| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شمارهها | 1,433 |
| تعداد مقالات | 17,655 |
| تعداد مشاهده مقاله | 57,533,734 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,270,740 |
تبیین فلسفی «ترس و لرز» ساعدی بر اساس معیارهای مدرنیستی رمان | ||
| مجله پژوهش های فلسفی | ||
| دوره 19، شماره 52، آذر 1404، صفحه 653-672 اصل مقاله (683.19 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2025.67951.4143 | ||
| نویسنده | ||
| ابراهیم رنجبر* | ||
| استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| رمان ترس و لرز (1347 ش.) نوشتۀ غلامحسین ساعدی یک اثر فلسفی ـ روانشناختی است که در دوره رواج مدرنیسم در ایران نوشته شده است. در این رمان نشانههای مدرنیسم دیده میشوند. این رمان برای نشان دادن احوال روانی، اجتماعی و اقتصادی مناطق محروم ایران نوشته شده و مضمون اصلی آن جایگاه انسان محروم در دنیای مدرن است. از نظر ساعدی فقر علمی، اقتصادی و بهداشتی باعث ترس و اضطراب تودههای فرودست مناطق محروم ایران شده بود. ترس باعث میشود که انسان از موهومات (موجودات خیالی) بترسد و جامعه از ترس فقر و گرسنگی به مرگ فرهنگی مبتلا شود. هدف این نوشته تبیین فلسفی اسباب و نتایج «ترس» از فقر و گرسنگی رمان ترسولرز ساعدی است. در کنار آن کارکرد برخی از نشانههای مدرنیسم نیز تبیین شدهاند. روش تحقیق تحلیلیـتوصیفی و گاهی استفاده از معیارهای تأویل است. نتایج تحقیق نشان میدهند که فقر، درماندگی در تامین نیازهای غریزی و ترس از گرسنگی و مرگ، باعث احساس حالتی میشود که از آن میتوان به «فاصله» تعبیر کرد. در این رمان، ترس حالتی فلسفیـروانشناختی است. برخی از انسانها از ترس میمیرند و آنان که از مرگ نجات مییابند، به آدمکهایی تبدیل میشوند که لایق داستانهای طنز هستند لذا در این رمان شخصیتهایی هستند که در حد بدایت خلقت تجربۀ اجتماعی دارند و جهلشان خندهآور است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ترس؛ لرز؛ رمان؛ ساعدی؛ تبیین فلسفی؛ مدرنیست | ||
| مراجع | ||
|
آدورنو، تئودور و هورکهایمر، ماکس. (1386). مفهوم روشنگری، مجله ارغنون، شماره 11-12، 211-255. ادیانی، سیدیونس. (1379). تفکری در فلسفۀ دکارت، تهران، نقش جهان. اسلامی، زینب. (1387). مساله ترسآگاهی در اندیشه کییرکگور، پژوهشهای فلسفیکلامی، 9(3)، 161-190. بابالحوایجی، نصرالله. (1347). فروید چه میگوید، تهران، دریا. بخشایش، رضا. (1388). علیت از نظر کانت، تهران، بوستان کتاب. بنحبیب، شیلا. (1386). مدرنیته و تناقضهای نظریه انتقادی، ترجمه حسن چاوشیان، مجله ارغنون، شماره 11-12، 351-378. پاینده، حسین. (1401). داستان کوتاه در ایران، تهران، نیلوفر. پورمرادی، سیما و صادقیشهپر، رضا. (1401). «نقد و تحلیل رمان راه شیری از دیدگاه مدرنیسم»، پژوهشنامۀ ادبیات داستانی، 11(2) 98-130. https://doi.org/10.22126/rp.2021.6198.1310 جبارهناصرو، عظیم و زارعی، زهرا. (1400). «باور عامۀ باد زار، در مجموعه داستان ترس و لرز غلامحسین ساعدی»، دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، 9(40)، 4-35. چایلدز، پیتر. (1389). مدرنیسم، ترجمه رضا رضایی، تهران، ماهی. حسامپور، سعید و ساداتشریفی، سیدفرشید. (1392). «بررسی عناصر مدرنیسم در شعر ققنوس»، مجله شعرپژوهی، 5(1)، 2-11. https://doi.org/10.22099/jba.2013.1543 دنسی، جاناتان. (1385). آشنایی با معرفتشناسی معاصر، ترجمه حسن فتحی، تبریز، دانشگاه تبریز. رنک، اتو. (1400)، همزاد (مطالعهای روانکاوانه)، ترجمه سبا مقدم، تهران، افکار جدید. زینلی، راضیه و شهرآیینی، سیدمصطفی. (1393). «بررسی مفهوم اضطراب از دیدگاه کییرکگور و ژانپل سارتر»، دوفصلنامۀ فلسفی شناخت، پژوهشنامۀ علوم انسانی، شماره. 1/70، 151-179. سارتر، ژان-پل. (1394). اگزیستانسیایسم و اصالت بشر، ترجمۀ مصطفی رحیمی، تهران، نیلوفر. سارتر، ژان-پل. (1354). اصول فلسفۀ اگزیستانسیایسم، با تفسیر رنه لافراژ، ترجمۀ مصطفی محسن پزشکپور، تهران، شهریار. سارتر، ژان-پل. (1394). هستی و نیستی، ترجمۀ مهستی بحرینی، تهران، نیلوفر. ساعدی، غلامحسین. (1380). ترس و لرز، تهران، ماهریز. ستاری، رضا و عزیزی، محمود و بنیکریمی، مریم. (1389). «بررسی تقابل مدرنیسم و اسطوره در آثار گلشیری»، زبان و ادب فارسی (دانشگاه علامه طباطبایی)، شماره. 