
تعداد نشریات | 45 |
تعداد شمارهها | 1,373 |
تعداد مقالات | 16,858 |
تعداد مشاهده مقاله | 54,281,904 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,985,630 |
بررسی تغییرات زمانی و مکانی تبخیر-تعرق پتانسیل در استان آذربایجان شرقی با بهرهگیری از تصاویر سنجنده مودیس | ||
دانش خاک و گیاه | ||
دوره 35، شماره 1، خرداد 1404، صفحه 85-103 اصل مقاله (1.91 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sps.2025.67047.1007 | ||
نویسندگان | ||
زهرا روستا؛ مهدی محبیان؛ سعید صمدیان فرد* | ||
گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
چکیده | ||
تبخیر-تعرق پتانسیل در ارزیابی تغییرات اقلیمی و حفظ زیستبومها نقش مهمی دارد و میتواند به پیشبینی وضعیت منابع آب و تعیین نیاز آبی گیاهان کمک کند. هدف پژوهش حاضر، پهنهبندی تبخیر-تعرق پتانسیل در استان آذربایجان شرقی است که به شناسایی و تحلیل پهنههای اقلیمی از نظر تبخیر-تعرق پتانسیل و بررسی تغییرات مکانی و زمانی آن در هر پهنه میپردازد. برای این کار، دادههای تبخیر-تعرق پتانسیل ایستگاههای هشترود، بناب، جلفا، کلیبر، مرند، مراغه، میانه، سهند، سراب و تبریز بهعنوان ایستگاههای معرف در سطح استان آذربایجان شرقی از سنجنده مودیس با استفاده از کدنویسی در محیط گوگل ارث تهیه گردید. سپس، برای تبدیل فواصل زمانی ۸ روزه به دادههای روزانه، از فیلتر کالمن و روش اسپیلاین مکعبی بهره گرفته شد. در ادامه، میانگین دادههای پردازششده محاسبه و تبخیر-تعرق پتانسیل در فواصل زمانی ۵ ساله از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۴ به دست آمد. درنهایت، دادههای مرتب شده با روشهای درونیابی کریجینگ و وزندهی معکوس فاصله با استفاده از برنامه ArcGIS پهنهبندی گردیدند. نتایج نشان داد که شهرستان جلفا واقع در شمال غرب استان، بهطور مداوم دارای بالاترین مقادیر تبخیر-تعرق پتانسیل بودهاست. این روند ثابت نشاندهنده شرایط اقلیمی خاص و ویژگیهای جغرافیایی این منطقه است که باعث افزایش تبخیر-تعرق پتانسیل در این منطقه میشود. بهطور کلی، نتایج نشان دهنده روند افزایشی قابلتوجهی در مقادیر تبخیر-تعرق پتانسیل در استان آذربایجان شرقی در بازه زمانی مورد مطالعه از سال 2005 تا 2024 بود. این افزایش میتواند ناشی از تغییرات اقلیمی، فعالیتهای انسانی و تغییرات الگوی بارش باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
Arc GIS؛ وزندهی معکوس فاصله؛ استان آذربایجان شرقی؛ پهنهبندی؛ تبخیر-تعرق پتانسیل؛ دادههای ماهوارهای؛ مودیس | ||
مراجع | ||
Ahmadi, H., Fallahghalhary, Q. & Shaemi, A. (2016). Estimating and Evaluating the Trends of Annual Refrence Eevapotranspiration based on Influential Climatic Parameters in the North East of Iran. Journal of Soil and Plant Science, 26, 257-269.
Akbari, M., Seif, Z. & Zareabyane, H. (2011). Estimation of Evapotranspiration by Remote Sensing Technique under Different Climate Condition. Journal of Water and Soil, 25, 835-844.
Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. & Smith, M. (1998). Crop evapotranspiration: guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper no. 56, Food and Agriculture Organization, 92-5-104219-5.
Amiri, M. & PourGhasemi, H.R. (2019). Comparing Different Methods of Potential Evapotranspiration and Studying Temporal and Spatial Changes in the Mahalou Watershed using GIS. Journal of Watershed management research, 19, 22-35.
