آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,403 |
| تعداد مقالات | 17,195 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,520,414 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,765,424 |
«داستان را» در شاهنامه و مترادفات آن در متون فارسی دری | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله کوتاه | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2025.67430.3796 | ||
| نویسنده | ||
| محمدحسن جلالیان* | ||
| دانشیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تبریز. تبریز. ایران | ||
| چکیده | ||
| شاهنامه حاوی کلمات، تعابیر و ساخت‌های تک‌آمدی است که دریافت و تحلیل آنها عموماً آسان نیست و پژوهشگران را به سوی حدس و گمان، و گاه تخیّل و ذوق‌ورزی، و نتیجتاً خوانش‌های متفاوت و ضدّ و نقیض سوق داده است. یکی از این تک‌آمدها در شاهنامه، عبارت «داستان را» است که تاکنون همگان معنای «مثلاً، برای نمونه، از سر کنایه» از آن برداشت کرده‌اند. شواهد موجود از این ساخت در شاهنامه، در کنار تعبیرات و ساختارهای دیگر در این اثر و سایر متون فارسی، همچون «خود»، «همه» و «فی‌المثل» حاکی از معنایی متفاوت هستند که تاکنون هیچ‌یک از فرهنگ‌ها بدان عنایتی نداشته‌اند. این معنا «حتّی» است که در متون متقدّم زبان فارسی، لفظ آن بسیار نادر و شاذّ کاربرد داشته و به جای آن از همین کلمات و تعبیراتی که در بالا آمدند، استفاده شده است. در این نوشتار، با ارائۀ نمونه‌هایی از شاهنامه و متون فارسی تا قرن هشتم هجری قمری نشان داده خواهد شد که این کلمات و ساختار‌ها در کنار معانی اصلی و پرکاربردتر خود، در بیان معنای «حتّی» نیز به کار رفته‌اند. ازآنجاکه معانی شناخته‌شدۀ واژۀ «داستان» و کاربردهای حرف اضافۀ «را» در زبان فارسی و پیشینۀ آن، تأثیری در دریافت صحیح «داستان را» در شاهنامه ندارد، همچنان این پرسش بی‌پاسخ می‌ماند که آیا «داستان را» در معنای «حتّی» برساختۀ فردوسی است یا حاصل تحوّل طبییعی معنایی این ساختار است که به فردوسی رسیده است؟ | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شاهنامه؛ معنا؛ دستوری‌شدگی؛ ساختار تک‌آمد | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 280 |
||