آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,387 |
| تعداد مقالات | 17,009 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,701,814 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,254,927 |
بررسی چینش صرفی قوافی در غزلیات حافظ (با تکیه بر قوافی مختوم به یاء) | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2025.67504.3799 | ||
| نویسنده | ||
| حیدر قلی زاده* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان. تبریز. ایران. | ||
| چکیده | ||
| الگوی چینش قوافی، مستخرج از قوافی غزلهای حافظ با یای نکره، نسبت، مصدر و فعل است. این پژوهش سعی دارد به این پرسش پاسخ بگوید که آیا روش یا الگویی برای خوانش قوافی با انواع یاء در شعر حافظ وجود دارد؟ این الگو یا روش چینش قوافی چیست؟ با پاسخ بدین پرسش، هدف پژوهش که رسیدن به خوانش درستتر و دقیقتر قوافی در شعر حافظ است محقق میگردد. بر این اساس ثابت میشود در غزلیات حافظ تنها قوافی نکره (با یای نکره) است که بدون اختلاط با قوافی مصدری و نسبت، و کاملاً یکدست کنار هم به کار رفته‌است (تعداد 36 غزل). بنابراین صفات نسبی (با یای نسبت) و همینطور مصدر (با یای مصدری)، هیچکدام در هیچ غزلی بهصورت یکدست قافیهپردازی نشده‌است. دلیل اصلی همقافیه نشدن یای نکره با یای نسبت و مصدر، تفاوت تلفظ و ساخت آوایی این سه نوع یاء است. حدود 13 غزل ممکن است برای عدهای از خوانندگان و تحصیلکنندگان شعر فارسی، بدخوانیها یا دشواریهایی در خوانش قوافی در پی داشته باشد اما بدیهی است که دشواری خوانش متوجه همگان نیست بلکه این پژوهش میکوشد الگویی برای خوانش قوافی اشعار بهویژه غزلیات ارائه کند تا در صورت امکان، اصل و قاعدهای گردد برای خوانش شعر همۀ شاعران. قوافی مهم (با یای نکره) که میتواند مشمول دشوارخوانی و بدخوانی باشد بدین شرح است: فلانی، روانی، جوانی، نیکنامی، تمامی، خوشخرامی، دگری، خودکامی، همایی، خماری و تماشایی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قافیه؛ یاء؛ نکره؛ مصدر؛ نسبت | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آهی، علی، (1389)، قافیه در شعر فارسی، چ. 1، ویراستۀ حسین آهی، تهران: فصل پنجم.
ابن قیس الرازی، شمسالدین محمد، (1314)، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، چ. 1، تصحیح عبدالوهاب قزوینی، تهران، چاپخانه مجلس.
حافظ، شمسالدین محمد، (1385)، دیوان حافظ، چ. 2، تدوین و تصحیح رشید عیوضی، تهران: امیرکبیر.
خیامپور، عبدالرسول، (1372)، دستورزبان فارسی، چ. 8، تهران: کتابفروشی تهران.
سعدی، مصلح بن عبدالله، (1365)، کلیات سعدی، چ. 5، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.
سنایی، مجدود بن آدم، (1385)، دیوان حکیم سنایی غزنوی، چ. 2، به اهتمام پرویز بابایی، تهران: نگاه.
شاهحسینی، ناصرالدین، (1389)، شناخت شعر، چ. 9، تهران: نشر هما.
شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1391)، موسیقی شعر، چ. 13، تهران: آگاه.
صائب تبریزی، محمدعلی، (1370)، دیوان (غزلیات)، چ. 1، به کوشش محمد قهرمان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد، (1384)، دیوان عطار، چ. 11، تصحیح تقی تفضلی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |
||