Baiybordi, M. (2003). Principles of irrigation engineering. Volume I, Tehran: University of Tehran Publications. [In Persian].
Babamiri, O., Nozari, H. & Maroofi, S. (2021). Potential Evapotranspiration Estimation using Stochastic Time Series Models (Case Study: Tabriz). Journal of Watershed Management Research, 8, 137-146.
Ghasemi, P., Karbasi, M., ZamaniNoori, A. & SaraiTabrizi, M. (2021). Monitoring and Zoning of Drought in Southern Alborz. Geography and Environmental Studies, 10, 85-98.
Gleick, P.H. (2014). Water, drought, climate change, and conflict in Syria. Weather, Climate, and Society, 6, 331-340. Geo, G.e., Chen, D., Ren, G., Chen, Y.u. & Lion, Y. (2017). Spatial and Temporal Variations and Controlling Factors of Potential Evapotranspiration in China: 1956–2000. Journal of Geographical Sciences, 16, 3-12.
Haghizadeh, A., Bayat, V. & Arshia, A. (2019). Estimation of The Evapotranspiration potential of Kermanshah synoptic stations Using Genetic Programming. Geographic Space, 19, 29-42.
https://doi.org/10.29252/geores.19.68.29
Jafarishendi, F., HahanbakhshAsl, S., RezaieBanafshe, M. & Masoodiyan, A. (2019). Analysis of Temporal Change of Actual Evapotranspiration and Its Relationship with Temperature and Precipitation in East Azarbayejan Province Using MODIS. Physical Geography Research, 50, 685-696.
Liu, S., Bai, J., Jia, Z., Jia, L., Zhou, H. & Lu, L. (2010). Estimation of Evapotranspiration in The Mu Us Sand Land of China. Hydro, Earth Syst, 14, 573–584.
Mohammadi, H., Hanafi, A. & Soltani, M. (2010). Estimate of potential evapotranspiration in stations of Isfahan province. Journal of Geographic landscape, 5, 153-167 (In Persian). https://doi.org/10.29252/jwmr.10.19.22
Nam, W.H., Hong, E.M. & Choi, J.Y. (2015). Has Climate Change Already Affected The Spatial Distribution and Temporal Trends of Reference Evapotranspiration in South Korea. Agricultural Water Management, 150, 129-138.
RezaieBanafshe, M., JahanbakhshAsl, S., Masoodiyan, A. & Jafari, F. (2018). Zoning of potential evapotranspiration in East Azerbaijan Province using MODIS processed remote sensing data. Physical Geography Quarterly, 14, 37-48.
Rousta, Z., Mohebbiyan, M. & SamadianFard, S. (2025). The Evaluation of Evapotranspiration Product of MODIS with Penman-Montieth FAO 56 and Priestley-Taylor Evapotranspiration at the Different Climate Types of Iran. Water and Soil Conservation, 28, 201-218.
Sharghi, T., BariAbarghuei, H., Asadi, M.A. & Kousari, M.R. (2010). Estimation of reference evapotranspiration using FAO-Penman-Monteith method and its zonation in Yazd province. Journal of Arid Biome, 1, 25-33.
ValizadeKamran, K.h. (2014). Estimating of Potential Evapotranspiration with Estefnz Method and GIS Techniques in Eastern Azerbaijan. Journal of Geography and Planning, 18, 217-334.
Verstraeten, W.V., Veroustraeten, F. & Eyen, J. (2005). Estimating evapotranspiration of European forests from NOAA-imagery at satellite overpass time: towards an operational processing chain for integrated optical and thermal sensor data products. Remote Sens. Environ. 96, 256-276.
http://dx.doi.org/10.1016/j.rse.2005.03.004
Zareabayneeh, H., BayatVarkeshi, M., Sabziparvar, A.A., Maroofi, S. & Ghasemi, A. (2011). Evaluation of Different Reference Evapotranspiration Methods and their Zonings in Iran. Physical Geography Research, 42, 95-109.
https://doi.org/10.22059/jphg.2011.22696 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 16 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 6 |