دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,425
تعداد مقالات17,552
تعداد مشاهده مقاله56,918,008
تعداد دریافت فایل اصل مقاله18,885,540
مسیب زاده, حامد, میر خلیلی, سیدمحمود, فتحی, محمد جواد, دارابی, شهرداد. (1404). تأثیر تحرک طبقاتی بر بزه کاری در ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), 165-197. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
حامد مسیب زاده; سیدمحمود میر خلیلی; محمد جواد فتحی; شهرداد دارابی. "تأثیر تحرک طبقاتی بر بزه کاری در ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 16, 38, 1404, 165-197. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
مسیب زاده, حامد, میر خلیلی, سیدمحمود, فتحی, محمد جواد, دارابی, شهرداد. (1404). 'تأثیر تحرک طبقاتی بر بزه کاری در ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), pp. 165-197. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399
مسیب زاده, حامد, میر خلیلی, سیدمحمود, فتحی, محمد جواد, دارابی, شهرداد. تأثیر تحرک طبقاتی بر بزه کاری در ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 16(38): 165-197. doi: 10.22034/law.2025.61227.3399

تأثیر تحرک طبقاتی بر بزه کاری در ایران

مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
دوره 16، شماره 38، فروردین 1404، صفحه 165-197    اصل مقاله (1.04 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/law.2025.61227.3399
نویسندگان
حامد مسیب زاده* 1؛ سیدمحمود میر خلیلی2؛ محمد جواد فتحی3؛ شهرداد دارابی4
1دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی پردیس بین‌المللی ارس دانشگاه تهران، ایران
2استاد گروه حقوق دانشگاه تهران، ایران
3دانشیار گروه حقوق دانشگاه تهران، ایران
4دانشیار گروه حقوق دانشگاه آزا اسلامی، واحد قم، ایران
چکیده
فاصلۀ طبقاتی یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی و جرم‌شناختی است. تحرک طبقاتی ازجمله مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر بر بزهکاری است. تحرک طبقاتی، روند تغییر در یک طبقه و حرکت از یک وضعیت طبقاتی به وضعیت دیگر در مسیری نزولی یا صعودی به‌شمار می‌رود. در این جستار، به یافتن راهکارهایی که بتواند به چرایی و چگونگی تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در جامعۀ ایران پاسخ درخوری بدهد، همت شده است. از این رو، پرسش اساسی این مقاله این بوده که فرایند تأثیر تحرک طبقاتی بر بزهکاری در جامعۀ ایران چگونه است؟ در پاسخ، فرضیه اساسی بر این محور قرار داشته که وجود انگیزۀ قوی برای حرکت طولی در طبقات اجتماعی به سمت بالا و فقدان امکانات و ابزارهای قانونی لازم از جهت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... در راستای این تحرک، موجب فراهم شدن زمینه‌های ارتکاب جرم می‌شود. یافته‌های پژوهش بر این محور قرار دارد که مؤلفه‌های بسترساز جرم در ایران ازجمله اوضاع نابسامان اجتماعی- اقتصادی و نظام اداری، به‌هم‌ریختگی طبقات اجتماعی ناشی از افزایش بی‌رویۀ تورم، کاهش ارزش پول ملی و گسترش حاشیه‌نشینی، برآیند تحرکات طبقاتی در ایران بوده و بر بزهکاریِ ناشی از به‌هم‌ریختگی طبقات اجتماعی تأثیر بسزایی داشته و رخداد جرایم اقتصادی، مالی و فساد اداری همچون سرقت، کلاهبرداری، اختلاس و جرایم مربوط به حوزۀ ارز را نیز به‌دنبال داشته است؛ زیرا تحرک طبقاتی پیش از آنکه سایر حوزه‌های اجتماعی را آماج قرار دهد، مستقیماً بسترهای اقتصادی- مالی را نشانه می‌گیرد؛ هرچند که به تبع آن و غیرمستقیم ممکن است بر سیر تصاعدی نرخ جرایم ضد امنیت و آسایش یا جرایم علیه تمامیت جسمانی شهروندان اثر بگذارد. همچنین نظریۀ فشار مرتن به میزان زیادی رویداد جرایم در جامعه ایران را توجیه می‌نماید و از بین تمام مؤلفه‌ها، ناهمـاهنگی میان ابزارها و هدف‌های قانونیِ جامعه، عمده‌ترین مؤلفه در جهت‌گیری به سمت جرم قلمداد می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
ایران؛ بزهکاری؛ تحرک اجتماعی؛ تحرک طبقاتی؛ جرم
مراجع
الف) منابع فارسی

