| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شمارهها | 1,434 |
| تعداد مقالات | 17,659 |
| تعداد مشاهده مقاله | 57,565,838 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,288,696 |
تحلیل انتقادی کانت از قصۀ ابراهیم و ذبح اسحاق | ||
| مجله پژوهش های فلسفی | ||
| دوره 19، شماره 52، آذر 1404، صفحه 345-364 اصل مقاله (825.74 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2025.68208.4152 | ||
| نویسنده | ||
| حمیدرضا محبوبی آرانی* | ||
| دانشیار گروه فلسفه، حکمت و منطق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقالۀ حاضر به تقریرِ و شرح تحلیل انتقادی کانت از داستان دینی ذبح اسحاق (ع) در کتاب دین در محدودۀ عقل صرف (2001) و نزاع دانشکدهها (1798) میپردازد. در نگاه کانت، فرمان به قربانی کردن فرزند، اگر ناسازگار با قانون اخلاقی باشد، نمیتواند منشأیی الهی داشته باشد. کانت در این نقد، دغدغهای فراتر از الهیات دارد و میکوشد از شأن عقل عملی و وجدان اخلاقی در برابر هر ندای مشکوک به امر الهی دفاع کند. از نظر او، پذیرش بیچونوچرا و بدون تأمل اخلاقی دستورات دینی، به اطاعت کور و زوال مسئولیت فردی در جامعه منجر میشود. مقاله نشان میدهد که تحلیل کانت از این روایت، بخشی از پروژۀ بزرگتر او در تبدیل دین به امری عقلانی، اخلاقمحور و آزاد از خرافه و تحمیل نهادهای بیرونی است. کانت با تأکید بر وجدان بهمثابه تکلیف، دین را فقط زمانی موجه میداند که تابع عقل عملی باشد، و بدینسان الگویی که از ابراهیم (ع) در این قصۀ دینی ترسیم میشود را، برخلاف سنت رایج متألهان و دینداران، نه امری ستودنی که نیازمند نگاهی منتقدانه و همراه با تردید در اصل قصه میداند. این مقاله بدینسان بر تعلق خاطرِ ژرف کانت به خودآیینی اخلاقی بهمثابۀ بنیاد فضیلت فردی و نظم اجتماعی تأکید میورزد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ابراهیم (ع)؛ دین اخلاقی؛ دین تاریخی؛ عقل عملی؛ قانون اخلاقی؛ وجدان | ||
| مراجع | ||
|
اصغری، محمد. (1389). تفسیر فلسفی کرکهگور و لویناس از داستان ابراهیم (ع). پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)، 2(8)، 74-51. https://doi.org/10.30497/prr.2012.1121 سارباننژاد، محسن و اکوان، محمد. (1401). مقایسۀ روایت قربانیکردنِ فرزند به دست ابراهیم در عرفانِ ابن عربی و نگرش اگزیستانسیالیستی کیرکگور. مجلۀ فلسفه، 20 (2)، 133-113. میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1381). کشف الاسرار و عده الابرار (10 جلد). تصحیح علیاصغر حکمت. تهران، انتشارات امیرکبیر. نراقی، ملااحمد. (1362). مثنوی طاقدیس. به اهتمام حسن نراقی. تهران، انتشارات امیرکبیر. Holy Bible Asghari, M. (2010). Kierkegaard’s Abraham and Levinas’s Abraham. Philosophy of Religion Research, 8(2), 51-74. (in Persian) https://doi.org/10.30497/prr.2012.1121 Augustine. (1998). The City of God against the Pagans. Edited by R. W. Dyson. Cambridge, Cambridge University Press. Green, R. M. (1988). Religion and Moral Reason: A New Method for Comparative Study. Oxford, Oxford University Press. Kahn, S. (2021). Kant's Theory of Conscience. Cambridge, Cambridge University Press. Kant, I. (2001a). Religion within the Boundaries of Mere Reason (1973). Translated by G. di Giovanni, in Kant. Kant, I. (2001b). The Conflict of the Faculties (1798). Translated by Mary J. Gregor and Robert Anchor, in Kant. Kant, I. (2001c). Religion and Rational Theology (Cambridge edition of Works of Immanuel Kant). Translated and edited by Allen W. Wood and George Di Giovanni. Cambridge, Cambridge University Press. Kant, I. (1798). Critique of Practical Reason (1788). Translated and edited by Mary J. Gregor, in Kan Kant, I. (1999). Practical Philosophy (Cambridge edition of Works of Immanuel Kant). Translated and edited by Mary J. Gregor. Cambridge, Cambridge University Press. Meybodī, Rashīd al-Dīn. (2014). Kashf al-asrār wa ʿuddat al-abrār (The unveiling of the mysteries and the provision of the pious). Edited by A. A. Ḥikmat. Tehran, Amir Kabir Publication. (in Persian) Narāqī, Mullā Aḥmad. (1983). Mathnawī Taqdīs. Edited by H. Narāqi. Tehran, Amir Kabir Publication. (in Persian) Nica, D. (2017). Modern Perspectives on Faith: Abraham’s Case in Kant and Kierkegaard. Reconstructions and Critical Remarks, In ANNALS of the University of Bucharest, Philosophy Series, Vol. LXVI (1): 107 –123. Palmquist, S. R. & Rudisill, P. Mc. (2009). Three Perspectives on Abraham’s Defense against Kant’s Charge of Immoral Conduct, In The Journal of Religion, 89(4), 467-497. Pasternack, L. R. (2014). Kant on Religion within the Boundaries of Mere Reason. New York, Routledge. Sarebannejad, M. & Akvan, M. (2023). Comparison of the Narrative of the Sacrifice of Son by Abraham in Ibn ʿArabī's Mysticism and Kierkegaard's Existentialist Attitude. Philosophy, 20(2), 113-133. https://doi.org/10.22059/jop.2022.347679.1006737 Worcester, T. (2017, Ed.). The Cambridge Encyclopedia of the Jesuits. Cambridge, Cambridge University Press. Wood, A. (2020). Kant and Religion. Cambridge, Cambridge University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 351 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 78 |
||