46، 145-159. سروش، عبدالکریم، (1374)، تفرج صنع، تهران، موسسه فرهنگی صراط. شمیسا، سیروس. (1391). مکتبهای ادبی، تهران، قطره. طوسی، خواجه نصیرالدین. (1373). اخلاق ناصری، به تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران، خوارزمی. علیزاده، ناصر و بناکار، نگین. (1395). «بازتاب مکتب گوتیک در ترس و لرز غلامحسین ساعدی»، یازدهمین گردهمایی بینالمللی انجمن ترویج زبان فارسی، صص 2746-2766. فرهادپور، مراد. (1386). «دربارۀ مضامین و ساختار دیالکتیک روشنگری»، مجله ارغنون، شماره 11-12، 257-290. فینبرگ، آندرو. (1386). «رمان و جهان مدرن»، ترجمه فضلالله پاکزاد، مجله ارغنون، شماره 11-12، 379-391. قرهباغی، علیاصغر. (1380). تبارشناسی پست مدرنیسم، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی. قسامی، حسین و اصغری، محمد. (1401). «به سوی یک اخلاق اگزیستانسیال: واکاوی مواجهۀ کییرکگور با داستان ابراهیم از منظر فلسفه هایدگر»، پژوهشهای فلسفی، 16(40)، 464-476. https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.53507.3364 قنبریعبدالملکی، رضا. (1399). «بررسی اصول و مؤلفههای مدرنیسم در شعر و اندیشة لاهوتی»، متنپژوهی ادبی، 24(84) 301-333. https://doi.org/10.22054/ltr.2018.27150.2080 کانت، ایمانوئل. (1396). فلسفۀ فضیلت، ترجمۀ منوچهر صانعی، تهران، نقش و نگار. کهون، لارنس. (1394). از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، ویرایش عبدالکریم رشیدی، چاپ یازدهم، تهران، نی. کییرکگور، سورن. (1384). ترس و لرز، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران، نی. گراس، دیوید. (1386). «طنزکنایی و آشفتگیهای روح»، ترجمه حمید محرمیان، مجله ارغنون، شماره 11-12، 461-471. میشل، راس. (1372). روانشناسی ترس، ترجمه علی بهرامی و امیر راسترو، تهران، رهنما. نجومیان، امیرعلی. (1383). درآمدی بر مدرنیسم در ادبیات، اهواز، رَسِش. هاجری، حسین. (1381). «نمود مدرنیسم در رمان فارسی»، نشریه دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، 185، 143-167. هارتناک، یوستوس. (1387). نظریه معرفت در فلسفۀ کانت، ترجمه حدادعادل، چاپ اول، تهران، هرمس. یونکر، هلموت. (1373). روانشناسی ترس، ترجمه طوبی کیانبخت و جمشید مهرپویا، تهران، یگانه. یونگ، کارلگوستاو. (1389). مشکلات روانی انسان مدرن، تهران، جامی. Adorno, T., & Horkheimer, M. (2007). Dialectic of enlightenment. Organon, (11–12), 211–255. (In Persian) Adyani, S. Y. (2000). A reflection on Descartes' philosophy. Tehran, Naqsh-e Jahan Publications. (In Persian) Alizadeh, N., & Banakar, N. (2016). The reflection of the Gothic school in Gholam-Hossein Sa’edi’s Fear and Trembling. In Proceedings of the 11th International Conference of the Persian Language Promotion Association (pp. 2746–2766). (In Persian) Babolhavayeji, N. (1968). What Freud says. Tehran, Darya Publications. (In Persian) Bakhshayesh, R. (2000). Causality from Kant’s perspective. Tehran, Boustan-e Ketab Publications. (In Persian) Benhabib, S. (2007). Modernity and the aporias of critical theory, Translated by H. Chavoshian, Organon, (11–12), 351–378. (In Persian) Cahuon (Kuhn), L. (2015). From modernism to postmodernism, edited by A. Rashidi, Tehran, Ney Publications. (In Persian) Childs, P. (2010). Modernism, Translated by R. Rezayi, Tehran, Mahi Publications. (In Persian) Dancy, J. (2006). An introduction to contemporary epistemology Translated by H. Fathi, Tabriz, University of Tabriz Press. (In Persian) Eslami, Z. (2008). Concept of anxiety in Kierkegaard’s thought. Philosophical-Theological Research, 9(3), 161–190. (In Persian) Farhadpour, M. (2007). On the themes and structure of Dialectic of Enlightenment. Organon, (11–12), 257–290. (In Persian) Finberg, A. (2007). Reification and the antinomies of socialist thought, Translated by F. Pakzad, Organon, (11–12), 379–391. (In Persian) Ghanbari-Abdolmaleki, R. (2020). A study of modernism’s principles and elements in Lahouti’s poetry and thought. Journal of Literary Text Research, 24(84), 301–333. (In Persian) https://doi.org/10.22054/ltr.2018.27150.2080 Gharabaghi, A. A. (2001). Genealogy of postmodernism. Tehran, Office of Cultural Research Publications. (In Persian) Ghassami, H., & Asghari, M. (2022). Toward an existential ethic: An enquiry concerning Kierkegaard’s approach to the tale of Abraham according to Heidegger's philosophy. Journal of Philosophical Investigations, 16(40), 464–476. (In Persian) https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.53507.3364 Gross, D. (2007). Irony and the disorders of the soul, Translated by H. Moharramian, Organon, (11–12), 461–471. (In Persian) Hajari, H. (2002). The manifestation of modernism in Persian novels. Journal of the Faculty of Literature and Humanities (University of Tabriz), (185), 143–167. (In Persian) Hartnak, J. (2008). Kant's theory of knowledge, Translated by Gh. A. Haddad-e Adel, Hermes Publications. (In Persian) Hesampour, S. & Sadat-Sharifi, S. F. (2013). Nima's Quqnoos (The Phoenix) and the elements of modernism. Journal of Poetry Studies, 5(1), 2–11. (In Persian) https://doi.org/10.22099/jba.2013.1543 Jabarenasrou, A. & Zarei, Z. (2021). Common belief of wind of Zar in Saedi’s Fear and Trembling. Culture and Folk Literature, 9(40), 4–35. (In Persian) Jung, C. G. (2010). Psychological problems of the modern individual. Tehran, Jami Publications. (In Persian) Junker, H. (1994). The psychology of fear, Translated by T. Kianbakht & J. Mehrpouya, Tehran, Yeganeh Publications. (In Persian) Kant, I. (2017). The metaphysics of morals, Translated by M. Sanei, Tehran, Naqsh va Negar Publications. (In Persian) Kierkegaard, S. (2005). Fear and trembling, Translated by A. Rashidian, Tehran, Ney Publications. (In Persian) Michel, R. (1993). The psychology of fear, Translated by A. Bahrami & A. Rastraw, Tehran, Rahnomā Publications. (In Persian) Nojoumian, A. A. (2004). An introduction to modernism in literature, Ahvaz, Rasesh Publications. (In Persian) Payandeh, H. (2000). The short story in Iran, Tehran, Niloufar Publication. (In Persian) Pourmoradi, S., & Sadeghi-Shahpar, R. (2022). Criticism and analysis of the novel Milky Way from the point of view of modernism. Journal of Research in Narrative Literature, 11(2), 98–130. (In Persian) https://doi.org/10.22126/rp.2021.6198.1310 Rank, O. (2021). The double: A psychoanalytic study, Translated by S. Moghaddam, Tehran, Afkar-e Jadid Publications. (In Persian) Saedi, Gh. (2001). Fear and trembling, Tehran, Mahriz Publications. (In Persian) Sartre, J. P. (2015). Existentialism and humanism, Translated by M. Rahimi, Tehran, Niloufar Publications. (In Persian) Sartre, J. P. (1975). The principles of existentialist philosophy, Translated by M. M. Pezeshkpour, Tehran, Shahryar Publications. (In Persian) Sartre, J. P. (2015). Being and nothingness, Translated by M. Bahrayni, Tehran, Niloufar Publications. (In Persian) Sattari, R., Azizi, M., & Bani-Karimi, M. (2010). An investigation of the contrast between modernism and mythology in the works of Hooshang Golshiri. Journal of Persian Language and Literature, (46), 145–159. (In Persian) Shamisa, S. (2012). Literary genres. Tehran, Ghatreh Publications. (In Persian) Soroush, A. (1995). The contemplation of creation. Tehran, Serat Cultural Institute Publications. (In Persian) Tousi, Kh. N. (1994). Nasirean ethics, Edited by M. Minovi & A. Heidari, Tehran, Kharazmi Publications. (In Persian) Zeinali, R., & Shahrayini, S. M. (2014). A comparative study of Kierkegaard and Sartre’s views on the concept of anxiety. Shinakht, (1/70), 151–179. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 312 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 35 |
||