آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,405 |
| تعداد مقالات | 17,217 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,625,214 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,814,323 |
جایگاه هویت ایرانی در اندیشۀ مهدی بازرگان: تحلیلی تاریخی-مفهومی | ||
| تاریخ فرهنگ ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ihc.2025.68387.1077 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد حسن عبدلی1؛ یونس فرهمند* 2؛ معصومعلی پنجه3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ اسلام واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی. تهران. ایران | ||
| 2دانشیار بخش تاریخ و باستانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 3استادیار بخش تاریخ و باستان شناسی. واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نواندیشان مسلمان، در واکنش به دوگانۀ «غرب‌گرایی» و «ملی‌گرایی»، راهی سوم را برگزیدند که بر هویت توأمانِ ایرانی و اسلامی با رویکردی نو و رحمانی تأکید داشت. در «راه سوم»، گرایش‌هایی گونه‌گون در رویارویی با علوم جدید وجود دارد؛ از جمله، گرایش انطباقی مبنی بر همبستگی با هویت ذاتی یا سودمندی در پذیرش و سازگاری با آن علوم. مهدی بازرگان با خاستگاهی مذهبی، به این راه سوم روی‌آورد. پرسش اساسی این است که جایگاه ایران و هویت ایرانی در اندیشۀ بازرگان چگونه است و او به مؤلفه‌های هویت ایرانی تا چه اندازه توجه کرده است؟ این پژوهش، با روش تاریخی از نوع عِلّی با رویکرد توصیفی-تحلیلی، بر آن است تا اندیشۀ فردی شاخص از نواندیشی دینی دربارۀ ایران و هویت ایرانی را تبیین و مراتب متفاوت «ایران‌ورزی» یا «ایران‌گرایی» بازرگان را در گذر زمان، مشخص کند. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که در مرحله‌ای، ایران نزد بازرگان وسیله‌ای برای تحقق آرمان‌های اسلامی بوده که این پژوهش، آن را «ایران‌ورزی» نامیده است؛ و در مرحله‌ای دیگر، از اولویت منافع ملی ایران سخن می‌گفت که می‌توان آن را «ایران‌گرایی» نامید. با وجود این و با توجه به بسترها و زمینه‌های اجتماعی و سیاسیِ دوران بازرگان، این امر، به ارائۀ نظریه‌ای منسجم دربارۀ ایران و مسئلۀ ایران منجر نگشت؛ و چگونگیِ اولویت‌بندی دوگانۀ ایران و اسلام در نظام فکری وی حل نشد. این موضوع، با مبنای فرایند نواندیشی دینی نیز که خواهانِ تلفیق عناصر ملی و مذهبی بود، هم‌خوانی نداشت و ساختار اندیشۀ بازرگان را نامنسجم کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ ایران؛ هویت ایرانی؛ هویت ملی؛ نواندیشی دینی؛ مهدی بازرگان | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2 |
||