
تعداد نشریات | 45 |
تعداد شمارهها | 1,386 |
تعداد مقالات | 16,978 |
تعداد مشاهده مقاله | 54,642,859 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,230,917 |
بررسی ویژگیهای هیدروژئوشیمیایی و شربپذیری چشمههای شهری سنندج به عنوان منابع جایگزین در شرایط بحران آبی | ||
هیدروژئولوژی | ||
دوره 9، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 93-111 اصل مقاله (2.09 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hydro.2025.66382.1330 | ||
نویسندگان | ||
مهدی کرد* 1؛ هلاله رستمی2؛ محمدپیام محمودی3 | ||
1استادیار گروه علوم زمین، دانشکده علوم پایه، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. | ||
2فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته زمین شیمی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. | ||
3فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
شهر سنندج به سبب تغییرات توپوگرافی و شرایط خاص زمینشناسی دارای چشمههای متعددی در محدوده مسکونی خود است. در سالهای اخیر، کاهش کیفیت آب شهری، مردم ساکن شهر سنندج و مناطق منفصل شهری را وادار کرده که برای تأمین آب شرب خود به این چشمهها مراجعه کنند. با وجود شدیدتر شدن مراجعات در زمان پاندمی کرونا، تا کنون بررسی جامعی بر روی کیفیت آب این چشمهها از لحاظ فیزیکیوشیمیایی و میکروبی انجام نشده است. این مطالعه با هدف ارزیابی ویژگیهای هیدروژئوشیمیایی و کیفیت چشمههای شهر سنندج انجام شده است. بدینمنظور پس از شناسایی چشمههای محدوده شهری سنندج، از 26 چشمه در اوایل پاییز 1402 نمونهبرداری انجام شد. پارامترهای فیزیکیوشیمیایی صحرایی با دستگاه مولتیفانکشن، یونهای اصلی با استفاده از تیتراسیون، فلیمفوتومتر و اسپکتروفوتومتر، 70 عنصر جزئی با استفاده از ICP-MS آنالیز شدند و از کشت میکروبی برای اندازهگیری کلیفرم کل استفاده گردید. دادهها با روشهای آماری، گرافیکی و تطبیق با استانداردهای کیفی تحلیل شدند. باتوجه به نتایج بدست آمده، هیچ کدام از چشمهها دارای آلودگی عناصر سنگین نبودند. اگرچه برخی از چشمهها از کیفیت مطلوبی برخوردارند، اما تعدادی دیگر بهدلیل تأثیرات زمینشناسی و بهویژه فعالیتهای انسانی، دارای کیفیت پایین و آلودگی هستند. مهمترین عوامل کاهش کیفیت، شامل غلظت بالای بیکربنات، افزایش هدایت الکتریکی (EC) فراتر از استانداردهای شرب و همچنین آلودگی میکروبی در شماری از چشمهها بودهاند که در برخی موارد با افزایش مقدار کلر نیز همراه بوده است. بالا بودن میزان نیترات و سولفات در چشمههای واقع در مناطق مسکونی تأثیرپذیری چشمهها را از فاضلاب شهری تایید کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
آلودگی میکروبی؛ چشمههای سنندج؛ کیفیت آب؛ مناطق مسکونی؛ هیدروژئوشیمی | ||
مراجع | ||
ابراهیمیمحمدی، ش.، 1396. ارزیابی ویژگی های هیدروشیمیایی و کیفیت آب چشمه ها و چاههای محدودۀ دریاچۀ زریوار. اکوهیدرولوژی، 4(4):1060-1049. احمدی ،م.، کمانگر، م.، 1402. تحلیل آماری و پیش بینی دمای ماهانه ایستگاه سینوپتیک سنندج با کاربرد مدل SARIMA.. مدل سازی و مدیریت آب و خاک، 3(1): 13-1. اصغری مقدم، ا.، 1389. اصول شناخت آبهای زیرزمینی،"چاپ اول"، انتشارات دانشگاه تبریز، 349 ص. تیموری، م.، اسدینیلوان، ا.، 1399. تاثیر کاربری اراضی و زمین شناسی بر کیفیت آبهای زیرزمینی با استفاده از تکنیکهای آماری چند متغیره و زمین آمار، مطالعه موردی: بخشی از حوضهی آبریز حبلهرود. هیدروژئومورفولوژی،7(25): 37-19. حبیبینیا، ه.، کرد، م. و طاهری، ک.، 1400. تأثیر سازندهای زمینشناسی بر کیفیت و خصوصیات ژئوشیمیایی آبهای زیرزمینی دشت شیان،کرمانشاه. هیدروژئولوژی، سال ششم، شماره 1، 114-125. جعفری، ن.، حافظپرست، م. و فرهادی، ب.، 1400. ارزیابی کیفی منابع آب جهت مصارف شرب و کشاورزی(مطالعه موردی:حوضه آبریز گاماسیاب، استان کرمانشاه). مطالعات علوم محیط زیست, 6(2), 3525-3532. شیخ الاسلامی، ع.، آرمان، م. ع. و خاکسار، ح.