- کتاب‌ها

  1. دانش، تاج‌زمان (1385). مجرم کیست؟ جرم‌شناسی چیست؟. تهران: کیهان.
  2. رحیمی‌نژاد، اسماعیل (1397). رویکردهای نوین در جرمشناسی انتقادی و سیاست جنایی. تهران: مجد.
  3. ابراهیمی، شهرام (1399). جرم‌شناسی خیزش‌های اجتماعی (دربارۀ خیزش‌های اجتماعی خشونت‌آمیز حومه‌های حساس شهرهای فرانسه). تهران: میزان.
  4. ریمون، گسن (1370). مقدمه‌ای بر جرمشناسی، ترجمه و تحقیق سید مهدی کی‌نیا. تهران: علامه طباطبایی.
  5. سروستانی، رحمت‌االله (1386). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی). تهران: سمت.
  6. صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1387). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی). قم: آن.
  7. گروثرز، چارلز (1378). جامعه‌شناسی مرتن، ترجمۀ زهرا کسایی. تهران: علامه طباطبایی.
  8. گیدنز، آنتونی (۱۳۷۶). جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نی.
  9. معظمی، شهلا (1388). بزهکاری کودکان و نوجوانان. تهران: دادگستر.
  10. ملک، حسن (1388). جامعه‌شناسی قشرها و نابرابریهای اجتماعی، تهران: پیام نور.
  11. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1389). تقریرات جامعه‌شناسی جنایی، تهران: شهید بهشتی.
  12. نیک‌گهر، عبدالحسین (1369). مبانی جامعه‌شناسی، تهران: رایزن.
  13. رابرتسون، یان (1374). درآمدی به جامعه، ترجمۀ حسین بهروان. مشهد: آستان قدس.
 

- مقالات

  1. تقی‌پور، علیرضا و موسوی فرد، سید محمدرضا (1403). تعارض منافع به‌عنوان منشأ برخی جرایم در حقوق ایران با تأکید بر تجارب تقنینی در کانادا. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 15 (35)، 61-86. Doi: 10.22034/law.2024.56461.3269
  2. ابراهیمی، مهرزاد و چاکرزهی، عبدالوهاب (1394). ارتباط میان نرخ جرم و جنایت با تورم و بیکاری در ایران. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی، 4 (2)، 113-127.
     Doi: 20.1001.1.23221453.1394.4.2.7.7

  1. ابراهیمی، شهرام و صادق‌نژاد، مجید (1392). تحلیل جرم‌شناختی جرایم اقتصادی. پژوهش حقوق کیفری، 2 (5)، 147-174. Doi: http://noo.rs/D2Wau
  2. باقری، نفیسه؛ عظیم‌زاده، شادی؛ مهرا، نسرین و مهدوی ثابت، محمدعلی (1403). کاربست سنجه‌های عدالت ترمیمی نظام‌ حقوقی ‌ایران در حمایت از بزه‌دیدگان ‌جنسی زیر 18 سال؛ با مدل نیاز- حقوق. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 15 (34)، 63-114.
 Doi: 10.22034/LAW.2023.57151.3282

  1. ابراهیمی مقدمیان، محمود؛ جلیلی صالح، زهرا و جلیلی صالح، فاطمه (1393). مطالعۀ علل ارتکاب جرم در میان جوانان حاشیه‌نشین شهر همدان. دانش انتظامی همدان، 1 (3)، 45-72.
Doi: https://www.magiran.com/p2231162

  1. اسکندری چراتی، آذر (1396). بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر بزهکاری نوجوانان (مطالعه موردی: نوجوانان پسر 13 تا 19 سال شهر آزادشهر). تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 4 (34)، 185-206. Doi: http://noo.rs/JhKTk
  2. اعظمی مقدم، مجید (1390). مفهوم‌شناسی جرم اقتصادی یا فساد اقتصادی. کارگاه، 4 (16)، 55-84. Doi: http://noo.rs/HIC8b
  3. تنکابنی، حمید (1392). موانع تحرک اجتماعی و تأثیرات آن در تحرک شغلی کارکنان سازمان‌های دولتی و پیامدهای آن. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 4 (3)، 1-23.
Doi: http://noo.rs/BO9yE

  1. جلائی‌پور، حمیدرضا و حسینی‌نثار، مجید (1388). عوامل اجتماعی مؤثر بر بزهکاری نوجوانان (مطالعۀ موردی شهر رشت). جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، 1 (2)، 49-72.
 Doi: http://noo.rs/RDKDO

  1. جلیلیان، مهدی و عطازاده، سعید (1393). تحلیل جرم‌شناختی جرایم اقتصادی. پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی. 10 (1)، 125-148.  Doi: http://noo.rs/D2Wau
  2. حبیب‌زاده مؤمن، بهنام و وروایی، اکبر (1396). واکاوی سیاست جنایی ایران در قبال جرایم یقه‌سفید. علوم اجتماعی دانشگاه آزاد شوشتر، 11 (39)، 111-124.
  Doi: http://noo.rs/oOn5b

  1. دانش ناری، حمیدرضا؛ خسروی، پوریا و جمعه‌گی، فاطمه (1402). ارزیابی مفهوم طبقه اجتماعی در جرم‌شناسی انتقادی: تحلیل محتوای کیفی فیلم پلتفرم. پژوهش‌های حقوق جزا و جرم شناسی، 11 (21)، 165-194. Doi: 10.22034/jclc.2022.337578.1680
  2. دانش ناری، حمیدرضا و خواجوی فخرداود، زینب (1403). نابرابری اجتماعی و جرم: رمزگشایی یک انقلاب در فیلم برف‌شکن. حقوق کیفری، 15 (1)، 67-83.
  Doi: 10.22124/jol.2024.25671.2412

  1. درشتی، حنانه (1399). نابسامانی اجتماعی و تأثیر آن بر سرقت با تأکید بر پدیدۀ مهاجرت (مطالعۀ موردی: تهران بزرگ). کارآگاه، 13 (50)، 66-86. Doi: http://noo.rs/L8CiO
  2. زارع، بیژن و لطفی، مهوش (1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تحرک اجتماعی بین نسلی در شهر کرمانشاه. مسائل اجتماعی ایران، 4 (1)، 113-139.
  Doi: ‎20.1001.1.24766933.1392.4.1.5.5

  1. سالاری، اسماعیل؛ معین، لادن؛ سهامی، سوسن و حقیقی، حمید (1392). بررسی رابطۀ فرهنگ مردسالاری، همسان همسری، با تعارضات زناشویی در بین دبیران و پرستاران زن متأهل. زن و مطالعات خانواده، 5 (19)، 95-  Doi: http://noo.rs/JCt6e
  2. سلیمی، صادق (1387). مجرمین یقه‌سفید و سیاست کیفری ایران. مطالعات حقوق خصوصی، 38 (4)، 239-254. Doi: 20.1001.1.25885618.1387.38.4.12.5
  3. سهامی، سوسن؛ حسین زئی، عنایت‌اله و پرویززاده، عاطفه (1396). ساخت و اعتباریابی مقیاس بزهکاری چندبعدی نوجوانان و جوانان. روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 6 (29)، 71-86.
 Doi: 20.1001.1.22285516.1396.8.29.4.3

  1. شاطریان، محسن؛ حیدری، رسول؛ شاطریان، محمود و دولتیاران، کامران (1399). مدل‌سازی و تحلیل عوامل مؤثر بر وقوع جرم در مناطق حاشیه‌نشینِ شهر کاشان. برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 10 (37)، 91-108. Doi: 20.1001.1.22516735.1399.10.37.7.5
  2. عباسی‌نژاد، حسین؛ رمضانی، هادی و صادقی، مینا (1391)، بررسی رابطه‌ی بین بیکاری و جرم در ایران: رهیافت داده‌های تلفیقی بین استانی. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 20 (64)، 65-86. Doi: http://noo.rs/Pi4uo
  3. غفاری، زهرا (1396). تأثیر سرمایۀ فرهنگی تجسم ‏یافته‌ی ذهنی بر تحرک اجتماعی میان نسلی (مورد مطالعه: شهروندان 30 تا 54 ساله شهر گرگان). توسعۀ اجتماعی، 11 (4)، 183-206.
 10.22055/qjsd.2017.13011 Doi:

  1. علیوردی‌نیا، اکبر؛ ریاحی، محمداسماعیل و موسوی چاشمی، سیده ملیحه (1386). مطالعۀ جامعه‌شناختی بزهکاری: آزمون تجربی نظریۀ فشار عمومی اگنیو. جامعه‌شناسی ایران، 8 (2)، 75-99.                                            Doi: 20.1001.1.17351901.1386.8.2.4.4
  2. قائمی‌زاده، محمدسلمان؛ مبارکی، محمد و محمودزاده، مرتضی (1396). نوسازی یا بازتولید اجتماعی (مطالعه‌ای در خصوص قشربندی و تحرک اجتماعی). تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، 9 (72)، 81-114. Doi: http://noo.rs/NKMf7
  3. کلانتری، صمد و قائمی‌زاده، محمدسلمان (1381). تحرک اجتماعی و ساخت طبقاتی (مطالعۀ موردی شهر همدان). جامعه‌شناسی ایران، 4 (4)، 76-100. Doi: http://noo.rs/Yb6MU
  4. قهرمان‌پور، رحمان (1383). عوامل مؤثر بر تحرک طبقاتی در ایران. تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 1 (1)، 113-140. Doi: http://noo.rs/ikl5V
  5. کاظمی‌پور، شهلا (1378). الگویی در تعیین پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد و سنجش تحرک اجتماعی با تکیه بر مطالعه موردی در شهر تهران. علوم اجتماعی، 14(14)، 139-172.
 Doi: http://noo.rs/npTkh

  1. عطاشنه، منصور و امیری، مهدی (1389). علل و عوامل جرم سرقت در شهر اهواز (سال‌های 75 تا 85). علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 4 (11)، 103-126.
 Doi: http://noo.rs/5XRuz

  1. مالمیر، مهدی (1402). وضعیت‌سنجی ابعاد هویت ملی، قومی و طبقاتی جامعه ایران. علوم اجتماعی، 30 (102)، 1-29. Doi: 10.22054/qjss.2024.81283.2816
  2. محمدزاده، یوسف؛ تقی‌زاده، نرگس و نظریان، علمناز (1395). نابرابری درآمد، فقر و سلامت عمومی. دانشکدۀ پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 11 (2)، 220-234.
Doi: http://payavard.tums.ac.ir/article-1-6239-fa.html    

  1. مرادی، قاسم (1396). حاشیه‌نشینی، جرم و نا‌امنی. رویکردهای پژوهشی در علوم اجتماعی، 3 (11)، 182-190. Doi: http://rassjournal.ir › afile
  2. مرادی، رضا؛ رمضانی، احمد و عطاشنه، منصور (1400). تأثیر ساختارهای اجتماعی بر وقوع جرم. جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 4 (4)، 3062-3074.
 Doi: 10.30510/psi.2024.259116.1366

  1. مقدس، على‌اصغر و ایران محبوب، جلیل (1385). طبقات و تحرک اجتماعی در فارس و بوشهر. مطالعات اجتماعی ایران، 1 (1)، 201-234.
 Doi: 20.1001.1.20083653.1385.1.1.7.0

  1. مکی‌پور، ذبیح‌الله و ربانی خوراسگانی، علی (1392). بررسی علل اقتصادی آسیب‌های اجتماعی (با تأکید بر رابطه تورم و جرایم در ایران طی سال‏‌های 1390-1370). پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 2 (2)، 79-98. Doi: 20.1001.1.23221453.1392.2.2.5.1
  2. نایبی، هوشنگ و معصومی‌راد، رضا (1390). عوامل فرهنگی مؤثر بر تحرک اجتماعی مردان ۳۵ تا ۶۴ ساله شهر تهران. مطالعات جامعه‌شناختی، 18 (39)، 1-34.
 Doi: https://jsr.ut.ac.ir/article_56101.html 

  1. نایبی، هوشنگ و معصومی‌راد، رضا (1392). عوامل اجتماعی مؤثر بر تحرک اجتماعی شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی. راهبرد اجتماعی و فرهنگی، 2 (2)، 103-134.
Doi: 20.1001.1.22517081.1392.2.2.4.0

