دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,434
تعداد مقالات17,659
تعداد مشاهده مقاله57,567,440
تعداد دریافت فایل اصل مقاله19,289,141
قاسمی, نسرین, تسلیم جهرمی, فاطمه. (1404). تحلیل ساختار روایت دو حکایت از سیاست‌نامه بر اساس الگوی روایتی گرماس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), 141-159. doi: 10.22034/ihc.2025.19931
نسرین قاسمی; فاطمه تسلیم جهرمی. "تحلیل ساختار روایت دو حکایت از سیاست‌نامه بر اساس الگوی روایتی گرماس". سامانه مدیریت نشریات علمی, 2, 1, 1404, 141-159. doi: 10.22034/ihc.2025.19931
قاسمی, نسرین, تسلیم جهرمی, فاطمه. (1404). 'تحلیل ساختار روایت دو حکایت از سیاست‌نامه بر اساس الگوی روایتی گرماس', سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), pp. 141-159. doi: 10.22034/ihc.2025.19931
قاسمی, نسرین, تسلیم جهرمی, فاطمه. تحلیل ساختار روایت دو حکایت از سیاست‌نامه بر اساس الگوی روایتی گرماس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 2(1): 141-159. doi: 10.22034/ihc.2025.19931

تحلیل ساختار روایت دو حکایت از سیاست‌نامه بر اساس الگوی روایتی گرماس

تاریخ فرهنگ ایران
دوره 2، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 141-159    اصل مقاله (1.31 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ihc.2025.19931
نویسندگان
نسرین قاسمی1؛ فاطمه تسلیم جهرمی* 2
1گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جهرم، جهرم، ایران
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جهرم، جهرم، ایران
چکیده
خواجه نظام‌الملک طوسی، سیاست‌نامه را در قرن پنجم با هدف تعلیم کشورداری نوشت، اما حکایت‌هایی از شاهان و شخصیت‌های تاریخی و غیرتاریخی را برای استشهاد سخنان خود آورد که از نظر ساختار روایی شایستۀ بررسی‌ است که در روش تاریخی به آن تکنیک بازگشت به گذشته گفته می‌شود. از این رو این اثر را ‌با ‌الگوی روایتی ‌کنشی ‌گرماس، ‌شامل: کنشگر(فاعل)، ‌ضد‌کنشگر(رقیب)،‌ کنش‌گزار(فرستنده)، ‌کنش‌یار ‌(یاریگر)، کنش‌پذیر(دریافت‌کننده) و هدف می‌توان ‌تحلیل و طبقه‌بندی‌کرد. این پژوهش، ساختار روایتی دو حکایت سیاست‌نامه، به نام‌های: حکایت تدبیر پادشاه و حکایت بهرام گور و وزیر خائن را بر مبنای الگوی گرماس مطالعه و ساختار طرح اصلی روایت بر اساس تقابل‌های دوگانه، الگوی کنشی روایت و زنجیره‌های روایی، تجزیه و تحلیل کرده است. این دو حکایت به صورت تصادفی انتخاب شده است تا ارتباط و نحوۀ به‌هم‌پیوستگی الگوی کنشگر و زنجیره‌های روایی آشکار و بر اساس آن‌ها، ساختار کلی داستان تشریح ‌شود. نتایج این تحقیق بیانگر برتری اهداف اولیه خواجه چون: آموزش، عدل و تلاش خواجه برای تحکیم مبانی اسلام و رد مذاهب باطل با بیان صفات پسندیدۀ شاه بر فرم روایت‌پردازی به عنوان اهداف ثانویه است. از نتایج این برتری، گسترش زنجیرۀ انتقالی در حکایات است که این نیز از چیرگی وجه گفتمان بر ساختار می‌آید. تحلیل این حکایات بر اساس الگوی گرماس، هم استواری حکایات، ساختار و پیوستگی بخش‌های آن را آشکار می‌کند و نیز بیانگر کارایی این الگو در تحلیل سایر متون داستانی کهن‌ است.
کلیدواژه‌ها
سیاست‌نامه؛ گرماس؛ کنشگران شش‌گانه؛ انگاره‌های روایی؛ زنجیره‌های روایی
مراجع
 

  1. احمدی، بابک (1381). ساختار و هرمنوتیک. چاپ دوم. تهران: گام نو.
  2. احمدی، بابک(1388). ساختار و تأویل متن، تهران: گام نو.
  3. اخوت، احمد (1372). دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
  4. اسکولز، رابرت(1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: آگه.
  5. ایرانی، ناصر (1380). هنر رمان. تهران: آبانگاه.
  6. ایگلتون، تری (1380). پیش‌درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز.
  7. برتنس، هانس (1384). مبانی نظریۀ ادبی. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی.
  8. بورنوف، رولان؛ اوئله، رائول (1378). جهان رمان. ترجمه نازیلا خلخالی. تهران: مرکز.
  9. پراپ، ولادیمیر (1386). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان. ترجمه فریدون بدره‌ای. چاپ دوم. تهران: توس.
  10. طوسی، خواجه نظام‌الملک (1347). سیاست‌نامه. تصحیح جعفر شعار، تهران: امیرکبیر؛ فرانکلین.
  11. طوسی، خواجه نظام‌الملک (1380). سیاست‌نامه. تصحیح عباس اقبال، چ چهارم. تهران: اساطیر.
  12. تولن، مایکل (1386). روایت‌شناسی: درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی، ترجم، فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
  13. دهقانی، ناهید (1390)، «بررسی تحلیلی ساختار روایت در کشف‌المحجوب هجویری بر اساس الگوی نشانه‌شناسی روایی گرماس»، متن‌پژوهی ادبی، ش48، صص 32-9.
  14. روحانی، مسعود و شوبکلایی، علی‌اکبر (1391). «تحلیل داستان شیخ صنعان منطق‌الطیر عطار بر اساس نظریۀ کنشی گرماس»، گوهر گویا، ش6، س2، صص 86-112.
  15. سلدن، رامان (1384)، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران: طرح نو.
  16. کریمی، پرستو و فتحی، امیر. (1391). «تحلیل ساختاری داستان کیومرث بر اساس الگوهای تودوروف، برمون و گرماس»، مطالعات داستانی، سال اول، ش1، صص 95-83.
  17. گرین، کیت و لبیهان، جیل (1383)، درسنامۀ نظریه و نقد ادبی، ترجمه گروه مترجمان، تهران: روزنگار.
  18. مستور، مصطفی (1384). مبانی داستان کوتاه. تهران: مرکز.
  19. مشهدی، محمدامیر؛ ثواب، فاطمه (1393)، «تحلیل ساختار روایتی داستان بهرام و گل‌اندام بر پایة نظریۀ گرماس»، متن‌پژوهی ادبی، دوره 18، ش61، صص 105-83.
  20. مکاریک، ایرنا ریما (1384)، دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجری و محمد نبوی، تهران: آگه.
  21. نبی‌لو، علیرضا (1389). «روایت‌شناسی داستان بوم و زاغ در کلیله و دمنه»، ادب‌پژوهی، دوره4، ش 14، صص 27-7.
  22. نبی‌لو، علیرضا (1393). «بررسی ساختار روایی داستان کودکان بر مبنای نظریه گرماس»، کاوشنامۀ زبان و ادبیات فراسی دانشگاه یزد، دورۀ 14، ش26، صص 173-147.
  23. هرمن، دیوید (1393). عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت، ترجمه حسین صافی، تهران: نشر نی.
  24. یونسی، ابراهیم (1384). هنر داستان‌نویسی، تهران: نگاه.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 200
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 139


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب