ ادراک‌کنندۀ آنها را نیز قوۀ وهم دانسته است. از آنجا که وهم مدرِک اموری به نام «معنا»ست که در مقابل اموری به نام «صورت» قرار می‌گیرند که اختصاصا از سوی حواس بیرونی ادراک می‌شوند، این پرسش مطرح می‌شود که اگر مدرَکات بالعرض از جنس محسوسات باشند و محسوسات نیز صورت باشند واهمه که مدرِک معانی است چگونه می تواند محسوسات بالعرض را درک کند. پاسخ این است که جایگاه یک متعلَق ادراکی در مقام صورت یا معنا جایگاهی مطلق نیست، بلکه با روابط و نسبت‌هایی که در یک فعل خاص ادراکی بین مدرِک و مدرَک برقرار می‌شود تعین می‌یابد و ازهمین‌رو ابن‌سینا معانی را نه با ویژگی غیر حسی بودن که با ویژگی «با حواس خارجی ادراک نشدن» مشخص کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "؛ صورت"؛ معنا"؛ ادراک محسوس"؛ ادراک بالعرض"؛ قوه وهم"؛ ، "؛ ابن‌سینا" | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 36 |
||