  1. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین و گلدوزیان، حسین (1396). جرم‌شناسی پست‌مدرن و رویکرد آن به جرم و علت‌شناسی جنایی. پژوهش حقوق کیفری، 6 (23)، 9-46.
 Doi: 10.22054/jclr.2018.22508.1429

  1. نوغانی دخت‌بهمنی، محسن و میرمحمدتبار، سید احمد (1394). بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر جرم (فراتحلیلی از تحقیقات انجام‌شده در ایران)، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی، 4 (3)، 85-102. Doi: 20.1001.1.23221453.1394.4.3.6.8
- پایان‌نامه‌ها

  1. مقدس، علی‌اصغر (1381). ساختار شغلی و تحرک اجتماعی در استان‌های فارس و کهکلویه و بویراحمد؛ مورد مطالعه: شهرهای شیراز و یاسوج. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
- کنگره‌ها و همایش‌ها

  1. راسخی بخشایش، ابوالقاسم (1395). تحرک اجتماعی و عوامل موثر بر آن (با تأکید بر تحرک اجتماعی در ایران). دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، 66-75.
 Doi: https://magirans.com/id/66839

  1. شفیعی، محمدسعید و شفیعی، شیرین (1395). بررسی آسیب‌شناسانه و پیشگیرانه بزهکاری در سنین نوجوانی. دومین کنفرانس چارسوی علوم انسانی.  Doi: http://noo.rs/geMr1
ب) منابع انگیسی

- Books

  1. Breen, RI. (2004).Social Mobility in Europe. Oxford University Press.
  2. Muncie, John (2004). Youth and crime. 2nd London, UK: Sage Publications Ltd.
  3. Marshall, G. (1998).Oxford Dictionary of sociology. Oxford and New York: Oxford University Press.
  4. Paul E. Willis. (1977). Learning to Labour: How Working-Class Kids Get Working Class Jobs. New York, NY: Columbia University Press, (1977), 43.
  5. Shambayati, H. (2006). Juvenile delinquency. Tehran: Jwbeen publication.
  6. Sorokin, P.A. (1964). Social and Cultural Mobility. New York: Free press.
  7. Walter S. DeKeseredy (2011). Contemporary Critical Criminology. London: Routledge , 3.
 

- Articles

  1. Baizidi, R. (2019). Paradoxical Class: Paradox of Interest in Middle Class and Political Conservatism, Asian Journal of Political Science 3.
  2. Daniel L; D. Dow & C. Chernoff. (2020). Class Mobility and Reproduction for Black and White Adults in the United States: A Visualization. Socius: Sociological Research for a Dynamic World.
  3. De Graaf. Nan Dirk, Paul Nieuwbeerta & Heath. Anthony. (1995). Class Mobility and Political Preferences: Individual and Contextual Effects. Nuffield College, Article in American Journal of Sociology
  4. Doyle, J. M.; Ahmad, E. & Horn, R. N. (1999). The effects of Labor Markets and Income Inequality on Crime: Evidence from Panel Data. Southern Economic Journal, 65 (4), 717-738.
  5. Feather man, L. David. (1975). Assumptions of Social Mobility Research in the US: The Case of Occupational Status. Social Science Research, (4).
  6. Carbone I and Steven A (2010). Race, Class, and Oppression: Solutions for Active Learning and Literacy in the Classroom. Inquiries Journal 1 (2), http://www.inquiriesjournal.com/a?id=1689.
  7. Martin D. Schwartz & Walter S. DeKeseredy (2008). Interpersonal Violence Against Women: The Role of Men. Journal of Contemporary Criminal Justice (24), 179.
  8. Merton, Robert K. (1938). Social Structure and Anomie. American Sociological Review (3) 672–82.
  9. Richard Quinney (1973) Crime Control in Capitalist Society: A Critical Philosophy of Legal Order. Issues Criminology (75), 79.
  10. Welsch, H. (2007). Macroeconomics and Life Satisfaction Revisiting the Misery Index. Journal of Applied Economics, (2), 237-251.
  11. Zangeneh, M. (2004). Examining family and Social Factors Affecting Juvenile Delinquent Behavoir. Booshehr Province. Social Sceinces Journal, Alameh Tabatabee Univesrity, (25).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 191
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 115


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب