آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شمارهها | 1,449 |
| تعداد مقالات | 17,756 |
| تعداد مشاهده مقاله | 57,939,875 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,544,515 |
نقد و بررسی زبان تخیل حکیم نظامی گنجوی در ترسیم سیمای زنانه (بر اساس منظومه خسرووشیرین) | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 5، دوره 78، شماره 251، تیر 1404، صفحه 96-116 اصل مقاله (1.55 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2025.65153.3759 | ||
| نویسنده | ||
| سکینه عباسی* | ||
| استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| معناهای پنهان و آشکاری که هنرمند در نحوۀ بیان خود در یک اثر روایی میآفریند، متأثر از تخیل اوست که در درون گفتمان وی نفوذ میکند و صورت آن، اثر هنری را به وجود میآورد. در این کنش و واکنش ذهنی، حس همدلی مخاطب، با پیروی از طبیعت، احساسات درونی و نگرش اجتماعی برانگیخته میشود. استخراج زبان تخیل در ترسیم سیمای زنانه در منظومۀ خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجوی که شاعران هنرمند فراوانی از آن پیروی کردهاند، موضوع پژوهش پیشِ رو است. در این مقاله، نشانههای هنری شاعر، در بستر بیان و بدیع در معرفی ساحت معشوق، صفات و ویژگیها و همچنین کنشهای وی، بهعنوان یکی از عناصر وحدتبخش ادب غنایی مورد بررسی قرار گرفتهاست. حاصل کار نشان میدهد با وجود رواییبودن اثر، شاعر هیچگاه از تصویرپردازی معشوق در لایههای زبانی جدا نشده و با ارائهای نمایشی، مجموعهای از تصاویر را خلق نموده که در فرمهایی متأثر از طبیعتگرایی، قوانین رمانسی، تصاویر ازپیشتعیینشده قرار داشته و زبان آن، با تزاحم تصویری و ترکیب هنری درآمیختهاست. این تصاویر تابلوی بزمی ـ رزمی از صحنه شکار آهو (شیرین) بهوسیلۀ شیر (پادشاه) است. در این پرداخت هنری، برخلاف هنجارهای پیشین ادب روایی عاشقانه، معشوق زن، در طبقه معشوقگان آرمانی و قدسی صرف قرار ندارد، بلکه به حوزۀ زنان واقعی وارد شدهاست. از این رو، با وجود قدسیبودن تصاویر، شخص محوری، (شاهدخت) واقعی است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| نظامی گنجوی؛ خسرو و شیرین؛ تخیل؛ معشوق؛ ادب غنایی | ||
| مراجع | ||
|
اسلامی ندوشن، محمدعلی، (۱۳۹۳)، جام جهانبین، چاپ چهارم، تهران: نشر قطره.
بیر، جیلین، (۱۳۷۹)، رمانس، ترجمۀ سودابه دقیقی، تهران: نشر مرکز.
ثمینی، نغمه، (۱۳۹۹)، تماشاخانه اساطیر (اسطوره و کهننمونه در ادبیات نمایشی ایران)، چاپ پنجم، تهران: نشر نی.
حسینی، مریم، (۱۳۹۹)، ریشههای زنستیزی در ادبیاتکلاسیک فارسی، چاپ پنجم. تهران: نشر چشمه.
ریچاردز، آیور آرمسترانگ، (۱۳۹۷)، اصول نقد ادبی، ترجمۀ سعید حمیدیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
سامانیان، مهوش، (۱۳۹۴)، نمودهایی از حضور پریان در اساطیر، تهران: انتشارات تمدن علمی.
ستاری، جلال، (۱۳۹۴)، سیمای زن در فرهنگ ایران، چاپ نهم، تهران: نشر مرکز.
ستاری، جلال، (۱۳۹۷)، عشق صوفیانه، چاپ نهم، تهران: نشر مرکز.
شوالیه، ژان و آلن گربران، (۱۳۸۷)، فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران: انتشارات جیحون.
صفا، ذبیحالله، (۱۳۷۹)، تاریخ ادبیات ایران، ج 1 (خلاصه ج 1 و 2)، چاپ هجدهم، تهران: نشر ققنوس.
طهماسبی، فرهاد، (۱۳۹۵)، جامعهشناسی غزل فارسی، تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی.
عباسی، علی، (۱۳۹۰)، ساختارهای نظام تخیل از منظر ژیلبر دوران، تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی.
عباسی، سکینه، (۱۳۹۴)، بوطیقای قصههای بلند عامیانه فارسی (رمانس عام)، تهران: روزگار نو.
فرای، نورتروپ، (۱۳۷۷)، تحلیل نقد، ترجمۀ صالح حسینی، تهران: انتشارات نیلوفر.
کاسیرر، ارنست، (۱۳۹۰)، فلسفه صورتهای سمبولیک، ترجمۀ یدالله موقن، ج2، تهران: نشر هرمس.
کریستینسن، آرتور، (1372)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب.
کزازی، میرجلالالدین، (1388)، مدخل «خسرو و شیرین»، مندرج در دانشنامۀ ادب فارسی، ج3، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
کیا، صادق، (1337)، «سخنی چند درباره زن در ادبیات پهلوی»، مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره سوم، سال پنجم، صص 82-87.
گرگانی. فخرالدیناسعد، (۱۳۹۵)، ویس و رامین، با دو گفتار از صادق هدایت و مینورسکی، تصحیح و تحشیۀ محمد روشن، چاپ ششم، تهران: انتشارات صدای معاصر.
گیرشمن، رمان، (۱۳۷۱)، هنر ایران در دورۀ ماد و هخامنشی، ترجمۀ عیسی بهنام، تهران: علمی- فرهنگی.
لوید، ژنویو، (۱۳۹۷)، عقل مذکر (مردانگی و زنانگی در فلسفه غرب)، ترجمۀ محبوبه مهاجر، چاپ هشتم، تهران: نشر نی.
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف، (۱۳۸۰)، خسرو و شیرین، تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: نشر قطره.
ولک، رنه و اوستین وارن، (۱۳۹۰)، نظریۀ ادبیات، ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر، چاپ سوم، تهران: انتشارات نیلوفر.
هینلز، جان راسل، (۱۳۸۳)، شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ محمدحسین باجلان فرخی، تهران: اساطیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 443 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 235 |
||