، 1390. مقایسه تطبیقی مواد مورد استفاده برای یخزدایی جادهها در زمستان و پیشنهاد مواد مناسب برای راههای ایران. ششمین کنگره ملی مهندسی عمران، 6 و 7 اردیبهشت، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران. طالبی، ب.، سجادی، ن. و شارمد، ت.، 1396. ارزیابی کیفیت آب آشامیدنی و کشاورزی در چشمههای منطقه شمال دشت قزوین. پژوهش های علوم و فنون دریایی، 12(2): 16-1. کلانتری، ن.، زروش، ن.، علیجانی، ف.، دانشیان، ح. و باشتی، م.، 1403. استفاده از روشهای هیدروشیمیایی و تکنیکهای آماری چند متغیره در بخش جنوبی آبخوان بهبهان استان خوزستان. هیدروژئولوژی، سال نهم، شماره 1، 40-56. کیانی، و.، اسماعیلی، ع.، علیجانی، ف. و کیانی، س.، 1400. هیدروژئوشیمی و ایزوتوپی چشمههای ملوسان و باروداب (شهرستان نهاوند) خروجی از آهکهای کربونیفر- پرمین (معرف قدیمیترین مخازن کارستی ناحیه سنندج- سیرجان در ایران). تحقیقات منابع آب ایران، 17(2): 82-99. محمدی، ه.، کلانتری، ن.، علیجانی، ف. و محرابینژاد، ع.، 1403. فرآیندهای هیدروشیمی در آبخوانهای بهبهان، رامهرمز و زیدون استان خوزستان با استفاده از نمودارهای ترکیبی و ایزوتوپی. هیدروژئولوژی، سال نهم، شماره 2، 15-29. مظفری، م.، تاکی، س. و آیتی، ف.، 1400. بررسی کیفیت چشمههای حوالی صومعهسرا (غرب شهرستان رشت) و تأثیر احتمالی واحدهای زمینشناسی بر آنها. مطالعات علوم محیط زیست، 6(3): 4013-4022. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، 1388. استاندارد 1053، آبآشامیدنی-ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی. تجدید نظر پنجم. 18. Ahmadi, M., Kamangar, M., 2023. Statistical analysis and forecasting monthly temperature of Sanandaj synoptic station with the application of SARIMA model. Water and Soil Management and Modeling, 3(1), 1-13. (In Persian) Aksever, F., 2019. Hydrogeochemical characterization and water quality assessment of springs in the Emirdağ (Afyonkarahisar) basin, Turkey. Arabian Journal of Geosciences, 12(24), 780. Asghari-Moghaddam, A., 2010. Principles of Hydrogeology. First Edition, Tabriz University Publications, 349 p. (In Persian) Barakat, A., Meddah, R., Afdali, M., & Touhami, F., 2018. Physicochemical and microbial assessment of spring water quality for drinking supply in Piedmont of Béni-Mellal Atlas (Morocco). Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/b/c, 104, 39-46. Bouderbala, A., & Gharbi, B. Y., 2017. Hydrogeochemical characterization and groundwater quality assessment in the intensive agricultural zone of the Upper Cheliff plain, Algeria. Environmental Earth Sciences, 76, 1-17. Ebrahimi Mohammadi, Sh., 2018. Assessment of hydrochemical characteristics and water quality of springs and wells in Zarivar Lake zone. Journal of Ecohydrology, 4(4), 1049-1060. (In Persian) Fetter. C. W., 1988. Applied Hydrogeology. Mc Milian publishing Company. U.S.A. 592 p. Ghanem, M., Ahmad, W., Keilani, Y., Sawaftah, F., Schelter, L., & Schuettrumpf, H., 2021. Spring water quality in the central West Bank, Palestine. Journal of Asian Earth Sciences: X, 5, 100052. Habibinia, H., Kord, M., Taheri, K., 2021. Effect of geological formations on the quality and geochemical characteristics of groundwater Shiyan plain aquifer, Kermanshah. Hydrogeology, 6(1), 114-125. (In Persian) Hounslow, A.W., 2018. Water quality data: Analysis and interpretation. Institute of Standard and Industrial Research of Iran (ISIRI), 1997. Characteristics of Drinking Water. Standard No. 1053. The 4th and 5th editions, Commission of the standard and drink water characteristics. (In Persian) Jafari, N., Hafezparast, M., Farhadi, B., 2021. Qualitative evaluation of water resources for drinking and agricultural uses (Case study: Gamasiab catchment, Kermanshah province). Journal of Environmental Sciences Studies, 6(2), 3525-3532. (In Persian) Jalali, M., Jalali, M., 2016. Geochemistry and background concentration of major ions in spring waters in a high-mountain area of the Hamedan (Iran). J. Geochemical Explor., 165, 49–61. Kalantari, N., Zarvash, N., Alijani, F., Daneshian, H., Bashti, M., 2024. Investigating the quality of groundwater resources with emphasis on the origin and determining the nitrate pollution index using hydrochemical methods and multivariate statistical techniques in the southern part of Behbahan aquifer in Khuzestan province. Hydrogeology, 9(1), 40-56. (In Persian) Kiyani, V., Esmaili, A., Alijani, F., Kiani, S., 2021. Hydrogeochemistry and Isotopic Investigation of Barudab and Malusan springs of Nahavand area output from Carboniferous-Permian limestones (Introduce ancients’ host rocks in Sanandaj-Sirjan zone in Iran). Iran-Water Resources Research, 17(2), 82-99. (In Persian) Malki, M., Bouchaou, L., Hirich, A., A. Brahim, Y., Choukr-Allah, R., 2017. Impact of agricultural practices on groundwater quality in intensive irrigated area of Chtouka-Massa, Morocco. Sci. Total Environ., 574, 760–770. Mohammadi, H., Kalantari, N., Alijani, F., Mehrabinejd, A., 2024. Hydrochemical Processes in the Aquifers of Behbahan, Ramhormoz and Zeidon in Khuzestan Province Using Combined and Isotopic Diagrams. Hydrogeology, 9(2), 15-29. (In Persian) Mozafari, M., Taki, S., Ayati, F., 2021. Investigating the quality of springs near Soomehsara (west of Rasht city) and the possible impact of geological units on them. Journal of Environmental Sciences Studies, 6(3), 4013-4022. (In Persian) Mazor, E., 1991. Applied chemical and isotopic groundwater hydrology. Appl. Chem. Isot. Groundw. Hydrol. Mishra, A. K., & Singh, V. P., 2010. A review of drought concepts. Journal of hydrology, 391(1-2), 202-216. Niu, B., Wang, H., Loáiciga, H.A., Hong, S., Shao, W., 2017. Temporal variations of groundwater quality in the Western Jianghan Plain, China. Sci. Total Environ., 578, 542–550. Sheikh Eslami, A., Arman, M. A., Khaksar, H., 2011. A Comparative Study of Materials Used for Road De-icing in Winter and Proposed Suitable Materials for Iranian Roads. The Sixth National Civil Engineering Congress, May 6-7, Saman University, Semnan, Iran. (In Persian) Talebi, B., Sajjadi, N., Sharmad, T., 2017. Evaluation of Drinking and Agricultural Water Quality in the North of Qazvin Plain's Springs. Journal of Marine Science and Technology Research, 12(2), 1-16. (In Persian) Tallaksen, L.M., van Lanen, H.A.J., 2023. Hydrological Drought: Processes and Estimation Methods for Streamflow and Groundwater, Second Edition. 684 p. Taloor, A. K., Pir, R. A., Adimalla, N., Ali, S., Manhas, D. S., Roy, S., & Singh, A. K., 2020. Spring water quality and discharge assessment in the Basantar watershed of Jammu Himalaya using geographic information system (GIS) and water quality Index (WQI). Groundwater for Sustainable Development, 10, 100364. Teimouri, M., 2021. Assessing the impact of land use and geology on groundwater quality using multivariate statistical models and geostatistical analyses (Case Study: Part of the Hable-Rood River Basin). Hydrogeomorphology, 7(25), 19-37. (In Persian) White, W.B., 2010. Springwater geochemistry. In: Groundwater Hydrology of Springs. Wilcox, L.V., Durum, W.H., 1967. Quality of irrigation water. Irrig. Agric. lands, 11, 104–122. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |